۳۰ میلیارد دلار قاچاق، ۱۰ میلیارد دلار فرار سرمایه؛ بانک مرکزی می‌تواند با پولپاشی بازار ارز را کنترل کند؟

بازار ارز آنچنان داغ است که این کار عملاً ممکن نیست، وقتی ما ۲۵ تا ۳۰ میلیارد دلار قاچاق و حدود ۱۰ میلیارد دلار فرار سرمایه داریم، بانک مرکزی چگونه می‌تواند با پولپاشی بازار ارز را کنترل نمایید، مثل این است که بانک مرکزی یک غولی را بیدار کند و حالا بخواهد به آن بجنگد، ما در سال ۹۶ حدود ۱۸ میلیارد دلار در بازار تزریق کردیم (برای کنترل نرخ ارز) تجربه ما در سال‌های گذشته  نشان می‌دهد که دخالت ما در بازار آزاد و ارز پاشی موفق نیست. همه این سامانه بازی‌ها و ایجاد بازار ثانویه و بازار ارز مبادله‌ای برای این بوده که نرخ را بالا ببرند و الان هم بازار جدید را ایجاد کرده‌اند که نرخ نیما را به ۶۴ هزار تومان برسانند.

در روزی که بحث عدم رفع فیلتر توییتر، اینستاگرام، فیسبوک، تلگرام، ... خبر اول کشور بود، در اثر آنچه  برخی اقتصاددانان «تحریک عامدانه بانک مرکزی» برای گران شدن نرخ ارز جهت تامین کسری بودجه خوانند، نرخ ارز در بازار آزاد تا درگاه ۸۰ هزار تومان رسید.

رشد شدید نرخ ارز به افزایش لحظه‌ای قیمت کالا و خدمات منتهی می‌شود، بسیاری از بنکداران کالا‌های وارداتی عملاً از فروش کالا خود داری می‌کنند و مدعی هستند اگر بفروشند باید با نرخ گران‌تر بخرند و سود احتکار کالا از سود فروش آن بیشتر است.

 حسین صمصامی عضو کمیسیون اقتصاد مجلس و استاد گروه اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی در پاسخ به سوال آفتاب نیوز در خصوص تذکر به وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی توسط مجلس گفت: اگر مجلس  تذکر هم بدهد به قولی چه فایده، توجه نمی‌کنند، تزریق منابع توسط بانک مرکزی صرفاً می‌تواند جنبه مسکن داشته باشد، هر چه این مسکن قوی‌تر باشد، در کوتاه مدت می‌تواند اثرات بیشتری داشته باشد. اگر بخواهیم دقیق تحلیل نماییم، باید گفت که داستان از ابتدای سال جاری شروع شد، همانگونه که بار‌ها در نطق‌هایم تذکر داده‌ام، بانک مرکزی از ابتدای سال به شکل آهسته، در حال افزایش نرخ نیما بود، یعنی از ۱ /۱ /۱۴۰۳ که نرخ نیما ۴۰ هزار و ۱۷۸ تومان بود، در ۱ /۶ /۱۴۰۳ این نرخ به ۴۴ هزار و ۸۰۰ تومان رسید. نرخ بازار آزاد در اول سال ۶۱ هزار تومان بود و در برج ۶ این رقم به قریب ۵۸ هزار تومان رسید، یعنی حدود ۱۱.۵ درصد نرخ نیما افزایش یافت و رشد نرخ بازار آزاد حدود ۴.۵ منفی بود.

 وی افزود: رئیس بانک مرکزی حدود یکی دو ماه قبل در مجلس گفت که من نرخ نیما را دیگر نمی‌توانم افزایش دهم، چون جامعه کشش ندارد و اثرات شدید تورمی بر جای می‌گذارد، با روی کار آمدن دولت جدید، رشد نرخ نیما بسیار شدت گرفت و نرخ نیما از ۴۴ هزار و ۸۰۰ تومان به ۶۲ هزار و ۴۵ تومان رسید. یعنی در آن بازار کذا (معاملات تجاری) که در آذرماه تشکیل شد، نرخ نیما به ۶۴ هزار تومان رسید و نرخ بازار آزاد به قریب ۷۷ هزار تومان افزایش یافت، یعنی از اول سال تا برج ۶ نرخ نیما ۱۱.۵ درصد بالا رفت، اما از  اول شهریور تا آذر ماه نرخ نیما ۳۸.۴ درصد افزایش یافت. مگر چه اتفاقی افتاده بود؟ آیا منابع ارزی ما کاهش یافته بود؟ این افزایش نرخ نیما باعث شد که صادرکنندگان ما عرضه ارز را متوقف کردند، چون پتروشیمی‌ها و دیگر صادر کنندگان متوجه شدند که نرخ ارز بالا خواهد رفت، برای همین منتظر شدند که نرخ ارز رشد کند و همین یک رانت عظیمی ایجاد کرد (البته این در اصل رانت نیست و بحث مفصل مجزای می‌طلبد)، در واقع دستکاری بازار ارز توسط بانک مرکزی بود که سفته بازان و بازیگران ارز را  تحریک و بیدار کرد.

 سرپرست سابق وزارت اقتصاد در ادامه  با اشاره به سفته بازی‌های فعلی اظهار کرد: یکی از دیگر عوامل رشد ارز در بازار لایحه بودجه بود که در آبان ماه دولت تقدیم مجلس کرد، دولت در بودجه نرخ ارز را ۵۵ هزار تومان تعیین کرد، در حالی که نرخ ارز در بازار آزاد ۶۵ هزار و ۲۰۰ بود و نرخ ارز نیمای ۴۸ هزار و ۸۰۰ تومان بود، معامله گران بازار ارز هم لایحه بودجه را رصد می‌کردند و با  استنباط از این رقم نتیجه گرفتند که نرخ ارز قرار است افزایش یابد، ما گفتیم برای جلوگیری از ارسال سیگنال، نرخ بودجه با ۲۸ و ۵۰۰ بسته شود (که امکان پذیر هم بود)، اما ریاست مجلس زیر بار نرفت و بودجه مصوب شد. متاسفانه بانک مرکزی از تحلیل دقیق امتناع می‌کند و بی توجه به رشد تورم در بازار کار خودش را انجام می‌دهد.

 وی ضمن رد این مسئله که با پولپاشی بتوان نرخ ارز را کاهش داد اظهار کرد: بازار ارز آنچنان داغ است که این کار عملاً ممکن نیست، وقتی ما ۲۵ تا ۳۰ میلیارد دلار قاچاق و حدود ۱۰ میلیارد دلار فرار سرمایه داریم، بانک مرکزی چگونه می‌تواند با پولپاشی بازار ارز را کنترل نمایید، مثل این است که بانک مرکزی یک غولی را بیدار کند و حالا بخواهد به آن بجنگد، ما در سال ۹۶ حدود ۱۸ میلیارد دلار در بازار تزریق کردیم (برای کنترل نرخ ارز) تجربه ما در سال‌های گذشته  نشان می‌دهد که دخالت ما در بازار آزاد و ارز پاشی موفق نیست. همه این سامانه بازی‌ها و ایجاد بازار ثانویه و بازار ارز مبادله‌ای برای این بوده که نرخ را بالا ببرند و الان هم بازار جدید را ایجاد کرده‌اند که نرخ نیما را به ۶۴ هزار تومان برسانند.