کریستین ساینس مانیتور: تمدید مذاکرات یعنی زمان بیشتر به تندروهای تهران و واشنگتن برای نابودی گفتگوها

 ایران و شش قدرت جهانی هفته ی گذشته ضرب الاجلی را که خود برای رسیدن به توافق هسته ای تعیین کرده بودند، 7 ماه تمدید کردند و با این اقدام بر احتمال به خطر افتادن توافق نهایی از سوی تندروهای واشنگتن یا تهران افزودند.

به گزارش روزنو،  وزرای امور خارجه ایران و گروه موسوم به 1+5(آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان) با از سرگیری مذاکرات در ماه آینده، با هدف رسیدن به چارچوبی سیاسی تا مارس آینده و توافق نهایی تا ژوئیه، موافقت کردند.

جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، پس از پایان گفتگوها گفت: «در برخی از آزاردهنده ترین چالش هایی که با آن روبرو هستیم، واقعاً پیشرفت صورت گرفت و اکنون شاهد راهی برای حل بالقوه برخی از مسائلی هستیم که حل ناشدنی بوده اند.»

جان کری گفت آمریکا و شش قدرت جهان یک بار دیگر «از این تردید سود بردند»؛ زیرا پس از این که بر اساس توافق موقتی که سال گذشته با ایران حاصل شد، این کشور بخش هایی از برنامه هسته ای خود را متوقف کرد و کاهش داد، «جهان به مکانی امن تر» تبدیل شد.

کری گفت: «البته قصد نداریم بدون پیشرفت قابل ملاحظه تا ابد دور میز مذاکره بنشینیم؛ اما با توجه به میزان پیشرفتی که در سال گذشته ، و به ویژه در چند روز گذشته، داشته ایم، بی تردید اکنون زمان برخاستن و رفتن نیست.»

با گذشت دو سال و نیم از دیپلماسی روز به روز آشفته تر (و انتظارات که هزینه سیاسی تمدید دوم امسال برای همه طرف ها بسیار بالا است)، درباره طولانی بودن تمدید، هیجان و نگرانی وجود داشت.

کلسی داونپورت، تحلیل گر منع گسترش در "انجمن کنترل تسلیحات " در واشنگتن که گفتگوهای وین را زیر نظر داشت، می گوید: «از آن بیم دارم که هر چه گفتگوها بیشتر طول بکشد، به منتقدان توافق زمان بیشتری برای خرابکاری در پیشرفت مهمی که تا این تاریخ به دست آمده، بدهد.»

خانم داونپورت می گوید: «مذاکره کنندگان باید تلاش خود را برای حل و فصل اختلاف نظرهای باقیمانده متمرکز کنند و هر چه زودتر به توافق برسند. این کار به هیچ وجه به پایان نرسیده است؛ اما گروه 1+5 در جستجوی راه هایی برای تأمین اهداف خود در مسأله "زمان گریز" بود و به ایران اجازه می دهد بخش مهمی از زیرساخت های غنی سازی اورانیوم را حفظ کند.»

فیلیپ هاموند، وزیر امور خارجه انگلیس، گفت ایران و گروه 1+5 پیشرفت های قابل توجهی داشته اند»، اما مذاکره کنندگان «به ناگزیر به این نتیجه رسیدند که» دستیابی به توافق تا ضرب الاجل امروز «امکان پذیر نیست».

وزرای خارجه از «پیشنهادات تازه ای» در مذاکرات سخن گفتند؛ اما معلوم نشد که این پیشنهادات از سوی چه کسی مطرح شده یا چگونه قالب مذاکرات پیچیده را تغییر می دهند. تمدید به شکلی مؤثر "برنامه اقدام مشترک" را ادامه می دهد؛ "برنامه اقدام مشترک" توافق موقتی بود که یک سال پیش در ژنو به دست آمد و بر اساس آن، ایران حساس ترین برنامه هسته ای خود را در ازای برداشته شدن برخی از تحریم ها متوقف کرد.

ایران به عنوان بخشی از این تمدید، در نتیجه رفع جزئی تحریم ها، همچنان ماهی 700 میلیون دلار دریافت می کند و توقف کنونی را در اقدامات پیشرفته هسته ای ادامه می دهد.

یکی از مهمترین مسائل در میان موضوعات به هم وابسته ای از حجم ذخیره اورانیوم غنی شده ایران گرفته تا کارایی طرح های پیشرفته سانتریفوژی، این مسأله است که ایران می تواند چه تعداد از 19 هزار سانتریفوژ خود را در توافق نهایی حفظ کند. فقط حدود نیمی از سانتریفوژهای نصب شده هم اکنون فعالند.

کارشناسان منع گسترش می گویند با وجود بحث و گفتگو درباره رقم های سازش میان 4 هزار تا 8 هزار، موضوع بیش از آن که فنی باشد، متأثر از جو سیاسی است.

داونپورت از "انجمن کنترل تسلیحات " می گوید: «هنوز درباره [شمار] سانتریفوژها اختلاف وجود دارد.»

داونپورت می گوید: «سانتریفوژها به نماد موفقیت توافق تبدیل شده است. فکر نمی کنم آن شکاف ها مبنای فنی داشته باشد و بیشتر نمادگرایی سیاسی است که پیشرفت را برای هر دو طرف دشوار کرده است. آنها خود را با موضوعی گرفتار کرده اند که از نظر نگرانی های منع گسترش قابل توجیه نیست.» 

منبع:تیک