چک سفید امضای چین به ایران؟

 احسان اسقایی: ایران، چین و روسیه سه کشور نزدیک به یکدیگرند که حاضر به پذیرش نظم دیکته شده برای اداره جهان از سوی غرب به رهبری آمریکا نیستند.

 عدم پذیرش دیکته غرب در مناسبات سیاسی، اقتصادی موجب شده هر سه کشور از سوی آمریکا تحت ‌فشار قرار گرفته تا نتوانند بلوکی جدید در معادلات امنیتی-اقتصادی جهان ایجاد کنند. در این میان روابط چین و ایران با توجه به اینکه پکن تنها خریدار نفت تهران است و در برابر آن نیازهای ایران را به‌صورت کالا تأمین می‌کند، حائز اهمیت است.

 چین و تحریم‌ها

هرچند تهران تلاش دارد روابط خود را با تمامی کشورهای جهان گسترش دهد اما واقعیت آن است که سیاست نگاه به شرق باعث شده هم ایران تمایل زیادی به شرق پیدا کند و هم اینکه غربی‌ها و خصوصا اروپایی‌ها به دلایل مختلف از جمله موانع توسعه رابطه با ایران که یکی از آن‌ها تحریم‌های آمریکاست، مانند گذشته تمایلی به گسترش روابط نداشته باشند. اینکه چرا ایران تمایل دارد که در نبود زمینه توسعه روابط با غرب به سمت توسعه روابط با شرق خصوصا چین حرکت کند، به این مساله باز می‌گردد که چین در برابر خرید نفت ایران شرایط خاصی را در تبادلات تجاری ایجاد کرده که عملاً بدون اینکه داد و ستدی بر پایه دلار صورت گیرد، نفت ایران را خریداری کرده و در برابر آن کالاهای مورد نیاز ایران را تأمین می‌کنند. موردی که توانسته بخش قابل ‌توجهی از فشار تحریم‌ها علیه ایران را از میان بردارد. از این منظر می‌توان گفت چین فشار ناشی از تحریم‌ها را تا حد زیادی کم کرده است. 

 چین و سرمایه‌گذاری 

از سوی دیگر بعد از برجام شنیده شد که چین قصد دارد حدود 400 میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری کند. اگر این سرمایه‌گذاری ممکن می‌شد بدون تردید به نوسازی بسیاری از صنایع نفت و گاز و پتروشیمی منجر می‌شد. هرچند چینی‌ها تمایل زیادی برای توسعه روابط اقتصادی خود با ایران دارند اما به دلایلی از جمله تحریم سیستم بانکی ایران عملاً نمی‌توانند گام موثری در این زمینه بردارند. حجم واردات نفت از ایران توسط چین در حدی نیست که چین بتواند در برابر میزان پول بلوکه‌شده اقدام به سرمایه‌گذاری در ایران کند لذا حتی اگر تحریم‌ها را نادیده بگیریم چین به‌منظور توسعه روابط اقتصادی خود با ایران نیاز به وارد کردن سرمایه به داخل کشور ما دارد که به خاطر عدم پذیرش FATF چنین اقدامی اگر نگوییم غیر ممکن، بسیار سخت و پرهزینه خواهد بود. از این رو همیشه چین به ایران توصیه کرده که FATF را بپذیرد. 

 چین در کنار ایران

 با این جود به نظر می‌رسد چینی‌ها بیش از روس‌ها در شرایط کنونی که امکان افزایش فشار بر ایران باروی کار آمدن ترامپ وجود دارد، خود را در کنار ایران قرار داده‌اند، اخیرا سفیر چین در ایران در ارتباط با روابط دو کشور اعلام کرده است: «چین به تعمیق همکاری با ایران در چارچوب «کمربند و جاده» اهمیت زیادی قائل است. چین و ایران از روابط عمیق و چشم‌اندازهای روشن همکاری‌های عملی برخوردارند. چین و ایران به‌عنوان دو تمدن باستانی، از زمان‌های قدیم از طریق جاده ابریشم ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر داشته‌اند. شی جین پینگ در ملاقات با پزشکیان رئیس‌جمهور ایران در حاشیه اجلاس سران بریکس در سال جاری اشاره کرد که ایران کشوری مهم و دارای تأثیر منطقه‌ای و بین‌المللی است، همچنین دوست و شریک خوب چین است. هر طور که وضعیت بین‌المللی و منطقه‌ای تغییر یابد، چین همواره به‌طور تزلزل‌ناپذیری همکاری‌های دوستانه خود با ایران را توسعه می‌دهد».

واقعیت آن است که چینی‌ها حتی اگر قائل به روابط استراتژیک با ایران هم نباشند اما به دلایلی از جمله خرید نفت از ایران و فروش کالاهای تجاری خود به ایران تمایل دارند با کشور ما روابط خود را گسترش دهند اما این در معنای صدور چک سفیر امضا از سوی چینی‌ها برای ایران در توسعه روابط نیست و ایران باید تلاش کند هرچه زودتر نرم‌های تجارت در جهان از جمله عضویت در FATF و شفافیت در اقتصاد را فراهم کند تا چینی‌ها بتوانند در یک‌روند معمولی جای خالی اروپایی‌ها در سرمایه‌گذاری در ایران را پر کنند. 

منبع : آرمان ملی