شاه کلید توافق نهایی چیست؟

روز نو :اگر آمریکا تضمین کند با توافق روی برجام، تحریم ها برداشته شده، فروش نفت و دیگر مبادلات اقتصادی و سرمایه گذاری در ایران با مانع مواجه نمی شود، به طور طبیعی برجام قابلیت امضاء دارد.

بازهم برجام ، بازهم وین . دوباره چشم ها و گوش ها منتظر خواندن و شنیدن خبری مثبت یا منفی از هتل کوبورگ وین است . مدتی بود که خبرهایی نظیر «در آستانه توافق» و «آمادگی برای امضا طی جند ساعت» و ... باوجود ضرب خبری و هیجانی بالا ، از سوی افکار عمومی پس زده می شد و مورد اعتنا قرار نمی گرفت زیرا همه آنها «مشروط» به اقدام و انعطاف طرف مقابل بودند ، اقدام و انعطافی که پذیرفته نمی شد و درنتیجه ، توافق نیز همچنان دور از دسترس می ماند .

سفر ناگهانی و بدون اعلام قبلی تیم های مذاکره به «وین» پس از پنج ماه تعلیق مذاکرات سمی ، شوکی بود که یخ بی اعتنایی عمومی به خبرهای برجامی را شکست و پیگیری طناب کشی دیپلمات ها و رایزنی آان پشت درهای بسته را دوباره به تیترهای اصلی رسانه ها و پیگیری خبری مردم و کارشناسان بازگرداند. همزمان با انتشار خبرهای متفاوت و گاهی متضاد از حال و هوای دور جدید مذاکرات ، بازهم همان سوالات تکراری چند سال اخیر ، جان گرفته که کدام گره ها باز شده و کدام گره ها همچنان محل بحث و روی میز مذاکره است ؟ و البته برای ما ایرانیان ، این نکته نیز حیاتی است که تیم مذاکره کشورمان در چه حوزه های چالشی باید ایستادگی کند و در کدام حوزه های چالشی باید ضمن حفظ منافع ملی انعطاف نشان دهند تا امکان پایان ماراتن ۱۹ ساله مذاکرات هسته ای با غرب فراهم شود.

حشمت الله فلاحت پیشه رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس دهم، در گفت و گو با خبرآنلاین، اغلب خبرهای منتشر شده درباره برجام را «انحرافی» می داند و تاکید دارد :«احیای برجام در شرایط کنونی دارای یک شاه کلید است؛ آن هم تضمین یا عدم تضمین آمریکا است. اگر آمریکا تضمین کند با توافق روی برجام، تحریم ها برداشته شده، فروش نفت و دیگر مبادلات اقتصادی و سرمایه گذاری در ایران با مانع مواجه نمی شود، به طور طبیعی برجام قابلیت امضاء دارد » . این گفت و گو را بخوانید :

مهمترین نکته خبری که از زمان حرکت هیات ها به سوی وین بیرون آمده، چه می دانید؟ دغدغه اصلی ایران در شرایط کنونی چیست؟ برخی از اخبار غیررسمی حاکی است که ایران خواسته های جدیدی را مطرح کرده ...

در شرایط کنونی اخبار بیرون آمده بیشتر انحرافی است. زیرا احیای برجام در شرایط کنونی دارای یک شاه کلید است؛ آن هم تضمین یا عدم تضمین آمریکا است. اگر آمریکا تضمین کند با توافق روی برجام، تحریم ها برداشته شده، فروش نفت و دیگر مبادلات اقتصادی و سرمایه گذاری در ایران با مانع مواجه نمی شود، به طور طبیعی برجام قابلیت امضاء دارد. در غیر این صورت ممکن است به سازوکارهای دیگری برای توافق متوسل بشویم.

کلیدی ترین مطالباتی که ایران باید بر آن پافشاری کند چیست؟

در تهران ، اراده ملی قابل دفاعی وجود دارد که بنده هم از آن دفاع می کنم؛ اگر تضمین معناداری از سوی آمریکا داده نشود، ایران نمی تواند دستاوردهای هسته ای خودش را محدود کند که شامل سوخت هسته ای ۶۰ و ۲۰ درصد و بخش عمده ای از سوخت زیر ۵ درصد است که باید صادر شود.

