چه کسی جز رئیس‌جمهور مسئول مذاکرات است؟

برجام را می‌توان بزرگ‌ترین پرونده مذاکرات میان آمریکا و ایران در ۴ دهه گذشته دانست. توافقی که می‌توانست، بسیاری از مشکلات کشور را حل و سایه جنگ را از سر ایران دور کند، اما با ریاست جمهوری ترامپ و خروج آمریکا از برجام، این امید نیز از دست رفت. دولت فعلی مورد هجمه‌های فراوانی در خصوص عملکرد خود قرار دارد،اکنون باید به این نکته پرداخت که چه مانعی بر سر راه توسعه کشور و همچنین احیای برجام وجود دارد. با روی کار آمدن بایدن و افزایش مشکلات اقتصادی در داخل کشور، این موضوعات جان تازه‌ای گرفته است. علی‌محمد نمازی عضو شورای مرکزی حزب‌کارگزاران در این خصوص گفت‌وگویی با  انجام داد که می‌خوانید.

به گزارش روز نو :در شــرايط نابسامان اقتصادي، موضوع توسعه اهميتي دو چندان پيدا مي‌کند. مهم‌ترين عاملي که در پيشرفت کشور موثر است چيست و چه کاستي‌هايي در اين خصوص وجود دارد؟

از عوامل بسيار مهم در پيشرفت امور،اتخاذ تصميمات درست و به موقع است که متاسفانه در ايران به اين کار حياتي کم‌توجهي گرديده است.به‌نظر مي‌رسد، از مهم‌ترين مواردي که نياز بوده درباره آنها به موقع و درست تصميم گرفته مي‌شده: 1- تصميم به ادامه برنامه کنترل جمعيت بوده که به دليل بي‌توجهي به آن، جمعيت ايران طي حدود يک دهه از 35 ميليون نفر به حدود دو برابر افزايش يافت. 2- تنظيم روابط ايران و عراق که مي‌توانست منجر به بهبود و ارتقاي روابط شود که متاسفانه منتهي به 8 سال جنگ تحميلي گرديد. 3- ادامه گروگانگيري و آزاد نکردن گروگان‌هاي آمريکايي، قبل از انتخابات دوره دوم رياست جمهوري کارتر که حتما منجر به رفع بلوکه شدن اموال و دارايي‌هاي ايران، تحويل فانتوم‌هاي اف14، عدم حمايت آمريکا از صدام، طولاني نشدن جنگ و در نتيجه کاهش تلفات انساني وخسارت‌ها مي‌شد. 4- خاتمه ندادن به جنگ پس عمليات بيت‌المقدس و آزادسازي خرمشهر نيز از اين موارد است. شايد تلفات جاني و خسارات جنگ تا آن زمان يک دهم کل دوره 8 ساله بود.5-اگر توافق هسته‌اي در فاصله زماني بين سال 1382 و1394 زودتر انجام مي شد، هزينه‌هاي صورت گرفته کمتر و هم دستاوردهاي توافق بيشتر مي‌بود.

مسائل نام‌برده هميشه دغدغه بسياري از فعالان سياسي بوده‌اند. چه عاملي سبب اين تصميم‌گيري‌ها و بروز مشکلات پس از وقوع آن شده است؟

