سایه سیاه فروش داروهای سرطانی در بازار سیاه

 شکیبا مراد آهنی: نگرانی از دزیدن دارهای شیمی درمان بیماران به نگرانی خانواده‌ای این بیماران اضافه شده است؛ اضافه به نگرانی از کمبود تجهیزات تشخیصی و درمانی برای بیمار خود و همچنین تامین هزینه‌های سنگین درمان سرطان. خانواده بیماران نگران بازار سیاهی هستند که پر از داروی ایرانی و خارجی است و امکان دارد داروی بیمار آن‌ها نیز سر از این بازار در بیارد. دادستان تبریز در رابطه با پرونده تزریق آب مقطر به جای داروی شیمی درمانی به بیماران سرطانی در بیمارستان  ولیعصر تبریز گفته است: «در ارتباط با این پرونده ۴ نفر در بازداشت هستند و شکایت شکات در دادسرا ثبت می‌شود، تاکنون نیز بیش از ۳۰ نفر شکایت خود را ثبت کرده‌اند و موضوع در دست بررسی دقیق و همه جانبه است. در تاریخ ۳ آبان ماه سال جاری شکایتی مبنی بر سرقت دارو در بیمارستان ولیعصر تبریز در کلانتری توسط فردی ثبت شد که موضوع در دستور کار و بررسی قرار گرفت. با بررسی این شکایت مشخص شد، سرقت دارو در بیمارستان صحت دارد و مسئولان بیمارستان با توجه به اینکه تصاویر داروهای مسروقه بیماران سرطانی در تلفن همراه متهم یافت شده بود، نسبت به ثبت شکایت اقدام کردند.

نگرانی از گرانی دارو و سرقت آن
در ماه‌های اخیر افزایش قیمت دارو، بار جدیدی را بر دوش خانواده‌های درگیر بیماری گذاشته است. این افزایش قیمت‌ها اگر برای عده‌ای از مردم فشار اقتصادی است اما برای کسانی که توانایی مالی ندارند، درگیری همیشگی با بیماری و حتی از دست دادن عزیزان خود است. در گزارش‌ها آمده است که افزایش قیمت دارو بین۲۰ تا ۴۰ درصد است اگرچه برای مثال شرکت داروسازی ابوریحان افزایش قیمت ۸۱ قلم از محصولات این شرکت را با میانگین ۹۷ درصد افزایش اعلام کرده است. نوسانات نرخ ارز، افزایش هزینه‌های تولید، کاهش یارانه‌های دولتی و مشکلات تأمین دارو به دلیل تحریم‌ها و … از مواردی است که در پاسخ به چرایی افزایش قیمت داروها ذکر می‌شود.

چرا دارو در بازار سیاه است در داروخانه نیست؟
خانواده یکی از بیماران در خصوص نگرانی خود می‌گوید: «داروهای بیماران سرطانی کم است و گفته می‌شود که داروها تا پایان اسفندماه گران می‌شوند. این در صورتی است که داروهای شیمی درمانی بسیار گران هستند. برای دو جلسه شیمی درمانی پدرم، ۵۷ میلیون تومان هزینه پرداخت کرده‌ایم. داروهایی که ما استفاده می‌کنیم ایرانی نیستند برای همین باید به صورت آزاد هزینه آن را بپردازیم. بسیاری از داروهای بیماران سرطانی تحت پوشش بیمه نیستند. در شرایطی که به این سختی دارو پیدا می‌کنیم باید نگران دزدیده شدن آن در داروخانه‌ها باشیم؟ تهیه از بازار سیاه حداقل دو هفته طول می‌کشد. چرا داروهای خارجی بیماران سرطانی در بازار سیاه است اما در داروخانه نیست؟ اگر بازار سیاه نبود کسی داروی بیماران را سرقت نمی‌کرد تا در آن فضا به فروش برساند.»

بازار سیاه به جای داروخانه
متهم این پرونده، پرستاری است که در بخش آنکولوژی داروهای بیماران را سرقت می‌کرده است و برای فروش آن‌ها به بازار سیاه روانه می‌شده است. در این شرایط داروهای بیماران سرطانی به جای آنکه به آن‌ها برسند به منبعی برای کسب درآمد این پرستار تبدیل شده بودند. دارو از اقلامی است که بدون تاییدیه وزارت بهداشت و درمان نباید به دست بیماران برسد زیرا به صورت مستقیم با جان افراد در ارتباط است. اما شرایط کنونی تامین دارو نیز به نحوی است که بسیاری برای خرید داروی خارجی مجبور می‌شوند به جای داروخانه به بازار سیاه بروند و از دلال دارو کمک بخواهند.

