در روزنو بخوانید
سعید کاظمی آشتیانی بنیانگذار پژوهشگاه رویان که بود؟
روزنو – هدی کاشانیان: سعید کاظمی آشتیانی، یکی از دانشمندان برجسته ایرانی در حوزه زیست‌فناوری و پزشکی و بنیانگذار پژوهشگاه رویان، به‌عنوان یکی از چهره‌های پیشگام در تحقیقات سلولهای بنیادی و درمان ناباروری شناخته می‌شود. او با تلاش‌های خود در زمینه علم و فناوری، تأثیر عمیقی بر توسعه تحقیقات علمی در ایران گذاشت و دستاوردهای مهمی در حوزه پزشکی بازساختی به یادگار گذاشت.
روزنو :
زندگینامه سعید کاظمی آشتیانی
سعید کاظمی آشتیانی در سال اول فروردین 1340 در تهران به دنیا آمد. او از همان دوران کودکی به علم و یادگیری علاقه زیادی نشان داد. او در سال 1358 به تدریس ادبیات و بینش اسلامی در هنرستان فنی و نمونه دولتی آزادی فلسطین واقع در خیابان دماوند تهران پرداخت. تعطیلی دانشگاه‌ها هم‌زمان با انقلاب فرهنگی اندکی در تحصیل او وقفه ایجاد کرد. اما با حضور در جبهه‌های جنگ ایران و عراق این وقفه طولانی‌تر شد. وی سرانجام پس از ۱۱ سال به سال ۱۳۶۹ مدرک کارشناسی ارشدش را در رشته فیزیوتراپی اخذ کرده و از دانشکده علوم توانبخشی فارغ‌التحصیل شد.
سعید کاظمی آشتیانی نه‌تنها یک دانشمند برجسته، بلکه یک مدیر متعهد و الهام‌بخش بود. او با روحیه‌ای نوآورانه، جوانان بسیاری را به حوزه علم و تحقیق جذب کرد و تلاش کرد زیرساخت‌های علمی کشور را گسترش دهد. وی به دلیل رفتار متواضعانه و دلسوزانه‌اش میان همکاران و شاگردانش بسیار محبوب بود. او معتقد بود که ایران می‌تواند با تکیه بر دانش بومی در حوزه‌های پیشرفته علمی به خودکفایی برسد.
راه‌اندازی پژوهشگاه رویان توسط سعید کاظمی آشتیانی
سعید کاظمی آشتیانی با حمایت جمعی از پزشکان و پژوهشگران، پژوهشگاه رویان را تأسیس کرد. این مرکز ابتدا به‌عنوان مؤسسه‌ای برای درمان ناباروری ایجاد شد، اما به‌مرور به یکی از مراکز پیشرو در تحقیقات سلولهای بنیادی و زیست‌فناوری تبدیل شد. در طی این سال‌ها مراکز درمانی متعددی تأسیس و گروه‌های مختلف پژوهشی را راه اندازی کرد که در آن میان پژوهشکده رویان جهاد دانشگاهی یکی از مهمترین این مراکز بود.
پژوهشکده رویان جهاددانشگاهی خرداد ماه ۱۳۷۰ با مدیریت دکتر کاظمی رسماً فعالیت خود را آغاز کرد و تاکنون هزاران زوج نابارور با بهره مندی از خدمات این مرکز پیشرفته درمان ناباروری صاحب فرزند شده‌اند. در سال۱۳۷۱موفقیت‌های این دانشمند نابغه با کمک دوستان خود توانست به تولد اولین نوزاد حاصل از IVF در ایران اشاره کرد. تولد دومین کودک حاصل از ICSI در سال ۱۳۷۳ بدنیا آمد و دومین موفقیت ایران در بیوپسی بیضه‌ای برای درمان ناباروری مردان در سال 1373 بود. تولد اولین نوزاد حاصل از میکرواینجکشن اسپرماتوزوآی منجمد شده در سال 1377 انجام شد و نخستین کودک حاصل از PGD در سال ۱۳۸۲ در ایران متولد شد. تولید نخستین رده سلولهای بنیادی جنینی در ایران که نام ایران را در میان ۱۰ کشور صاحب این فناوری قرار داد در سال 1382 اشاره کرد.
