موفقيت مقدماتي مذاكرات
روزنو :علي خرم
سه روز گفت‌وگوهاي وين در مورد چگونگي شروع مذاكرات برنامه جامع اعتمادسازي با موفقيت به پايان رسيد. گرچه اكثريت صاحبنظران بين‌المللي انتظار نداشتند ايران و گروه 1+5 بتوانند حتي روي چارچوب دستور كار توافق كنند و كسب آن را طي چند دور گفت‌وگو و در عرض چند ماه مقدور مي‌دانستند وليكن خوشبختانه اين پروسه طبق برنامه پيش رفت و به نتيجه رسيد.دليل صاحبنظران اين بود كه طبق روال معمول هر كدام از هفت كشور پيشنهادات و نظراتي در مورد دستور كار دارند كه به طور طبيعي از جنس‌هاي مختلف هستند و جمع و جور كردن آنها كار ساده‌يي نيست و به زمان احتياج دارد. قبل از همين گفت‌وگوهاي وين، خانم وندي شرمن نماينده امريكا صحبت از درج موضوعاتي نظير حقوق بشر ... و نظام موشكي ايران در دستور كار كرده بود كه چون ايران موافق با طرح اين قبيل مسائل نيست لذا پيش‌بيني مي‌شد بحث‌هاي طولاني و چالش‌هاي فكري پيش آيد.اما شرايط حاكم بر روابط ايران و گروه 1+5 خوشبختانه به طريقي است كه قابليت اين را دارد كه مسائل متضاد را به نوعي مورد كنترل قرار دهد. به عبارت ديگر هفت كشور عضو گروه 1+5 و ايران توانستند به طور مقدماتي روي مسائل مشترك توافق كرده و چارچوبي براي تنظيم دستور كار تعيين كنند تا به تدريج به موضوعات و مسائل مورد اختلاف پرداخته شود.يقينا اگر انعطاف‌پذيري ايران و گروه 1+5 نبود و اگر اراده سياسي براي پيشبرد پرونده هسته‌يي ايران نبود توافق روي همين چارچوب و موافقت روي موضوعات مشترك امكان‌پذير نمي‌شد. تاريخ سياسي جهان و تجربيات روابط بين‌الملل نشان داده كه در اغلب موارد عبور از راه‌هاي تنگ و پرپيچ و خم امكان‌پذير نبوده و سال‌ها طول كشيده لذا جاي شكرگزاري دارد كه در پرتو شرايط بين‌المللي مساعد و داشتن مذاكره‌كنندگاني مجرب و مسلط، مذاكرات مربوط به پرونده هسته‌يي ايران در هر مرحله با موفقيت و در زمان كمتر از حد طبيعي و معمول صورت گرفته است و از اين رهگذر دستاوردهاي قابل توجهي براي جمهوري اسلامي ايران كسب شده است.با توافق روي چارچوب دستور كار، اينك گفت‌وگوها در سطوح عالي و كارشناسي ادامه مي‌يابد تا از يك‌سو دستور كار با همين مواد نهايي شود و از سوي ديگر تكليف موضوعات مورد اختلاف به تدريج روشن شود و يا در يكي از مواد دستور كار اقدام شود يا حذف شود.البته نياز به يادآوري نيست كه اعتمادسازي معناي وسيعي داشته و پروسه‌يي طولاني است كه مي‌تواند به موضوعاتي ظاهرا غيرمرتبط مربوط شود كه تنها در يك بحث مفصل امكان اثبات دارد.به هر حال جمهوري اسلامي ايران بايد صبور و شكيبا بوده، موضوعات و سخنان همه اعضاي گروه 1+5 را شنيده و در صدد اثبات غيرضروري بودن بخشي از آنها برآيد تا در نهايت دستور كار نهايي شود.هرگاه دستور كار نهايي شود تازه مذاكرات روي تك‌تك مواد دستور كار شروع خواهد شد. در برنامه اقدام مشترك معروف به تفاهم ژنو پيش‌بيني شده كه حدود يك سال اين پروسه طول كشيده و پس از آن، برنامه عمل روشن و توافق شده، دوران اعتمادسازي شروع شود.جمهوري اسلامي ايران با شجاعت وارد پروسه‌يي شده كه در سطح بين‌المللي براي يك‌بار و آخرين بار قصد دارد حسن نيت خود را در مورد صلح‌آميز بودن فعاليت هسته‌يي‌اش به بوته آزمايش جهاني بگذارد و خط بطلاني بر ايران‌هراسي كه 35 سال خوراك فكر اسراييل و برخي قدرت‌هاي بزرگ و برخي كشورهاي منطقه است، بكشد و آزادانه از حقوق خود در معاهده ان‌پي‌تي بهره‌مند شود.اين اقدام شجاعانه نياز به حمايت همه‌جانبه داخلي دارد زيرا به اندازه كافي خصومت‌هاي جهاني و منطقه‌يي متوجه جمهوري اسلامي ايران است.لذا كشورمان بايد يكپارچه از مذاكره‌كنندگان خود حمايت و دفاع كند. چگونه است وقتي تيم ملي فوتبال ايران به جام‌جهاني مي‌رود حتي اگر نقاط ضعفي هم وجود داشته باشد همه مردم بلااستثنا در حمايت از تيم ملي خود قدعلم مي‌كنند و نسبت به پيروزي آنها تعصب نشان مي‌دهند.بي‌شك صحنه مذاكرات پرونده هسته‌يي از اهميت تاريخي بيشتري برخوردار است و نبايد برخي رسانه‌ها اجازه دهند جايگاه آنها سكوي تضعيف مذاكره‌كنندگان قرار گيرد.به عبارت ديگر وزير امور خارجه كه فرمان و سكان كشتي مذاكرات چنين پيچيده و تاريخي را بر عهده دارد و تازه ماه‌هاي اول آن است و ممكن است چندين سال طول كشد نبايد آنچنان در تنگنا قرار گيرد كه اذعان دارد در پشت ميز مذاكره با گروه 1+5 موفق است، تنگنايي ندارد و احترامش محفوظ است ولي در فضاي داخلي كشور برخي ناآگاهانه يا از موضع جناحي به تضعيف پروسه مذاكره پرونده هسته‌يي و مذاكره‌كنندگان مشغول هستند.فضاي باز و دموكراتيك بعد از انتخابات به همه اجازه مي‌دهد هر نظر و عقيده‌يي را مطرح سازند كه در جاي خود بسيار محترم و ارزشمند است ولي نبايد از فضا براي تضعيف مذاكرات پرونده هسته‌يي كه پروژه‌يي ملي است استفاده شود كه حاصل آن خدشه به منافع و امنيت كشور خواهد بود.يادمان نرفته در هشت سال گذشته براي نقل قول از ترجمه گزارش مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي كه در خبرگزاري‌هاي دولتي به چاپ رسيده بود برخي نويسندگان و تحليلگران تحت تعقيب قرار گرفتند و اكنون هيچ حد و حصري بر اظهارنظرها و مواضع انتقادي وجود ندارد.
