روزنو :چندسالی است که خیابان‌های ایران شاهد تجمعات معیشتی برخی از اصناف بوده است؛ اما اخیراً این تجمعات وارد فاز جدیدی شده و نارضایتی معیشتی حتی به اقشاری که هیچ‌کس نمی‌تواند انگ ضدیت با نظام را به آنان بزند، نیز تسری پیداکرده است. گروه‌هایی که همواره در تبلیغات رسمی نظام موردحمایت بوده‌اند.

چندی پیش جانبازان و خانواده‌هایشان با تجمع و تحصن در مقابل «بنیاد شهید و امور ایثارگران» در خیابان طالقانی تهران نسبت به وضع معیشتی اعتراض کردند. بر اساس ویدیوهای منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی شماری از معترضان این تجمع که دچار مشکلات ریوی و شیمیایی و اعصاب ناشی از صدمات جنگ بودند، دچار تشنج و بی‌هوشی شدند.

البته اعتراض جانبازان جنگ به وضعیت اقتصادی خود فقط محدود به تجمع‌های اعتراضی نیست، به‌هم‌ریختگی معیشتی برخی از آنان را چنان جان به لب کرده که دست از جان خود شسته و به خودسوزی روی آورده‌اند. آخر مهرماه امسال روح‌الله پرازیده، فرزند شهید گل محمد پرازیده به خاطر اعتراض به وضعیت معیشتی خود در یاسوج با بنزین خود را به آتش کشید و جان سپرد. دو سال پیش نیز چهار جانباز در کمتر از سه ماه در قم خودسوزی کردند. بسیاری معتقدند خودکشی و خودسوزی این افراد ناشی از استیصال و ناامیدی مطلق آن‌ها از حل مشکلاتشان بوده است.

در تجمعی دیگر چندی پیش گروهی از خانواده‌های شهدا، جانبازان و ایثارگران نیز با تجمع مقابل مجلس به بخشنامه سازمان امور استخدامی در مورد تبدیل وضعیت ایثارگران اعتراض کردند. به گزارش ایسنا، تجمع‌کنندگان مقابل مجلس خواستار اصلاح بخشنامه تبدیل وضعیت ایثارگران و الحاق پرسنل نیروهای شرکتی و قراردادی قانون تصویب‌شده جدید به بخشنامه تبدیل وضعیت ایثارگران بودند. معترضین خواستار رسیدگی به موضوع حذف نیروهای شرکتی و قراردادی خانواده‌های شهدا و ایثارگران از قانون مصوب مجلس توسط سازمان امور استخدامی بودند.

بعد از اعتراض‌های رزمندگان ۸ سال دفاع مقدس و خودسوزی جانبازان جنگ، کارکنان قوه قضاییه نیز به جمع تجمع‌کنندگان پیوستند. در ۱۹دی‌ماه امسال جمعی از کارکنان دادگستری‌ها در اعتراض به وضعیت نامناسب معیشتی، حقوق پایین و عدم رسیدگی به مطالباتشان مقابل مجلس دست به تجمع زدند. همین دو روز پیش نیز کارمندان وزارت کار در اعتراض به دستمزد خود دست به تجمع زدند‌.

اعتراض دنباله‌دار معلمان و بازنشستگان

تجمع اعتراضی معلمان به وضعیت معیشتی خود در میان بی‌توجهی اولیای امور دیگر به امری عادی و روزمره تبدیل‌شده است. طبق آمار رسانه‌های محلی و غیررسمی، تاکنون معلمان بیش از ۳۰شهر بزرگ در ایران، در تجمع‌های مسالمت‌آمیز، خواستار اجرای طرح رتبه‌بندی و بازنگری در حقوقشان شده‌اند. جامعه معلمی کشور برای تحقق این هدف حتی قربانی نیز داده است.

همین ۱۵روز پیش خودکشی یک معلم، در استان هرمزگان، جامعه فرهنگی را بار دیگر با شوک بزرگی روبه‌رو کرد. مصطفی رنجبران، دبیر زیست‌شناسی اهل میناب، ۱۵بهمن‌ماه ۱۴۰۰ به دلایل معیشتی خودکشی کرد. درحالی‌که برخی رسانه‌ها تلاش کردند، علت خودکشی را بپوشانند، اما برخی از منابع نزدیک به فرهنگیان خودکشی این معلم را تأیید و انگیزه را مشکلات معیشتی اعلام کرد.

