الفبای سیاست خارجی ترامپ

در گوشه و کنار جهان بحث‌ و جدل پیرامون سیاست احتمالی ترامپ بسیار داغ و گسترده و در خاورمیانه داغ‌تر است. در ایران غالبا تصویری «آخر‌الزمانی» و سرسختانه‌تر از قبل از سیاست او ارائه می‌شود.

در اسرائیل نیز در حالی که خیلی‌ها با پیروزی ترامپ سر از پا نشناختند؛ اما از دیروز نوعی «نااطمینانی» و «نگرانی» از سیاست‌های او در دور دوم ریاست جمهوری پدیدار شده است. این نااطمینانی به سخنرانی ترامپ پس از پیروزی و وعده‌های او به جامعه عرب و مسلمان آمریکا بر می‌گردد.

ترامپ در سخنرانی خود نه از یهودیان (به علت رای اکثریت آن‌ها به هریس) نام برد و‌ نه از گروگان‌ها و در مقابل با نام بردن از عرب‌ها و مسلمانان قدردانی و بر پرهیز از جنگ و توقف جنگ‌ها تاکید کرد.

دفنا لئیل تحلیل‌گر کانال ۱۲ اسرائیل با نگرانی سخنان ترامپ را تفسیر کرده و می‌گوید که اسرائیلی‌ها با وجود ترجیح او بر هریس اما نسبت به سیاست آتی او مطمئن نیستند. لئیل توضیح می‌دهد که اولویت ترامپ اقتصاد و مرزهاست و تاکیدش بر پرهیز از جنگ، واکنشی به انتظارات اسرائیل برای بمباران تاسیسات ایران است. اوفر حدادر دیگر تحلیل‌گر اسرائیلی نیز نگران نومیدی ترامپ از یهودیان آمریکا و تاثیر آن بر موضعش در قبال اسرائیل است و ضمن اشاره به محتوای سخنرانی ترامپ معتقد است که سیاست خارجی او در دور دوم ممکن است متفاوت باشد. ترامپ از حیث اعتقادی یک پرسبیتری (از شاخه‌های پروتستان) است و اوانجلیست (صهیونیسم مسیحی با نگاه آخرالزمانی) نیست. حتی برخی یهودیان آمریکا هم نگران رگه‌های نژادپرستی و هویت‌طلبی ترامپ و هواداران سفیدپوستش هستند.

از لحاظ اعتقادی، بایدن به صهیونیسم باورمندتر و چند بار خود را «یک صهیونیست» نامیده است؛ اما ارتباط ترامپ با صهیونیسم و اسرائیل بیشتر محصول پیوند منفعتی مستحکم با اوانجلیست‌های شدیدا طرفدار اسرائیل و شبکه نفوذ مالی و رسانه‌ای اسرائیل است که او را احاطه کرده‌اند. این مسیحیان در آمریکا نیز جمعیت پرشماری دارند و پایگاه بزرگ رای‌دهنده به ترامپ را تشکیل می‌دهند. در واقع سیاست‌ها و اقدامات «بی‌سابقه» آمریکا در دوره قبلی ترامپ همچون انتقال سفارت به قدس، توافق ابراهیم در منطقه و حتی فشار حداکثری یه ایران مولود همین پیوند و وعده‌های ترامپ به اوانجلیست‌ها و همچنین تاثیر چشمگیر داماد یهودی‌اش جرد کوشنر بود که ارتباط نزدیکی با مسیحیان انجیلی، نتانیاهو و راستگرایان در اسرائیل دارد. در کنار این دو عامل، خود شخصیت خاص و خودشیفته ترامپ برای انجام کارهای «خارق العاده» و «بی‌سابقه» نقش بسیار مهمی در چنین تصمیماتی داشته و خواهد داشت. اما اکنون این نگرانی در اسرائیل وجود دارد که ترامپ چون دور دوم ریاست جمهوری‌اش است و به آرای اوانجلیست‌ها نیاز ندارد،  ممکن است که متفاوت از دوره قبلی ظاهر شود. در این زمینه هم به دلخوری او از یهودیان آمریکا، وعده‌هایش به رای‌دهندگان عرب و مسلمان برای پایان جنگ اشاره می‌کنند.

نقش اقلیت‌های نژادی و مذهبی در آمریکا از جمله مسلمانان در ایالت‌های چرخشی بسیار مهم است.

اقلیت عرب و مسلمان در این انتخابات نومید از سیاست‌های اسرائیلیِ ترامپ در دور قبلی و حمایت دولت بایدن از اسرائیل در این جنگ از هر دو رویگردان بودند؛ اما وعده‌های ترامپ برای پایان جنگ غزه و لبنان و مسعد بولس تاجر و پدر داماد لبنانی ترامپ نقش مهمی در تغییر نظر بخش بزرگی از آن‌ها در هفته‌های نزدیک به انتخابات در ایالت‌های چرخشی به ویژه میشیگان و جورجیا داشت.

در این خصوص برخی فعالان عرب و مسلمان آمریکا می‌گویند از هر دو نومیدند، اما امیدی بیمناک دارند که ترامپ شاید نتانیاهو را مجبور به پایان دادن به جنگ کند. ناگفته هم نماند که ترامپ در عین این که چندین بار خواستار پایان جنگ شده است، اما هریس را نیز به بستن دست اسرائیل از طریق فشار برای آتش‌بس متهم می‌کرد. همین تناقض و سیاست‌های قبلی او جای خوش‌بینی زیادی میان حامیان فلسطین و مخالفان جنگ علی‌رغم برخی امیدها به وعده‌اش باقی نگذاشته است. همچنین مشخص نیست به وعده‌اش عمل کند و اگر هم بخواهد اجرایی کند چگونه؟ فشار بر نتانیاهو یا شیوه اسرائیلی؟

اما در عین حال نیز چنان که شرحش رفت، برخی در اسرائیل نگران ترامپی متفاوت در چهار سال آینده هستند.
این نگاه‌های متناقض هم به علت شخصیت پیچیده و پیش‌بینی‌ناپذیر ترامپ است که دوستانش را نیز احیانا نگران می‌کند. همین شخصیت ترامپ را در قامت رئیس جمهوری فراساختار و متفاوت از پیشینیان خود ساخته است.

اکنون باید دید ترامپ در دوره جدید مثل قبل حتی بیشتر به سمت اوانجلیست‌ها و داماد یهودی‌اش غش خواهد کرد یا این بار تا حدودی هوای داماد لبنانی‌اش و وعده‌هایش به اقلیت عرب و مسلمان را خواهد داشت و خودشیفتگی خود را این بار برای توقف جنگ به کار خواهد بست.