پیغام فرستاده ویژه ترامپ برای تهران

 یک منبع سیاسی مطلع شامگاه شنبه از سفر نماینده دونالد ترامپ، به عراق خبر داد و اعلام کرد که وی پیامی برای نخست‌وزیر محمد شیاع السودانی به همراه خواهد داشت.
به گفته این منبع، “انتظار می‌رود این فرستاده، پیام‌های ترامپ در خصوص امنیت منطقه و نقش عراق در آن را به همراه داشته باشد.”

این منبع همچنین توضیح داد که “ممکن است این سفر به صورت محرمانه (غیررسمی اعلام شده) باشد” و اشاره کرد که نماینده آمریکا همچنین به بررسی جزئیات سفرهای اخیر السودانی و دیدگاه ترامپ نسبت به تغییرات اخیر در منطقه خواهد پرداخت.

هفته گذشته منبع سیاسی مطلع دیگری گزارش داده بود که نخست‌وزیر عراق پیام‌هایی از ترامپ، از طریق یک نماینده ویژه در یک سفر غیرعلنی دریافت کرده است که شامل چندین محور بود و پیامی نیز به تهران منتقل کرده است.

براساس این گزارش، مهم‌ترین محورهای این پیام‌ها لزوم مهار و کنترل سلاح‌های خارج از چارچوب دولت، توقف فعالیت‌های گروه‌های شیعه مسلح، عدم مداخله عراق در پرونده سوریه و حمایت از تشکیل دولت جدید سوریه بوده است.

در همین حال، یک منبع دولتی به خبرگزاری شفق نیوز اطلاع داد که عراق به‌طور جدی در تلاش است تا امنیت منطقه را برقرار کند و نخست‌وزیر در دیداری که به ایران داشت، دیدگاه عراق در این خصوص را مطرح کرده است.

این در حالی است که نخست وزیر عراق در شرایط منطقه‌ای بسیار حساسی به تهران آمد تا طیفی از پرونده‌های متعدد را به بحث و مناقشه بگذارد؛ از روابط دو جانبه و مساله گروه‌های نزدیک به ایران تا پرونده سوریه و میانجیگری احتمالی بغداد میان تهران و دمشق.

به نظر می‌رسد که این سفر بیشتر معطوف به نگرانی عمیق حکومت عراق بیش از هر زمانی نسبت به آینده این کشور به علت بالا گرفتن تنش میان ایران با آمریکا و اسرائیل در منطقه است. سودانی به دنبال دور کردن عراق از ترکش‌ها و آثار این تنش است و آنچه بیشتر او را نگران می‌کند بازگشت ترامپ است.

بغداد به ویژه در ماه‌های اخیر از جانب آمریکا و غرب برای دوری از ایران تحت فشار بوده است که در سایه تحولات سهمگین در منطقه دیگر رفتار کج دار و مریز قبلی مطلوب آمریکا نیست. دولت عراق در سیاست‌های کلان به ویژه در سالیان اخیر همواره ملاحظات آمریکا را بیشتر از ایران در نظر می‌گرفت؛ اما در عین حال هم به نحوی رفتار می‌کرد که این مساله چندان موجب خشم و نگرانی تهران نشود.

در ماه‌های اخیر متعاقب حملات گروه‌های همسو با ایران به اسرائیل و فشارها برای توقف این حملات و افزایش احتمال حملات متقابل اسرائیل، دولت سودانی تاکنون توانسته است که وضعیت را با متقاعد کردن این نیروها به توقف حملات خود مدیریت کند.

اما اکنون آمریکا به دنبال انحلال این گروه‌ها و خلع سلاح آن‌هاست و به بغداد فشار می‌آورد در حالی که بغداد از طرف دیگر نیز تحت فشار تهران و نگران پیامدهای امنیتی این اقدام است.

گرچه تشکیلات حشد شعبی از سال ۲۰۱۶ با تصویب قانونی و اختصاص بودجه مجزایی  در نیروی نظامی عراق ادغام شده؛ اما عملا همچنان تشکیلات نظامی شبه‌مستقلی است و برخی گروه‌های آن تابع دستورات دولت و نهاد نظامی نبوده و تحت عناوین مختلفی مدام حملاتی جسته گریخته به منافع آمریکا در عراق انجام داده‌اند و پس از جنگ غزه نیز اسرائیل وارد دایره این حملات شد.

دستور کار اصلی سفر تعیین تکلیف این گروه‌ها بدون پیامدهای امنیتی خاص است. البته فارغ از فشارهای آمریکا، بین سطور مواضع و اظهارنظرهای مقامات عراقی هم بیانگر نوعی  تمایل در این قضیه به سیاست آمریکاست.

گویا سودانی قبل از شروع ریاست جمهوری ترامپ و آغاز دور دیگری از فشارهای حداکثری علیه ایران می‌خواهد با سامان دادن به اوضاع داخلی عراق تا حد امکان آن را از پیامدهای این فشار و قرار گرفتن آن در معرض سیاست مشابهی از جانب ترامپ دور نگه دارد.