این اولین بار نیست که یک معلم به دلیل مشکل معیشتی، مرگ را به زندگی ترجیح می‌دهد. اندکی پیش‌ازاین نیز، غلام‌عباس یحیی‌پور، معلم اهل شهرستان گراش فارس، اواخر شهریورماه امسال خودکشی کرد و جان خود را از دست داد. بازنشستگان نیز از جمع معترضان به وضعیت معیشتی باز نمانده‌اند، در اوایل دی امسال شمار زیادی از بازنشستگان در شهرهای مختلف کشور از جمله تهران، اهواز، اصفهان، دامغان و ... در اعتراض به پایین بودن حقوق و مستمری‌ خود دست به تجمع‌های اعتراضی زدند. آن‌ها در جریان آن اعتراض‌ها شعار می‌دادند «عدالتی ندیدیم، فقط دروغ شنیدیم»، «تا حق خود نگیریم، از پا نمی‌نشینیم.»

چند روز پیش نیز باز عده‌ای از بازنشستگان به خیابان آمدند و تجمع اعتراضی برپا کردند. بازنشستگان تأمین اجتماعی روز یکشنبه، ۲۴بهمن در تهران و چندین شهر دیگر برای چندمین بار تجمع کردند و شعارهای اعتراضی سر دادند. از جمله خواسته‌های بازنشستگان تأمین اجتماعی، اجرای کامل قانون همسان‌سازی، دریافت عیدی دو برابر حقوق و برخورداری از بیمه جامع و کارآمد مطابق ماده۵۴ قانون تأمین اجتماعی است.

ریشه اعتراضات مشکلات اقتصادی است

ریشه مطالبات معیشتی که به‌صورت اعتراض‌های خیابانی درآمده است، نابسامانی اقتصاد کشور است. موضوعی که می‌توان آن را به عملکرد چهار دهه سیاستمداران کشور گره زد، عملکردی که برای کشور تحریم و انزوای جهانی به همراه داشت.

اکنون نیز مشکلات اقتصادی که عمدتاً ناشی از تحریم‌های اعمال‌شده بر ایران دانسته می‌شود هر روز برجسته‌تر از دیروز می‌شود و تورم و گرانی که محصول ناکارآمدی برخی از مسئولان است، زندگی قشرهای بیشتری از جامعه را متأثر می‌سازد و مردم را با مشکلات معیشتی زیادی روبرو کرده است. به‌طوری‌که به گزارش نشریه اکونومیست، در سال گذشته تهران بزرگ‌ترین جهش را در هزینه کالا و خدمات در بین ۱۷۳شهر دنیا داشته که نشانه تأثیر «تحریم‌ها» در «تداوم کمبود کالا و افزایش قیمت واردات» است.

ناامیدی از حل مشکلات معیشتی به اعتراض‌ها دامن زده است. در حقیقت به نظر می‌رسد آنچه در ماه‌های اخیر، به‌تدریج موجب متراکم شدن پتانسیل اعتراضات معیشتی در بسیاری از قشرها و مناطق کشور شد، نه‌فقط مشکلات اقتصادی، بلکه ناامید شدن اقشار قابل‌توجهی از مردم از دورنمای حل این مشکلات است.

اعتراض مسئولان به وضعیت معیشتی

افزایش تورم و کاهش قدرت خرید شهروندان که در سال اخیر شدت یافته و سبب‌ساز اعتراضات قشرهای مختلف کشور شده حتی صدای برخی از مقام‌های کشور را نیز بلند کرده است و آنان نیز لب به انتقاد بازکرده‌اند.

چندی پیش، حجت‌الله عبدالملکی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در اظهاراتی از مشکلات معیشتی سران ارشد کشور سخن گفت. عبدالملکی در پاسخ به سؤال خبرنگاری درباره کاهش قدرت خرید کارگران گفت که وزرا و مدیران ارشد این کشور هم «ازلحاظ معیشتی مشکل‌دارند و قدرت خریدشان کاهش پیداکرده است.»
هم‌زمان با این اظهارات وزیر کار، در مجلس نیز انتقاداتی از وضعیت اقتصادی و قدرت خرید مردم مطرح شد. از جمله علیرضا پاک‌فطرت، یک نماینده مجلس در صحن علنی در سخنانی گفت که «هر روز قیمت اقلام اساسی گران‌تر می‌شود و همین امر باعث شده سفره مردم و اقشار آسیب‌پذیر کوچک‌تر شود.»

حسین میرزایی، عضو کمیسیون فرهنگی و اصل۹۰ مجلس هم با انتشار پیامی در توییتر به گرانی‌ها اعتراض کرده است. او نوشته: «برنج کیلویی چند؟! مرغ کیلویی چند؟! هر دستگاه پراید، چند؟! آقایان ساداتی نژاد و فاطمی امین! به مردم چه جوابی بدهیم؟ به داد بازار برسید.»

این اظهارات مسئولان در حالی است که مردم چشم به آنان دوخته‌اند که فکری به حال مشکلات معیشتی کنند و وضعیت آن را بهبود ببخشند، اما بسیاری از آنان با شانه خالی کردن از بار مسئولیت خود، نقش اپوزیسیون بازی می‌کنند و دنبال مقصر وضعیت موجود می‌گردند.