وقتی از بازار سیاه دارو صحبت می‌شود، بسیاری از افراد ناصر خسرو تهران را به یاد می‌آورند. حالا ناصر خسرو فقط یک‌جا نیست و با یک جست و جوی ساده با سیلی از سایت‌ها، پیچ‌های اینستاگرام و کانال‌های تلگرامی رو به رو می‌شوید که هر دارویی را در کمترین زمان به دست مصرف‌کنندگان می‌رسانند. متهم پرونده آب مقطر نیز برای فروش دارو واسطه‌هایی در ناصرخسروی تهران داشته و ۳ نفر با وی در این سرقت مشارکت داشته‌اند. متهم داروها را با کمک همدستان خود از بیمارستان خارج و در بازار آزاد به فروش می‌رساند.

ترس هزار بیمار سرطانی این بیمارستان
بر اساس گزارش‌ها از کمد متهم ۵۰ عدد داروی تزریقی پتدین کشف شده است و این داروها باید در گاوصندوق ویژه بیمارستان نگهداری ‌شوند. تعداد پرونده‌های بیماران سرطانی این بیمارستان هزار مورد است و در شرایط کنونی تمام پرونده‌ها در حال بررسی هستند زیرا امکان دارد داروی این بیماران نیز سرقت شده باشد. متاسفانه یکی از بیمارانی که داروهای وی به سرقت رفته بود، فوت کرده است. متهم این پرونده جنایت بزرگی را رقم زده است همانطور که رئیس سازمان نظام پزشکی گفته است «خارج کردن داروهای سرطان از بیمارستان و تزریق آب مقطر به بیماران سرطانی مصداق جنایت است.» او تاکید کرده: «تزریق آب مقطر یا هر چیز دیگری به جای دارو آن هم به بیمار رنجور سرطانی تحت درمان و فروش دارو در بازار سیاه دارویی، جنایت است.» افزایش قیمت داروها، کمبود تجهیزات درمانی و وجود بازار سیاه فعال، خانواده‌های بیماران را با چالشی بزرگ روبه‌رو کرده است.

بازار سیاه دارو از کجا تامین می‌شود؟
به نظر می‌رسد به دلیل گرانی داروهای شیمی درمانی خارجی، پرستار اقدام به سرقت داروهای خارجی کرده که خانواده بیماران به سختی و با قیمت‌های گزاف تهیه می‌کنند؛ پزشک یک داروخانه در این باره می‌گوید:« به نظر می‌رسد پرستار داروهای خارجی شیمی‌درمانی را دزدیده است. البته در گاهی از اوقات داروهای ایرانی کمیاب می‌شوند و سر از بازار سیاه در می‌آورند. در بعضی از بازه‌های زمانی، مواد اولیه تولید دارو از خارج از کشور وارد نمی‌شود. فارماکوپه دارویی مشخص می‌کند که چه نوعی داروهایی و از چه برندهایی وارد کشور شوند. در بسیاری از اوقات وقتی یک دارو در کشور تولید می‌شود دیگر اجازه واردات همان داروی خارجی داده نمی‌شود. این داروها اگر وارد کشور شوند به صورت محدود و بسیار کم به کشور می‌رسند. برای مثال قرص استامینفون در ایران تولید می‌شود و دیگر اجازه واردات این دارو داده نمی‌شود. در این شرایط، برخی از بیماران از بازار آزاد داروی خارجی مورد نیاز خود را تهیه می‌کنند. در بهترین حالت، داروهای بازار سیاه از ترکیه و دبی به ایران قاچاق می‌شوند. همچنین بخشی از این داروها به صورت چمدانی وارد کشور می‌شود. تفاوت چشمگیری میان داروی شیمی درمانی ایرانی و خارجی وجود ندارد اما ۵ درصد تفاوت نیز برای بیمار درگیر سرطان اهمیت دارد. میان مواد اولیه این داروها تفاوت وجود دارد و برخی از داروها با یکدیگر قابل مقایسه نیستند.»