وی نخستین بانک خون بندناف ایران را به منظور استفاده از بن یاخته‌های خون بند ناف در سلول درمانی خانواده‌ها تاسیس کرد، شکل‌گیری گروه تحقیقاتی برای کلونینگ نخستین گوسفند همانندسازی شده ایران در ۱۳۸۴ خورشیدی از جمله دیگر فعالیت‌های وی به شمار می‌رود. دکتر کاظمی در همین دهه و هم زمان با مدیریت جهاد دانشگاهی علوم پزشکی ایران و پژوهشکده رویان در دانشگاه تربیت مدرس به ادامه تحصیل در رشته علوم تشریح با گرایش جنین شناسی پرداخت و در سال ۱۳۷۶ با رتبه ممتاز موفق به اخذ درجه دکتری شد.
دانش فراوان، هوش سرشار، توان مدیریتی بالا از یک سو و تعهد، اخلاص و ایمان همیشگی او به خداوند متعال از سویی دیگر سبب شد تا در دوران حیات کوتاهش در دو حوزه مدیریتش موفقیت‌های چشمگیری همچون گسترش روشهای پیشرفته درمان ناباروری، تولید و تکثیر و انجماد سلولهای بنیادی جنینی و همانند سازی (کلونینیگ) حیوانات را رقم بزند.
دستاوردهای پژوهشگاه رویان سعید کاظمی آشتیانی
1. درمان ناباروری
پژوهشگاه رویان یکی از نخستین مراکز تخصصی درمان ناباروری در ایران بود و توانست امید را به بسیاری از خانواده‌ها بازگرداند.
2. تحقیقات سلولهای بنیادی
تحت رهبری سعید کاظمی آشتیانی، این پژوهشگاه به مرکز تحقیقات پیشرفته در زمینه سلولهای بنیادی تبدیل شد. ایران به یکی از معدود کشورهای منطقه تبدیل شد که در این حوزه پیشگام بود.
3. شبیه‌سازی حیوانات
یکی از برجسته‌ترین دستاوردهای پژوهشگاه رویان، تولید اولین حیوان شبیه‌سازی‌شده در ایران به نام رویانا (گوسفند شبیه‌سازی‌شده) در سال 1384 بود. این دستاورد نشان‌دهنده توانمندی ایران در فناوری‌های زیستی پیشرفته بود.
4. پیشرفت در زیست‌فناوری
پژوهشگاه رویان توانست در زمینه‌هایی مانند پزشکی بازساختی، ژنتیک، و مهندسی بافت نیز به موفقیت‌های قابل‌توجهی دست یابد.
داستان رویانا روایتی از سعید کاظمی آشتیانی
داستان رویانا، روایت تاریخ شفاهی اقدامات کاظمی آشتیانی در پژوهشگاه رویان از تاسیس تا تثبیت و پیشرفت است که توسط دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی، روانه بازار نشر شده است. این کتاب حاصل مصاحبه‌های بهنام باقری و تحقیق و تدوین محمدعلی زمانیان است که خاطرات منتشر نشده از روند شکل گیری پژوهشگاه را روایت می‌کنند. در بخشی از مقدمه این کتاب می‌خوانیم: «پس از جنگ تحمیلی، عده‌ای جوان از جنگ برگشته دور هم جمع شدند و تصمیم گرفتند، مجموعه‌ای را راه‌اندازی کنند که برای نخستین بار مشکل «نازایی» را در کشور حل می‌کرد. انگیزه آن‌ها برای حرکت، امید به توشه آخرتی بود که از ثمره تلاششان فراهم می‌آمد. سال‌ها بعد از آن همه تصمیمات و اقدامات و رنج‌ها، نتیجه کارشان نماد پیشرفت ایران شد و به باز کردن گره زندگی خانواده‌های گرفتار انجامید».
درگذشت سعید کاظمی آشتیانی
سعید کاظمی آشتیانی در غروب چهاردهم دی ماه ۱۳۸۴ در سن 44 سالگی، به‌طور ناگهانی درگذشت. مرگ او ضایعه‌ای بزرگ برای جامعه علمی ایران بود، اما میراث علمی و دستاوردهای پژوهشی او همچنان الهام‌بخش است. پژوهشگاه رویان همچنان به‌عنوان یکی از مراکز پیشگام علمی در ایران و منطقه فعالیت می‌کند. نام او با دستاوردهای علمی برجسته در حوزه سلولهای بنیادی و درمان ناباروری گره خورده است. او الگوی جوانان ایرانی برای تلاش، پشتکار و پیشرفت علمی است.
