مذاكرات و مسائل حاشیه‌ای

آخرین دور مذاكرات ایران و كشورهای موسوم به 1+5 روز گذشته در ژنو پایان یافت. این دور از مذاكرات نیز مانند دورهایی پیشین نكات و حواشی‌ای داشت كه قابل بررسی‌اند. یكی از حواشی این دور از مذاكرات ادعایی بود كه پایگاه خبری المانیتور درخصوص تلاش دیپلمات‌های ایران و آمریكا در جهت تهیه و تنظیم سندی مشترك میان دو كشور داشت. این ادعا قابل قبول نیست چراكه بحث ایران و آمریكا و گفت‌وگو‌هایی كه میان این دو كشور وجود دارد در چارچوب مذاكرات هسته‌ای جای می‌گیرند. گفت‌وگو‌های دوجانبه نیز از آن جهت اتفاق می‌افتند تا نوعی لابی قبل از مذاكرات شكل بگیرد و مذاكرات با قوت بیشتری پیش رود. اما اینكه خارج از فضای مذاكرات چندجانبه سندی به‌طور جداگانه میان ایران و آمریكا تنظیم شود چندان قابل تصور نیست. همچنین روز گذشته مقام مذاكره‌كننده چینی ابراز امیدواری کرد که ایران و کشورهای گروه 1+5 از فرصت ارزشمند تاریخی که به‌وجود آمده، استفاده کنند و اراده سیاسی و عزم جدی خود را برای دستیابی به یک توافق برد- برد و راه‌حل مناسب نشان دهند. در این خصوص نیز باید گفت فرصتی كه برای حل این مشكل به‌وجود آمده واقعا تاریخی است و اگر اتفاق مثبتی در این خصوص رخ دهد در واقع تحولات مهمی را در سطح منطقه و جهان درخصوص تنظیم مناسبات ایران با كشور‌های مختلف رقم خواهد زد و این امر برای دولت آمریكا و سایر طرف‌های درگیر در مذاكرات نیز یك موفقیت بزرگ به حساب خواهد آمد. از سوی دیگرسرگئی ریابکوف، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای روسیه نیز اعلام کرد: ایران و گروه 1+5 تا پایان ماه مارس (نیمه اول فروردین) موافقتنامه سیاسی را امضا می‌کنند. در این خصوص نیز باید گفت هرگونه همفكری و تفاهم میان ایران و گروه 1+5 نوعی قدم به جلوست. فارغ از اینكه اساسا منظور از توافقنامه سیاسی چیست باید گفت هرگونه توافق و تفاهم به نوعی یك گام رو به جلو محسوب می‌شود. البته اگر منظور از تفاهمنامه سیاسی گره زدن سایر مسائل به مساله هسته‌ای باشد، نمی‌تواند چندان اتفاق مثبتی تلقی شود. بحث دیگری كه در این دور از مذاكرات مطرح شد دیدار‌های پی‌درپی دكتر ظریف و همتای آمریكایی خویش بود كه باز این بحث را مطرح کرد كه رابطه صمیمانه دیپلمات‌های دو كشور چه تاثیری در روند كلی مذاكرات خواهند داشت. در این خصوص نیز باید گفت این رفتار می‌تواند مكمل این امر باشد كه طرفین قصد دارند اراده سیاسی خود را نسبت به حل این مشكل و حصول توافق نشان دهند.

* كارشناس امور بین‌الملل