مذاکره با آمریکا؛ آری یا نه؟

عرفان بیوک‌نژاد: تنور مذاکره ایران با آمریکا ر این روزها مجدداً داغ‌تر از گذشته شده است.

در این بحبوحه حامیان دولت با رویکردی معتدلانه خواهان برقراری ارتباط قوی ا غربی‌ها به ویژه آمریکا شدند تا فشار آنها علیه ایران کمتر شود. آنها به دنبال ذاکره‌ای سرافرازانه هستند تا در راستای منافع ملی باشد.

با این حال تندروها که همواره ساز مخالف می‌زدند، مجدداً مخالفت‌های سرسختانه خود را با هرگونه مذاکره اعلام کردند و حتی خواهان این شدند که ایران وارد fatf و دیگر هادهای بین‌المللی نشود، انگاری آنها به دنبال منزوی کردن ایران هستند.

ایران باید با دوری از نگاه‌های جناحی و تمرکز بر منافع ملی، سیاستی واقع‌بینانه و هوشمندانه را در قبال آمریکا اتخاذ کند. مذاکره و تعامل سازنده، در صورتی که با برنامه‌ریزی دقیق و رعایت اصول اساسی دیپلماسی انجام شود، می‌تواند نقش مهمی در کاهش تنش‌ها و بهبود شرایط اقتصادی کشور داشته باشد.

رئیس جمهور در جدیدترین سخنرانی‌های خود تاکید کرد: «ما به نگاه کینه و دشمنی به کسی نگاه نمی کنیم. ما پزشکان به دنبال سلامت هستیم. می خواهیم مردم سالم زندگی کند.»
پزشکیان با بیان اینکه از هر جنگ و خشونتی متنفر هستیم، تصریح کرد: «کسی که می جنگد یک جایی در مغز او مشکل دارد وگرنه انسان با انسان نمی‌جنگد. انسان به حقوق دیگران تجاوز نمی کند. وقتی تجاوز می‌کند مشکل ذهنی دارد.

تصمیم‌گیری درباره موضوعات کلان سیاست خارجی باید با مشارکت و اجماع تمامی نهادهای مرتبط صورت گیرد تا بتوان از تداوم تنش‌ها و خسارات ناشی از آن جلوگیری کرد و مسیر بهتری را برای آینده کشور ترسیم کرد.»

حشمت‌ا… فلاحت پیشه، نماینده ادوار مجلس به روزنامه آرمان امروز گفت: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در طول دوران فعالیت‌های سیاسی و ریاست‌جمهوری خود همواره تلاش کرده تا سیاست‌هایی جدید و بعضاً غیرقابل پیش‌بینی در قبال ایران اتخاذ کند. این سیاست‌ها که عموماً بر مبنای فشار حداکثری، تهدید و در عین حال ارائه پیشنهاد مذاکره بوده، نشان‌دهنده رویکرد خاص او در مواجهه با ایران و دیگر کشورهای جهان است. در واقع، ترامپ تلاش داشت تا سیاست خارجی ایالات متحده را با تلفیقی از قدرت‌نمایی و دیپلماسی مدیریت کند.

وی افزود: اما آنچه در این میان قابل‌توجه است، نحوه واکنش ایران به این سیاست‌ها و تأثیرگذاری آن بر منافع ملی کشور است. در شرایط کنونی، ارائه هرگونه چراغ سبز بدون پاسخ محکم و حساب‌شده به آمریکا، می‌تواند پیامدهای منفی زیادی برای ایران به همراه داشته باشد. تجربه نشان داده است که سیاست‌های شتاب‌زده و غیرمنسجم در قبال ایالات متحده اغلب به ضرر منافع ملی کشور تمام شده و حتی در مواردی، دستاوردهای مهم دیپلماتیک را از بین برده است.

دوگانگی سیاسی در ایران؛ افراط و تفریط

نماینده ادوار مجلس بیان کرد: یکی از چالش‌های اصلی در سیاست خارجی ایران، وجود دو رویکرد متضاد افراطی و تفریطی در مواجهه با ایالات متحده است. گروهی که به جریان تفریطی شهرت دارند، با نادیده گرفتن تهدیدات و اقدامات عملی ترامپ، به‌طور مداوم بر لزوم آغاز مذاکرات تأکید می‌کنند. این گروه اغلب بدون در نظر گرفتن شرایط و مقدمات لازم برای مذاکره، صرفاً بر ارتباط مستقیم با آمریکا پافشاری می‌کنند. این رویکرد، علاوه بر اینکه ممکن است به ضرر منافع ملی کشور باشد، پیام ضعف و انفعال را به طرف مقابل منتقل می‌کند و دست ایران را در چانه‌زنی‌های سیاسی خالی می‌گذارد.

