شاید اگر بازگشتی به زمان انتخابات و وعده‌ها و شعارهایی که مسعود پزشکیان مطرح می‌کرد داشته باشیم و آنها را مرور کنیم یکی از مهم‌ترین مسائلی که پزشکیان مطرح می‌کرد مساله فیلترینگ و لزوم برداشته شدن آن از سویی در جهت تحقق یکی از مهم‌ترین مطالبات جامعه و از سوی دیگر حل مشکلات کسب و کارهای بر بستر وب و در فضای مجازی بود.

 وعده‌ای که پس از پیروزی و تشکیل دولت نیز باز هم جزء مسائل مطروحه رئیس جمهور بود که قول پیگیری نسبت به آن داده بود. واقعیت این است که فیلترینگ اگر تا دیروز رد برخی موضوعات کارکرد موثری داشت، امروز چندین و چند تهدید برای جامعه و کشور از مشکلات اقتصادی تا اجتماعی و... به‌وجود آورده است. شکی نیست که امروز اینترنت بخش مهمی از سبد کالایی جامعه را در بر گرفته و هر کسی بخشی از زندگی روزمره خود را خود را در مواجهه با فضای مجازی طی می‌کند. لذا چه در راستای فعالیت‌های روزانه و سرگرمی برای جامعه بگیریم و چه در برای فعالیت‌های اقتصادی بر پایه فضای مجازی، فیلترینگ باعث از بین رفتن میلیون‌ها فرصت شغلی بر بستر وب و شبکه‌های اجتماعی و روی آوردن گسترده جامعه به فیلترشکن‌ها شده است. حال اینجا با دو مساله روبه‌رو هستیم؛ نخست: بحث زیان انباشته اقتصادی فیلترینگ که از سویی بسیاری از مشاغل بر بستر شبکه‌های اجتماعی را با تعطیلی و مشکل مواجه کرده و معیشت بخشی از جامعه را نیز به چالش کشیده و از طرف دیگر نیز فروش فیلترشکن‌ها و VPN‌ها نیز سود سرشار میلیاردی برای فروشندگان این ابزار دارد که از اساس ضربه مستقیم را به اقتصاد کشور وارد می‌کند. چنانکه پزشکیان؛ رئیس جمهور گفته بود: «برخی با فیلترشکن فروشی پول‌های میلیاردی کسب می‌کنند که این برای کشورمان خوب نیست.» مساله دوم نیز بعد اجتماعی ماجرا است؛ جایی که بافروش فیلترشکن‌ها باعث می‌شود جامعه به ویژه قشر جوان و نوجوان به واسطه دسترسی که این ابزار به آنها می‌دهد نه تنها شبکه‌های اجتماعی بلکه به سایت‌ها و شبکه‌های غیر مجاز و بعضا غیر اخلاقی هم دست پیدا می‌کنند که آسیب‌های اجتماعی فراوانی را در جامعه ایجاد می‌کند. هر چند که از حفره‌های امنیتی که از جانب فیلترینگ ایجاد شده نیز نباید به سادگی گذشت. لذا به نظر می‌رسد که دولت به عنوان متولی این حوزه و از طرفی رئیس جمهور به عنوان رئیس شورای عالی فضای مجازی باید ضمن طرح این مسائل به ویژه هدر رفت میلیاردها سرمایه بابت فروش فیلترشکن‌ها شرایط را برای رفع فیلترینگ مهیا سازد تا هم جامعه به جهت آسیب‌های اجتماعی در امان بماند و هم سود سرشار فیلترشکن فروشان از این مساله مسدود شود و کسب و کار‌های اینترنتی و بر پایه شبکه‌های اجتماعی نیز به مشکل نخورند. گرچه چندی پیش سخنگوی دولت در پاسخ به «آرمان ملی» گفته بود که «موضوع در حال پیگیری است و بر همان عهدی که آقای دکتر پزشکیان بستند پیش می‌رود و دنبال می‌شود.» اما به نظر می‌رسد که رئیس جمهور باید بتواند شورای عالی فضای مجازی را به این اقناع برای رفع فیلتر برساند.

