ایسنا: تحقیقات نشان داده که در یک آزمایش جدید، از سلول‌های داخل گونه فرد استفاده می‌شود تا خطر مرگ او در سال آینده به طور نسبتا دقیقی پیش‌بینی شود.

این مطالعه که روز ۱ اکتبر در یک مجله علمی منتشر شده (Frontiers in Aging) چیک‌اِیج CheekAge را معرفی می‌کند؛ ابزار جدیدی که از نمونه‌برداری از گونه برای تخمین خطر مرگ فرد در یک سال استفاده می‌کند. در گروهی از بزرگسالان ۶۹ تا ۱۰۱ ساله، این آزمایش توانست خطر مرگ به هر دلیلی را پیش‌بینی کند. افزایش ثابت در چیک‌اِیج این افراد با افزایش ۲۱ درصدی پیش‌بینی خطر مرگ آنها در ۱۲ ماه آینده مطابقت داشت.

چیک‌اِیج (CheekAge) نوعی ساعت اپی‌ژنتیک است، ابزاری که با مشاهده الگو‌های مواد شیمیایی متصل به DNA افراد، سن بیولوژیکی آنها را اندازه‌گیری می‌کند. دیوید فورمَن، دانشیار موسسه تحقیقاتی باک درباره پیری در نُواتو گفته که در بسیاری از موارد، «سن بیولوژیکی» بیش از سال‌هایی که فرد در این سیاره زیسته، اطلاعات سلامتی او را فاش می‌کنند.

فورمَن و نویسنده نخست این مطالعه، ماکسیم شوخیرف، گفته‌اند: «امید بلندمدت به ابزار‌هایی مانند چیک‌اِیج اینست که به افراد کمک کند پیری بیولوژیکی را کاهش داده یا از آن جلوگیری کنند. اما در حال حاضر، چنین ابزار‌هایی نمی‌توانند بگویند چگونه می‌توانید این کار را انجام دهید.»

آنچه چیک‌اِیج انجام می‌دهد و آنچه نمی‌تواند انجام دهد

ساعت‌های اپی‌ژنتیک به طور کلی پیری خون و سایر بافت‌ها را بررسی می‌کنند تا درباره سن شناسنامه‌ای افراد و خطر مرگ و بیماری‌های مرتبط با سن، مانند سرطان، پیش‌بینی کنند. رایج‌ترین نشانه‌ی پیری که محققان به دنبال شناسایی آن هستند مِتیلاسیون DNA است، فرآیندی که طی آن مولکول‌های کوچکی به نام گروه‌های مِتیل به مرور زمان به DNA متصل می‌شوند. این مولکول‌ها به کنترل بیان ژن کمک می‌کنند و ژن‌های خاصی را روشن و خاموش می‌کنند.

دانشمندان در این تحقیق الگو‌های متیلاسیون DNA در سلول‌های گونه را با یک امتیاز کلی برای سلامتی همراه کردند که عواملی مانند سطح استرس، تحصیلات و شاخص توده بدنی (BMI) را در نظر می‌گرفت؛ بنابراین «امتیاز چیک‌اِیج» یک فرد با وضعیت سلامتی و درجه ظاهری پیری بیولوژیکی او مرتبط بود.

سپس محققان تعیین کردند چیک‌اِیج چقدر با خطر مرگ فرد مرتبط است. آنها برای انجام این کار، به داوطلبان ثبت‌نام‌شده‌ی برنامه‌ی «گروه‌های تولد لوتیان» (یک برنامه تحقیقاتی بلندمدت که پیری آنها را از کودکی تا بزرگسالی ردیابی می‌کند) نگاه کردند. دانشمندان از این گروه متشکل از بیش از ۱۵۰۰۰ نفر، هر سه سال یک بار نمونه خون گرفتند که می‌توان از آن برای ردیابی تغییرات متیلاسیون DNA در تقریباً ۴۵۰۰۰۰ نقطه در ژنوم استفاده کرد. وضعیت مرگ و میر هر فرد در نظر گرفته شد تا اپی‌ژنتیک آنها با خطر مرگ مساوی شود.

سپس تیم از الگو‌های اپی‌ژنتیکی که از گونه آموزش داده شده بود روی داده‌های خونی استفاده کردند و دریافتند چیک‌اِیج با وجود اینکه روی نمونه‌های باکال آموزش دیده، هنوز یک پیوند قوی با داده‌های خطر مرگ بدست‌آمده از مجموعه داده‌های خون جداگانه‌ای که مرگ و میر را ردیابی می‌کند، نشان می‌دهد.

شوخیرف می‌گوید: «ما از اینکه دیدیم چیک‌اِیج در یک بافت متفاوت اینقدر خوب کار می‌کند شگفت‌زده شدیم. شاید معنایش این باشد که چیک‌اِیج سیگنال‌های سلامتی را دریافت می‌کند که بین انواع مختلف بافت حفظ می‌شوند.»

تاکنون از چیک‌اِیج برای بررسی گذشته‌نگر داده‌ها استفاده شده و محققان می‌دانستند چه کسی زندگی کرده و چه کسی مرده و اپی‌ژنتیک مربوطه آنها آن زمان چگونه به نظر رسیده است. آنها با استنباط این الگوها، اکنون می‌توانند از این ابزار برای تخمین خطر مرگ افراد زنده استفاده کنند.

شوخیرف می‌گوید: «ما نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم یک نفر در یک سال زنده می‌ماند یا می‌میرد، اما می‌توانیم افزایش یا کاهش خطر مرگ و میر ناشی از هر دلیلی را پیش‌بینی کنیم.» برای تعیین اینکه آیا این آزمایش می‌تواند فواید دیگری مربوط به سلامتی داشته باشد، مانند پیش‌بینی احتمال ابتلا به بیماری‌های مرتبط با افزایش سن، باید آزمایش‌های بیشتری انجام شود.

استیو هُورواث، پروفسور ژنتیک انسانی و آمار زیستی معتقد است: «یکی از اهداف اولیه [ساخت ساعت‌های اپی‌ژنتیک]شناسایی مداخلاتی است که می‌توانند مکانیسم‌های پیری ذاتی را تحت تأثیر قرار دهند یا کند کنند.»

در این مرحله، آزمایش‌ها به هیچ درمان خاصی اشاره نمی‌کنند، بنابراین افراد باید با احتیاط از آنها استفاده کنند. چیک‌اِیج برای خرید در دسترس مصرف کنندگان نیست، اما همین گروه تحقیقاتی محصول مشابهی به نام تست تَلی‌اِیج (TallyAge) ساخته که در حال حاضر در بازار موجود است. در این آزمایش‌های ساعت اپی‌ژنتیک تجاری استانداردسازی وجود ندارد و خطر تفسیر نادرست نتایج وجود دارد.

فورمن تاکید می‌کند: «ما درباره چگونگی اصلاح یک چشم‌انداز اپی‌ژنتیکی درک بسیار کمی داریم.» او آزمایش‌های ساعت اپی‌ژنتیک برای ردیابی تغییرات رفتاری افراد، مانند تغییر فعالیت بدنی یا رژیم غذایی را «نسبتاً مفید» توصیف کرد.

به عقیده فورمن، ساعت‌های اپی‌ژنتیک به شما نمی‌گویند چه کاری انجام دهید، بنابراین محدودیت‌های زیادی در این زمینه وجود دارد.