سرنوشت FATF همچنان مبهم

روز نو :دولت تغییر کرد و با تصمیمات سید ابراهیم رئیسی؛ رئیس جمهوری جدید، تغییرات مهمی هم در ترکیب مجمع تشخیص مصلحت نظام به وجود آمد. محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام بالاخره بعد از چندین دوره این سمت را ترک کرد و به خواسته دیرین خود یعنی حضور در پاستور رسید. محسن رضایی یکی از مخالفان اصلی و سرسخت مهم لوایح موسوم به اف.ای.تی.اف است. مسئولیت او در مجمع تشخیص مصلحت نظام به عنوان دبیر مجمع باعث شده بود تا تصویب این لوایح عملا به جایی نرسد. طبق گفته متعدد برخی از اعضای مجمع مخالفت محسن رضایی باعث شده بود که این لوایح برای بررسی و رأی‌گیری مجدد به صحن مجمع نیاید. برخی هم بارها اعلام کردند که رضایی هر بار رسیدگی به این لوایح را از دستور کار خارج می‌کند.

حالا که محسن رضایی بالاخره از مجمع تشخیص مصلحت نظام کوچ کرده برخی پیش‌بینی می‌کنند که ممکن است تغییراتی در سرنوشت این لوایح ایجاد شود، اما این که چقدر این پیش‌بینی درست است یا نه باید برخی شرایط مجمع را در نظر گرفت. از این جهت که در مجمع تشخیص مصلحت نظام نیروهای مختلف سیاسی حضور دارند، اما بدنه اصلی مجمع تشخیص را نیروهایی تشکیل می‌دهند که معمولا به سمت جناح اصول‌گرا گرایش دارند و با هر گونه تصمیماتی که می‌تواند ایران را به سمت همکاری‌های گسترده بین‌المللی سوق دهد مخالف هستند.

همین نیروها در دولن حسن روحانی به‌شدت علیه برجام فعالیت می‌کردند و بارها تلاش کردند تا مانع تصویب نهایی لوایح اف.ای.تی.اف شوند. آنان بیشتر تمرکز خود را بر همکاری با کشورهایی مانند چین و روسیه گذاشته‌اند و حالا که رابطه ایران با این کشورها در وضعیت مناسبی است می‌گویند این روابط برای ایران کافی است و تهران می‌تواند از طریق گسترده کردن روابط خود با این کشورها نیازهای خود را تأمین کند.

به طور مثال روزگذشته غلامرضا مصباحی‌مقدم در گفت وگویی با ایسنا درباره تصویب این لوایح چنین گفته: «از نظر ماهوی می‌شود گفت که ما دو قانون را تصویب کردیم که حکایت ازجدی بودن ما دارد و کاملا پایبند به آن هم هستیم. از بعد دیگر این است که آن‌هایی که این شعار را می‌دهند خود پایبند به آن نیستند. اما از حیث شکلی که پیوستن به پالرمو و CFT باشد؛ حقیقت این است که جرم پول‌شویی در این دو لایحه، این طور تعریف شده است که معاملاتی که یک طرف یا دوطرف پوششی باشند مشکوک به پول‌شویی است. معاملاتی که یک طرف یا دو طرف پوششی باشند، مشکوک به تامین مالی تروریسم است. ما چه کنیم؟ آمریکا تجارت ما را تحریم کرده، نقل و انتقال پول را هم تحریم کرده، اروپا نیز به او پیوسته، هم دلار و هم یورو عملا بر ما تحریم است. سوئیفت هم به روی ما بسته است. در چنین شرایطی بنشینیم نگاه کنیم و بمیریم؟ خیر. شرکت پوششی ایجاد می‌کنیم و از طریق این شرکت‌ها و صرافی‌ها مبادلات‌مان را انجام می‌دهیم و بابت آن هزینه هم می‌کنیم. هزینه مبادلات‌مان افزایش پیدا کرده است، اما راه همین است.»

از طرف دیگر باید به جانشین محسن رضایی توجه کرد. شنیده‌های مختلفی درباره دبیر جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام وجود دارد برخی منابع خبر داده اند که احتمالا سعید جلیلی به عنوان دبیر جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام انتخاب شود. برای همه روشن است که جلیلی حتما انگیزه‌ای برای تصویب این لوایح ندارد. او خود از منتقدان دولت حسن روحانی و گسترش مناسبات بین‌المللی است. هیچ بعید نیست که او خیلی برخورد تندتری نسبت به این لوایح داشته باشد.