همچنین موضوع مهم دیگر سانتریفیوژها است. ایران اخیرا بخش مهمی از ۵۰۰ دستگاه سانتریفیوژها را راه انداخته که هیچگاه نباید خاموش شوند. اگر خاموش شوند بیش از ۵۰ درصد آن ها دچار نقص فنی جدی خواهند شد. لذا هزینه هایی را ایران انجام داده که غیرقابل برگشت است، و برای جبران این هزینه ها ایران شایسته دریافت یک امتیاز بزرگ است. این امتیاز بزرگ پایان تحریم های ایران و تضمین آن است.

بایدن برای تضمین دادن دارای چه ابزارهایی است؟

۵ ابزار اجرایی بایدن در کنگره بخشنامه، فرمان اجرایی، دستورالعمل اجرایی، تفاهمنامه، و توافق است. این ۵ ابزار اجرایی برای دور زدن کنگره، در صورتی که در سه ماه آینده از نظر موازنه دو جناح دچار تحول شود، حتما با کندی مواجه خواهد شد. بعد از آن شرایط دیگری رقم خواهد خورد. تضمینی که الآن ایران می تواند بگیرد، می تواند قراردادهای جدید را از تحریم آمریکا حفظ کند. برای مثال حداقل بیش از ۱۴۰ میلیارد یورو توافقاتی که بعد از برجام اول با کشورهای اروپایی، چین و و کشورهای شرق آسیا بسته شد دچار مشکلات ناشی از تحریم شدند. مهمترین اش قرارداد ایران در پارس جنوبی با توتال فرانسه بود که در حال حاضر به عراق رفته اند. از این رو رئیس جمهوری آمریکا باید به نوعی از اختیارات خودش استفاه کند تا به هیچ وجه این قراردادها شامل تغییر دولت ها و خواست های متغیر آن ها نشود.

رئیس جمهوری آمریکا برای پذیرش و اجرای تضمین چه اختیاراتی دارد؟

رئیس جمهوری آمریکا از اختیاراتی نظر امان دادن، و به عبارت بهتر «تامین» دادن به افراد تا مناسبات خارجی برخوردار است. به عبارت دیگر ریاست جمهوری در آمریکا دارای اختیارات تامینی بسیار گسترده ای هستند که هیچ نهاد دیگری در دنیا از این اختیارات برخوردار نیستند. منتها چرا استفاده نمی کند برای این که ذات دولت امریکایی ازابتدای تشکیل این کشور ّ بسیار بد عمل کرده است. آمریکایی ها از زمانی که زیربار قراردادها و توافقاتشان با سرخپوست ها نرفتند ، تاکنون نیز زیربارهیچ قراردادی نرفته اند .هنگامی که فقط ۲۰۰ هزار از چند میلیون نفر سرخپوست باقی ماندند در نهایت ر دولت آمریکا به جای انجام تعهدات، اعلام کردند که سرخپوست خوب سرخپوست مرده است. آمریکایی ها فقط تحت فشار ، تصمیماتی می گیرند که خلاف این قاعده باشد. الان هم تحت فشار هستند.

جمهوری اسلامی در قبال تضمین های تامینی رئیس جمهوری آمریکا، شروط خودش را تعدیل خواهد کرد؟

البته در باره ریز این موضوع باید کار کرد، ولی تا آنجایی که اطلاع دارم ایران تضمین هایی می خواهد که قراردادهای منعقد شده بعد از برجام، دیگر ، تابع سیاست های تحریمی آمریکا چه دولت کنونی و چه دولت آینده قرارنگیرد یعنی وزارت خزانه داری آمریکا نیاید مثلا، قراردادهای پارس جنوبی را تحریم کند. این مطالبه ای است که ایران می خواهد و کاملا برحق است. زیرا ایران بدون دریافت تامین و تضمین لازم و کافی نمی تواند دستاوردهای خودش را کنار بگذارد.