عامل اصلي در موارد پنجگانه سابق‌الذکر مفهوم «فرصت سوزي»بوده است. حال توجه نماييم، بعد از5 سال که از زمان امضاي توافق‌نامه برجام گذشته، حسن روحاني رئيس‌جمهور چه مي‌گويد:«هدف ما اين است که ايران در تعامل با جهان باشد و فشار تحريم را از دوش مردم برداريم و تحريم ظالمانه لغو شود. هر جايي، هر فرصتي براي اين کار باشد ما اقدامات خود را انجام مي‌دهيم و هيچ‌ کس حق فرصت‌سوزي ندارد!»مگر رئيس‌جمهور توجه ندارد که دومين مقام رسمي کشور او است، سوگند ياد نموده: «همه استعداد و صلاحيت خويش را در راه ايفاي مسئوليت‌هايي که به عهده گرفته‌ام به کار گيرم و خود را وقف خدمت به مردم و اعتلاي کشور و گسترش عدالت سازم، در حراست از مرزها و استقلال سياسي و اقتصادي و فرهنگي کشور از هيچ اقدامي دريغ نورزم.»همچنين وزير خارجه که جزء کابينه او است و مسئوليت سياست خارجي به عهده رئيس‌جمهور است. مرجع بالاتر از رياست جمهوري، مقام معظم رهبري است. از يک طرف رئيس‌جمهور بايد پاسخگوي عملکرد خود در خصوص وظايف مشخص شده دولت در قانون اساسي باشد،از طرفي ملت و فعالان عرصه مطبوعات و اطلاع‌رساني کاملا به خاطر دارند که رئيس جمهوري در شعارهاي انتخاباتي خود نويد برچيده شدن تحريم‌ها را داده و پس از شروع کار خود به عنوان رئيس جمهور، نويد مذاکرات برد برد با کشورهاي 5+1 را آغاز و محقق نمود. سوال جدي از رئيس جمهور اين است که علت توقف توافق‌نامه برجام، فقط خروج ترامپ از برجام بود؟ اگر هم اينگونه بوده، شما که شاهد بوديد که يکي از برنامه‌ها و شعارهاي انتخاباتي ترامپ، خروج از برجام پس از انتخاب شدن بود.چرا تدابير لازم براي جلوگيري از وقوع اين اتفاق را نيانديشيديد؟

در صورتي که اين اتفاق رخ مي‌داد و رئيس‌جمهوري تدابير لازم براي ادامه مذاکرات را مي‌انديشيد، چه پيامد مثبتي براي کشور به وجود مي‌آمد؟

متخصصان عرصه سياست خارجي معتقد بودند که لازم بوده، برجام منجر به ادامه مذاکره بين ايران و آمريکا شود که چنانچه اينگونه مي‌شد، ديگر ترامپ هم نمي‌توانست از برجام خارج شود. علاوه بر اين چرا با کمک 5 کشور طرف توافق و سازمان ملل، قبل از خروج ترامپ، مذاکره با دولت جديد آمريکا شروع نشده است؟چه افراد و يا چه مجموعه‌‌هايي موثرتر ازرئيس جمهور و قوه مجريه وجود دارند که يا به دليل کج‌فهمي و يا ساير مسائل، موجب «فرصت سوزي» و از دست رفتن امکان ساختن کشور و کاهش هزينه شده اند؟ شما که قبول داريد فرصت‌سوزي شده و حضرتعالي نتوانسته‌ايد مانع حرکت خلاف منافع ملت توسط آنان شويد، چرا اين افراد يا مجموعه‌ها را به ملت معرفي نکرده و از مردم کمک نخواستيد؟ به طور حتم خود شما و همکاران ذي‌ربط در اين زمينه سهم قابل توجهي در از دست رفتن فرصت‌ها داشته ايد.

زمان مناسب براي رسيدگي به بخشي از اين موضوعات از دست رفته است اما دولت هنوز فرصت براي بهبود بعضي کاستي‌ها دارد. در شرايط کنوني چه توصيه‌اي براي دولت داريد تا فرصت‌ها بيش از اين از دست نروند؟

تا ديرتر از اين نشده يا از خود رفع تکليف کنيد يا اينکه به طور جدي و به استناد سوگند رياست جمهوري اجازه ندهيد، برخي بهانه به ترامپ بدهند. دور کردن سايه جنگ يکي از وعده‌هاي انتخاباتي روحاني بوده است. همچنين از داخل با طرح شعارها و پيشنهادات غير اجرايي مذاکره با دولت آمريکا با محوريت منافع و امنيت ملي به تاخير بيفتد.