نیم سال با «دولت وفاق»؛ نوبت «ارزیابی» است

 با گذشت شش ماه از آغاز به کار دولت چهاردهم ملقب به دولت وفاق ملی، بررسی عملکرد آن و چشم‌انداز پیش‌روی کشور، به یکی از موضوعات مهم در فضای سیاسی و رسانه‌ای تبدیل شده است. در این مدت، دولت اقدامات مختلفی را در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی انجام داده، اما برخی برنامه‌های مدنظر نیز به دلایل مختلف عملیاتی نشده‌اند. این موضوع، پرسش‌هایی را درباره رویکردهای آتی دولت و میزان تحقق وعده‌های آن در میان کارشناسان و افکار عمومی ایجاد کرده است.

یکی از مباحثی که در این مدت مطرح بوده، موضوع فیلترینگ و همچنین بحث پایان حصر برخی چهره‌های سیاسی است. این موضوعات از جمله مسائلی هستند که دولت نسبت به آن‌ها مواضع اتخاذ کرده و حامیان دولت انتظار دارند در ماه‌های آینده، سیاست‌های روشنی در این زمینه ارائه شود. علاوه بر این، عملکرد کلی دولت در حوزه سیاست داخلی و تعامل با نهادهای مختلف حاکمیتی، از جمله مسائلی است که بر روند تصمیم‌گیری‌های کلان تأثیرگذار خواهد بود.

کارشناسان بر این باورند که اکنون، پس از گذشت نیم سال از آغاز فعالیت دولت، یکی از مهم‌ترین اقدامات، ارزیابی دقیق عملکرد و تدوین برنامه‌ای شفاف و اجرایی برای ادامه مسیر است. در این راستا، تشکیل یک تیم ارزیابی از سوی دولت، می‌تواند به شناسایی نقاط قوت و ضعف سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌های گذشته کمک کند. انتظار می‌رود معاونت راهبردی دولت، که وظیفه بررسی و طراحی راهبردهای کلان را بر عهده دارد، به‌طور جدی وارد عمل شود و گزارشی جامع از دستاوردها، چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی دولت ارائه دهد. با این حال در این مسیر بلاشک ندروهای داخلی و خارجی و حتی گروه‌های فشار ملقب به سوپر تندروها سنگ اندازی خواهند کرد اما هنر سیاست ورزی، در این نقطه باید تجلی پیدا کند.

تحلیل‌گران معتقدند که این ارزیابی‌ها باید بر اساس شاخص‌های مشخص و معیارهای علمی انجام شود تا ضمن شفاف‌سازی عملکرد دولت، مسیر آینده نیز با دقت بیشتری ترسیم شود. در این میان، توجه به انتظارات مردم و بررسی میزان تحقق وعده‌هایی که در ابتدای کار دولت مطرح شده بود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برنامه‌هایی که در این مدت به نتیجه نرسیده‌اند، باید به‌صورت مشخص بررسی شوند و در صورت امکان، در اولویت برنامه‌ریزی‌های آینده قرار گیرند.

با توجه به شرایط کنونی کشور و تحولات مختلف داخلی و بین‌المللی، دولت نیازمند سیاست‌گذاری‌های دقیق و هماهنگ برای عبور از چالش‌ها و دستیابی به اهداف کلان خود است. در این میان، همکاری و هماهنگی میان قوا و نهادهای مختلف حکومتی نیز عاملی تعیین‌کننده در میزان موفقیت دولت خواهد بود. در صورتی که همگرایی میان دستگاه‌های مختلف افزایش یابد و سیاست‌ها با رویکردی کارشناسی‌شده تنظیم شوند، می‌توان به تحقق وعده‌های دولت و بهبود شرایط کشور در ماه‌های آینده امیدوار بود.

پیمان خواجوی، کارشناس سیاسی به روزنامه آرمان امروز گفت: شش‌ماهه اخیر که دولت آقای دکتر پزشکیان روی کار آمده، به جرات می‌توان گفت که یکی از چالشی‌ترین دوره‌ها در طول حیات جمهوری اسلامی ایران بوده است. این دوره از نظر مسائل امنیتی، اقتصادی، انرژی، تأمین مایحتاج عمومی و چالش‌های متعدد دیگر، می‌تواند با هیچ دوره دیگری در تاریخ جمهوری اسلامی ایران از لحاظ شدت و پیچیدگی مقایسه شود. در واقع، طی ۴۵ سال گذشته، شش‌ماهه‌ای به این اندازه چالش برانگیز، به ویژه در آغاز دولت آقای دکتر پزشکیان، بی‌سابقه بوده است. (مانند ترور اسماعیل هنیه در تهران، بالاگرفتن اختلافات سیاسی ایران و اسرائیل، افزایش فشارهای حداکثری ترامپ) اما در عین حال، باید به برخی نکات مثبت نیز اشاره کرد.