* نقش مهم اقتصاد دیجیتال

یک کارشناس مسائل اقتصادی در خصوص تاثیرات فیلترینگ بر اقتصاد اظهار داشت: یکی از مشکلاتی که اقتصاد ایران دارد دشوار بودن فضای کسب و کار است. یعنی فضای کسب و کار بر برای رشد تولید ملی چندان مناسب نیست. مهدی پازوکی به «آرمان ملی» گفت: یکی از عواملی که مانع فضای مناسب می‌شود آزاد نبودن مبادله اطلاعات است. حال قطعاً مسائلی مثل فیلترینگ فضا را خصوصا برای کاربران اقتصادی محدود می‌کند. برای اینکه امروز اقتصاد دیجیتال در زندگی انسان‌ها نقش بسزایی دارد و خانوارهای زیاد ایرانی امروز از این طریق ارتزاق می‌کنند و کالاهای خود را به فروش می‌رسانند و تقاضا برای تبلیغ کالاهایشان به‌دست می‌آورند و این نقش بسزایی در اقتصاد خانوارهای کوچک دارد که فاقد سرمایه عظیم هستند و می‌توانند از این شاه‌راهای اطلاعاتی استفاده کنند. وی افزود: من فکر می‌کنم مبادله آزاد اطلاعات به نفع بنگاه‌های اقتصادی، خانوارها و مصرف کنندگان است و می‌تواند نقش مهمی در رشد و تولید ملی داشته باشد. بنابراین مبادله آزاد اطلاعات نقش تاثیرگذاری در مناسب شدن فضای کسب و کار دارد و به نظر من برای رشد اقتصادی سه عامل باعث مناسب شدن فضای کسب و کار می‌شود. نخست؛ شفافیت و مبادله آزاده اطلاعات؛ دوم؛ ایجاد رقابت سالم بین بنگاه‌های اقتصادی و سوم؛ انحصار. پازوکی عنوان کرد: یعنی ما هرگونه انحصاری را چه انحصار دولتی چه انحصار خصولتی و چه انحصار بخش خصوصی باید از بین ببریم. حالا اطلاعات در اینجا نقش کلیدی و منحصر به‌فرد دارد. امروز اکثریت قریب به اتفاق مردم که از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند و شبکه‌های اجتماعی مثل واتساپ مثل تلگرام مثل اینستاگرام استفاده می‌کنند، وی‌پی‌ان خریده و استفاده می‌کنند. چه بهتر که دولت این شرایط را آزاد کند. این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: این به نفع اقلیتی دلال وی‌پی‌ان فروش است و باعث می‌شود اثرات منفی بیشتری در جامعه داشته باشد. وقتی جوانی وی‌پی‌ان می‌گیرد می‌تواند در سایت‌های غیر اخلاقی هم برود. لذا هر روز که فیلترینگ زودتر برداشته شود به نفع تولید ملی و رشد اقتصادی است و به ضرر دلالان، کلاهبرداران و رانت‌خوران است. پازوکی تصریح کرد: من اعتقاد دارم یکی از ویژگی‌های اقتصاد رقابتی که علم اقتصاد ثابت کرده بهترین سیستم برای تخصیص بهینه منابع اقتصاد رقابتی اقتصادی است و اقتصادی که بر اساس مبانی علمی قیمت بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود و دولت کمترین دخالت را در اقتصاد دارد وقتی اتفاق می‌افتد که آزادی اطلاعات و شفافیت بر نظام اقتصادی حاکم باشد. امروز هم شبکه‌های اجتماعی نقش بسزایی را در مبادله آزاد اطلاعات و ایجاد شفافیت دارند. قطعاً این می‌تواند رشد خیلی از تولیدات داخلی را افزایش دهد و اثر مثبت روی رشد اقتصادی داشته باشد.

*حل فیلترینگ در اولویت است

وزیر اقتصاد و دارایی اظهار داشت: نظر شخصی‌ام این است که فیلترینگ اصلا هیچ اثری بر روی فعالیت‌های اقتصادی نگذاشته است، فقط یک مقدار فعالیت‌ها را در فضای مجازی محدود و کند کرده و از این نظر طبیعی است که حل این مساله در اولویت باشد. عبدالناصر همتی درباره صحبت‌هاش در خصوص رفع فیلترینگ که گفته بود این مساله یکی از اولویت‌های دولت است و باید هر چه سریع‌تر درخصوص آن تصمیم‌گیری کنیم، گفت: اصلا بحث من این چیزها نبود و چیزی که گفتم هم اینگونه که منعکس شده، نبود. وی تاکید کرد: نظر شخصی‌ام این است که فیلترینگ اصلا هیچ اثری نگذاشته است، فقط مقداری فعالیت‌های اقتصادی را در فضای مجازی محدود و کند کرده است. رئیس سابق بانک مرکزی تصریح کرد: با این حال، این مساله، کاری نیست که من پیگیری کنم. من وزیر اقتصاد هستم و نظرم را گفته‌ام ان‌شاءا... مسئولین مربوطه پیگیری می‌کنند.
منبع : آرمان ملی