چرا پزشکیان پیروز انتخابات شد؟

مسعود پزشکیان، یک قانون‌گذار اصلاح‌طلب ناشناخته تبریزی و یک جراح قلب، در انتخابات زودهنگام با شکست پنج رقیب محافظه‌کار به عنوان نهمین رئیس‌جمهور ایران معرفی شد. او جانشین ابراهیم رئیسی می‌شود که در ۱۹ مه در سانحه سقوط هلیکوپتر از دنیا رفت.

به گزارش فرارو به نقل از چتم هاوس(مؤسسه سلطنتی روابط بین‌المللی)، پیروزی پزشکیان و پویایی رقابت‌های انتخاباتی بینش‌های مهمی از چشم انداز سیاسی ایران و مسیر احتمالی این کشور ارائه می‌دهد.در دور اول، تنها ۳۹ درصد از واجدین شرایط رأی خود را به صندوق انداختند که پایین‌ترین رقم تاریخی برای انتخابات ریاست جمهوری ایران بود.

در دور دوم که تنها پزشکیان و سعید جلیلی در رقابت باقی ماندند، حدود ۴۹.۸ درصد شرکت کردند که همچنان یکی از کمترین میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری ایران است. کمپین پزشکیان در دور دوم به دنبال متقاعد کردن جوانان و ناامیدانی بود که دور اول را تحریم کردند.

مشخصه مبارزات انتخاباتی، رقابت شدید درون اردوگاه محافظه‌کاران بین جلیلی و محمدباقر قالیباف، محافظه‌کار سنتی و رئیس مجلس بود. علیرغم فشار‌ها برای اینکه اردوگاه تحت یک نامزد واحد متحد شود تا از تقسیم آرا جلوگیری شود، هیچ کدام موافقت نکردند. قالیباف پس از ناکامی در راهیابی به دور دوم، از جلیلی حمایت کرد، اما همه حامیان او از آن پیروی نکردند. نتایج حاکی از آن است که حداقل بخشی از آرای قالیباف به سمت پزشکیان تغییر کرده و به پیروزی او کمک کرده است.کسانی که طرفدار برخی تغییرات بودند، توانستند بر کسانی که وضعیت موجود را تأیید می‌کردند، غلبه کنند. بنابراین، تقاضا برای اصلاحات هنوز واقعیتی است که باید روی آن حساب کرد.

سوابق و اظهارات پزشکیان در جریان مبارزات انتخاباتی حاکی از آن است که او تغییری را هدف قرار خواهد داد با این حال در طول مناظره ها، هیچ‌گاه تداوم نظام سیاسی ایران را زیر سوال نمی‌برد.او مورد تأیید شورای نگهبان قرار گرفت و تنها کاندیدای اصلاح طلب مجاز برای شرکت در رقابت‌ها و اولین رئیس جمهور اصلاح طلب پس از خروج محمد خاتمی در سال ۲۰۰۵ بود.

پزشکیان با شعار «برای ایران» وعده داد که صدای بی‌صدا‌ها باشد و علیه سرکوب صحبت کند و از آزادی انتخاب زنان حمایت کند.
او احتمالاً در طول دوران ریاست‌جمهوری خود تلاش خواهد کرد تا با انجام اقداماتی جمعیت عمدتاً سرخورده را به سمت خود، جلب کند. چنین اقداماتی احتمالاً شامل فشار برای پایان دادن به محدودیت‌های اینترنتی و ترویج برخی آزادی‌های اجتماعی خواهد بود.در سیاست خارجی، کمپین پزشکیان بر لزوم تعامل با غرب از جمله در موضوع هسته ای، رفع تحریم‌ها و بهبود شرایط اقتصادی کشور و همچنین دور شدن از آستانه جنگ منطقه‌ای متمرکز بود.وی همچنیدن از نزدیک شدن رئیسی با کشور‌های عربی تمجید کرد و نشان داد که در مسائلی غیر از روابط با غرب، احتمالاً به طور گسترده سیاست دولت قبلی را ادامه خواه داد.

اولین چالش او انتخاب اعضای کابینه‌ای خواهد بود که می‌توانند اجرای دستور کار سیاسی او را تضمین کنند. سیگنال‌ها حاکی از آن است که اردوگاه اصلاح‌طلبان چنین لیستی آماده نداشته است، زیرا نتایج انتخابات غیرمنتظره بوده و انتظارات قبل از سقوط بالگرد ابراهیم رئیسی این بود که محافظه‌کاران حداقل پنج سال دیگر در قدرت باشند.
گمانه‌زنی‌ها حاکی از انتصاب احتمالی عباس عراقچی به عنوان وزیر امور خارجه است. برخلاف جواد ظریف، وزیر امور خارجه پیشین، که در طول مبارزات انتخاباتی به عنوان مشاور سیاست خارجی پزشکیان فعالیت می‌کرد، عراقچی تا حد زیادی نگاه مثبتی دارد و نقشی کلیدی در مذاکرات بر سر توافق هسته‌ای ایفا کرده است.
در این بین بهبود روابط با غرب امری دشوار خواهد بود، زیرا اکثر چهره‌های محافظه‌کار توافق یا حتی مذاکره با ایالات متحده را تهدید بالقوه می‌دانند؛ و این حتی بدون در نظر گرفتن چالش‌هایی است که در منطقه ناشی از افزایش تنش‌ها با اسرائیل، یا در سطح جهانی ناشی از عدم اطمینانی است که در مورد رئیس‌جمهور بعدی آمریکا وجود دارد؛ بنابراین وظیفه پزشکیان بزرگ است و در موقعیت مناسبی برای ایجاد تغییرات ضروری، هرچند محدود، قرار گرفته است.