سناریوهای «ترامپ » برای تعامل با ایران

دونالد ترامپ در بازگشت دوباره به کاخ سفید با ایرانی مواجه خواهد شد که متفاوت از ۸ سال پیش است، چه به لحاظ اقتصادی و چه از نظر ژئوپولتیکی ولی برنامه موشکی و هسته‌ای‌اش چند گام به جلو رفته است.

این واقعیت جدید یک بحث داخلی را در مورد نحوه برخورد دولت او با تهران برانگیخته است: آیا دولت دونالد ترامپ باید با گشاده‌رویی به سمت مذاکره مستقیم با تهران برود، یا با حمله آشکار یا پنهان به برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی با همکاری اسرائیل برای تحمیل «دیپلماسی اجباری» روی آورد و یا با تشدید «فشار حداکثری» ایران را وادار کند تا در قالب توافقی تازه برنامه هسته‌ای و موشکی خود را متوقف کند.

در چنین شرایطی، مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران و دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب ایالات متحده تمایل خود را برای مذاکره درباره توافق هسته‌ای جدید ابراز کرده‌اند، هر چند هیچ‌کدام کلمه‌ای درباره شرایط آن نگفته‌اند.

اما هر دوی آنها می‌دانند که موازنه نظامی در منطقه تغییر کرده است. بنابراین نه تنها فرصت دیپلماسی برای ایران بیشتر نشده بلکه امکان حمله پیشگیرانه نیز وجود ندارد.
دستیاران آقای ترامپ در اظهارات عمومی خود وعده اجرای یک کمپین جدید «فشار حداکثری» را داده‌اند که بر قطع درآمدهای نفتی ایران از محل تجارت با چین به عنوان بزرگترین خریدار محموله‌های نفتِ تحریم شده ایران متمرکز است.

اما مقام‌های اسرائیلی به ویژه پس از حمله هوایی اخیر خود به ایران که به گفته‌شان با انهدام سامانه دفاع هوایی ایران توام بود، همچنان برای اقدام نظامی جدی‌تر علیه برنامه هسته‌ای تهران ابراز تمایل می‌کنند و امیدوارند که برخلاف جو بایدن، دونالد ترامپ با انجام آن موافقت کند.

بر همین اساس، برخی تحلیلگران با استناد به گزارش‌های اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران را به ویژه پس از خروج آمریکا از برجام و اعمال سیاست فشار حداکثری نشان می‌دهد، پیش‌بینی می‌کنند که آقای ترامپ با هدف تقویت اتحاد خود با اسرائیل، طی ماه‌های نخست دور دوم ریاست جمهوری‌اش با انجام یک حمله نظامی به تاسیسات هسته‌ای تهران موافقت می‌کند، حمله‌ای که اگر قرار بر تاثیرگذاری باشد نیازمند مشارکت توامان نیروهای هوایی اسرائیل و آمریکاست.

اما گروهی دیگر از تحلیلگران بر این باورند که دولت آقای ترامپ بار دیگر به اعمال سیاست فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی روی خواهد آورد و با توجه به اذعان مکرر او در خصوص اجتناب از جنگ، دونالد ترامپ به اسرائیل برای انجام حملات سایبری هدفمند و مخرب علیه برنامه هسته‌ای و موشکی تهران چراغ سبز نشان خواهد داد.
ترامپ چه به تحمیل دیپلماسی اجباری و چه اعمال فشار حداکثری روی آورد، این هدف را دنبال خواهد کرد که جمهوری اسلامی غنی‌سازی اورانیوم با خلوص بالا را که بیم ساخت سلاح هسته‌ای را افزایش می‌دهد، متوقف کند. اما تهران طی دهه‌های اخیر نشان داده که شاید در مقاطعی مایل به عقب‌نشینی تاکتیکی در برابر غرب باشد، اما هرگز حاضر به تعطیلی برنامه هسته‌ای خود نیست، در مقابل، هنوز مشخص نیست که دولت ترامپ نیز برای وادار کردن جمهوری اسلامی به این تعطیلی چقدر حاضر است ریسک کند.