در بانک توسعه صادرات چه خبر است ؟

عملکرد بانک توسعه صادرات در سال گذشته، پرسش‌های جدی درباره نحوه تخصیص منابع و سازوکار نظارتی این بانک مطرح کرده است. آمار‌ها نشان می‌دهند بخش چشمگیری از تسهیلات کلان این بانک به سررسید رسیده‌اند، اما بازپرداخت نشده‌اند؛ موضوعی که نهاد ناظر بانکی باید نسبت به آن پاسخ‌گو باشد.

 بررسی صورت‌های مالی و اطلاعات منتشر شده از سوی بانک مرکزی نشان می‌دهد که بانک توسعه صادرات تا پایان سال گذشته بیش از ۴۰ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان تسهیلات خالص پرداخت کرده است. اما در همین دوره، نزدیک به ۲۹ هزار میلیارد تومان از این رقم به‌عنوان بدهی غیرجاری ثبت شده؛ یعنی اقساط این تسهیلات حتی پس از گذشت بیش از دو ماه از سررسید نیز بازپرداخت نشده‌اند.

وام‌های صفر درصدی برای ابر بدهکار مشهور

از دیگر نکات قابل تأمل، تخصیص ۸ فقره تسهیلات با نرخ صفر درصد توسط بانک توسعه صادرات است؛ وام‌هایی که تا پایان سال گذشته حتی یک ریال از آنها بازنگشته است. جالب‌تر آنکه ۷ فقره از این تسهیلات در اختیار شرکت‌های مرتبط با «محمد رستمی صفا» قرار گرفته‌اند؛ فردی که نام او در سال‌های اخیر همواره در فهرست ابر بدهکاران بانکی مطرح بوده و حتی در مناظرات انتخاباتی ۱۴۰۰ نیز خبرساز شد.

 

ده‌ها میلیارد تومان تسهیلات با سال‌ها تنفس و بدون بازگشت؟!

شرکت کک طبس نمونه دیگری از تسهیلات‌گیرندگان خاص است. این شرکت طی دو فقره وام، مجموعا بیش از ۲۲۵ میلیارد تومان تسهیلات خالص دریافت کرده که قرار بوده با نرخ ۷ و ۱۸ درصد و بازپرداخت ۱۰۰ و ۱۲۱ ماهه بازگردد. اما نکته عجیب‌تر آن است که بانک توسعه صادرات ۷۶ ماه (۶ سال) و ۹۶ ماه (۸ سال) دوره تنفس برای این وام تعیین کرده و در نتیجه، عملاً اقساط وام باید از سال هفتم و نهم پرداخت می‌شدند. با این حال، هیچ پرداختی از سوی این شرکت صورت نگرفته و مشخص نیست سرنوشت این منابع هنگفت چه شده است.

 

 

تسهیلات نجومی برای عبدالله عبدی؛ وثیقه ناچیز، بازپرداخت صفر

در فهرست بدهکاران بانک توسعه صادرات، نام عبدالله عبدی نیز به چشم می‌خورد؛ فردی که به‌عنوان ذینفع شرکت فولاد البرز ایرانیان موفق شده دو فقره تسهیلات ارزی معادل ۳۳۰۰ میلیارد تومان دریافت کند. نکته نگران‌کننده اینکه این وام‌ها در ازای تنها ۴۴۱ میلیارد تومان وثیقه پرداخت شده‌اند؛ یعنی بیش از ۷ برابر مبلغ وثیقه، تسهیلات به این فرد داده شده است.

با وجود تعیین دوره‌های بازپرداخت ۵۹ و ۸۰ ماهه و دوره‌های تنفس چند ماهه، این تسهیلات نیز بازپرداخت نشده‌اند. بر اساس گزارش رسمی سازمان حسابرسی، که در روز‌های پایانی سال گذشته تأیید شده، تکلیف تسویه اصل و سود وام ۹۳ میلیون یورویی شرکت فولاد البرز ایرانیان همچنان نامشخص است.

مدیریت افشین خانی؛ بدهی ۴۷ هزار میلیارد تومانی و منابع سرگردان

این موارد، تنها بخش کوچکی از تصویر کلی ضعف نظارتی و سوءتدبیر در بانک توسعه صادرات است. بانکی که مدت هاست تحت مدیریت افشین خانی، معاون ارزی پیشین بانک مرکزی در دولت سیزدهم، فعالیت می‌کند و با چالش‌های جدی در حوزه های پولی و ارزی مواجه است.

به عنوان نمونه، طبق گزارش رسمی و تایید شده سازمان حسابرسی، بانک توسعه صادرات در پایان تابستان سال گذشته بیش از ۳۷ هزار میلیارد تومان بدهی به بانک مرکزی داشته و مجموع بدهی آن به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی نیز به بیش از ۴۷ هزار میلیارد تومان رسیده است؛ رقمی که نمی‌توان به سادگی از کنار آن گذشت.

 

با این حجم از وام‌های پرداخت‌شده، تنفس‌های بلندمدت، بازپرداخت‌های معوق و نامشخص بودن تکلیف ده‌ها هزار میلیارد تومان منابع ریالی و ارزی، سکوت نهاد‌های نظارتی نگران‌کننده است. آیا وقت آن نرسیده که نهاد ناظر، در قبال عملکرد پرابهام این بانک، وارد عمل شود؟