وی ادامه داد: در مقابل، جریانات افراطی نیز با رویکردی کاملاً متفاوت، هرگونه امکان مذاکره و تنش‌زدایی را مردود می‌دانند. این گروه بر حفظ دشمنی‌های گذشته و حتی تشدید تنش‌ها تأکید دارند. از دیدگاه آنان، ارتباط با آمریکا نه تنها سودی برای ایران ندارد، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز افزایش فشارها و حتی تهدیدهای نظامی شود. این جریانات اغلب بر بی‌اعتمادی مطلق به سیاست‌مداران آمریکایی، به‌ویژه ترامپ، تأکید می‌کنند و هرگونه تعامل را در تضاد با منافع کشور می‌دانند.

نقش شورای عالی امنیت ملی در تصمیم‌گیری‌ها
فلاحت‌پیشه اظهار کرد: در ایران، سیاست‌گذاری در قبال موضوعات کلان و حساس سیاست خارجی، از جمله رابطه با آمریکا، در شورای عالی امنیت ملی تصمیم‌گیری می‌شود. این شورا که متشکل از نمایندگان ارشد نهادهای مختلف حکومتی است، مسئولیت اصلی تدوین و اجرای سیاست‌های کلان کشور را بر عهده دارد. رئیس‌جمهور، به‌عنوان رئیس این شورا، تنها بخشی از فرآیند تصمیم‌گیری را هدایت می‌کند و تصمیمات نهایی با اجماع اعضای شورا اتخاذ می‌شود.

وی افزود: بنابراین، می‌توان گفت که حتی اگر دولت تمایل به مذاکره با آمریکا داشته باشد، این تصمیم نیازمند تأیید و اجماع در شورای عالی امنیت ملی است. در حال حاضر، شواهد نشان می‌دهد که هنوز تصمیم قطعی و مشخصی برای احیای مذاکرات با آمریکا اتخاذ نشده و اغلب مقامات کشور منتظر روشن شدن سیاست‌های جدید آمریکا در قبال ایران هستند.

چالش‌های داخلی؛ کاسبان تحریم و تنش
نماینده ادوار مجلس عنوان کرد: یکی از موانع اصلی در مسیر اتخاذ سیاست‌های منطقی و مؤثر در قبال آمریکا، وجود جریاناتی است که از وضعیت تحریم و تنش سود می‌برند. این جریانات که به‌اصطلاح «کاسبان تحریم» یا «کاسبان تنش» نامیده می‌شوند، از هرگونه تلاش برای کاهش تنش یا رفع تحریم‌ها جلوگیری می‌کنند. آنها منافع خود را در تداوم تحریم‌ها و فشارهای خارجی می‌بینند و با ایجاد موانع مختلف، سیاست‌های تنش‌زدایی را مختل می‌کنند.

وی افزود: این گروه‌ها معمولاً با استفاده از ابزارهای مختلف، از جمله تبلیغات رسانه‌ای و فشار سیاسی، تلاش می‌کنند تا مذاکرات و تعاملات خارجی را به‌عنوان تهدیدی برای منافع ملی نشان دهند. در حالی که تجربه نشان داده است که مذاکره و تعامل سازنده می‌تواند نقش مهمی در کاهش فشارها و بهبود شرایط اقتصادی کشور داشته باشد.

ضرورت اتخاذ رویکردی منطقی و حساب‌شده
نماینده ادوار مجلس اظهار کرد: در شرایط کنونی، آنچه بیش از همه اهمیت دارد، اتخاذ رویکردی منطقی و حساب‌شده در قبال سیاست‌های آمریکا است. ایران باید با استفاده از تجربیات گذشته و ارزیابی دقیق شرایط، سیاستی را تدوین کند که ضمن حفظ منافع ملی، بتواند فشارها و تهدیدات خارجی را کاهش دهد. مذاکره با آمریکا، اگرچه ممکن است چالش‌های خاص خود را داشته باشد، اما به‌عنوان یکی از ابزارهای دیپلماسی می‌تواند نقش مهمی در حل‌وفصل اختلافات و کاهش تنش‌ها ایفا کند. البته این مذاکرات باید با رعایت خطوط قرمز و حفظ عزت و اقتدار ملی انجام شود تا پیام ضعف به طرف مقابل منتقل نشود.

وی در نهایت خاطر نشان کرد: آنچه تعیین‌کننده است، اجماع داخلی و هماهنگی میان نهادهای مختلف کشور است. تنها با ایجاد انسجام و هم‌صدایی در سیاست‌های داخلی می‌توان به‌طور مؤثر با تهدیدات و چالش‌های خارجی مقابله کرد و از فرصت‌ها برای تأمین منافع ملی بهره برد.