وی افزود: در این مدت، تغییراتی در گفتمان رسمی جمهوری اسلامی مشاهده شده است. آقای دکتر پزشکیان در این شش ماه، نام دولت خود را «دولت وفاق» گذاشته‌اند، که به رغم کارشکنی‌هایی که در مسیر این ایده وجود داشته، توانسته است در برخی زمینه‌ها تاثیرگذار باشد. در این مدت، شاهد همسویی و اجماع نسبی در بین سران سه قوه، مسئولین ارشد قوه قضائیه، مجلس، دولت و حتی بیت رهبری بوده‌ایم که به نظر می‌رسد یکی از شانس‌های مهم دولت آقای پزشکیان در این دوران بحرانی بوده است. در غیر این صورت، بدون این همراهی‌ها و هماهنگی‌ها، ادامه کار دولت تقریباً غیرممکن می‌شد.

این کارشناس سیاسی عنوان کرد: از دیگر دستاوردهای دولت آقای پزشکیان، می‌توان به شکستن تابوهایی در کشور اشاره کرد. انتخاب افرادی از اقلیت‌های قومی و مذهبی، مانند کردها و اهل تسنن، برای سمت‌های اجرایی در دولت، نشان‌دهنده تلاش برای ایجاد تنوع و همبستگی بیشتر در سطح مدیریتی کشور است. همچنین، اقدامات مثبتی در جهت بحران‌زدایی‌های قومی، به ویژه در مناطق سیستان و بلوچستان، و دلجویی از شخصیت‌های مذهبی نظیر مولوی عبدالحمید، از دیگر نقاط قوت این دولت به شمار می‌آید. علاوه بر این، حضور جوانان و نسل‌های جدید انقلاب در مناصب اجرایی و جلب مشارکت زنان در پست‌های مدیریتی نیز از دستاوردهای مثبت دولت آقای دکتر پزشکیان در این مدت بوده است.

وی ادامه داد: با این حال، دولت آقای پزشکیان با چالش‌های جدی نیز روبه‌رو است. یکی از مشکلات اصلی این دولت، عدم برنامه‌ریزی دقیق و اجرایی برای حل بحران‌های اقتصادی، زیست‌محیطی و انرژی است. علیرغم اراده‌هایی که در این دولت وجود دارد، ما شاهد جلب مشارکت مؤثر مردم در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نیستیم. برنامه‌ای مشخص برای مقابله با بحران اقتصادی کشور، اصلاح ناترازی‌های انرژی، و حل مشکلات زیست‌محیطی دیده نمی‌شود. این مشکلات، که به شدت نیازمند برنامه‌ریزی عملیاتی و اجرایی هستند، همچنان به قوت خود باقی است و دولت باید در این زمینه‌ها به سرعت وارد عمل شود.

خواجوی با بیان اینکه یکی دیگر از مسائل حائز اهمیت، موضوع اینترنت و فیلترینگ است، متذکر شد: دولت اگرچه در تلاش است تا فیلترینگ را کاهش دهد و سرعت اینترنت را افزایش دهد، اما متاسفانه در این حوزه، همگرایی و همراهی حداقلی میان بالادستی‌ها را شاهد هستیم. رفع فیلترینگ از چند سایت محدود، به عنوان اقداماتی ناقص و سطحی تلقی می‌شود و بعد از آن تغییرات محسوس و قابل توجهی در دسترس‌پذیری اینترنت نداشته‌ایم. به نظر می‌رسد دولت باید از موضع سیاست‌گذاری و قدرت تصمیم‌گیری، به طور جدی‌تر وارد این حوزه شود.

وی در نهایت خاطر نشان کرد: با توجه به نارضایتی‌های عمومی زیاد در این زمینه، ضرورت دارد که دولت تکلیف فیلترینگ و مسائل مرتبط با آن را هرچه سریع‌تر مشخص و حل کند.