دویچه وله: آمریکا اهرم های موثر خود را برای توقف صادرات نفت ایران از دست داده است

وبگاه شبکه خبری "دویچه وله" آلمان با انتشار گزارشی تحت عنوان " آیا ترامپ می تواند صادرات نفت ایران به چین را متوقف کند؟" به بررسی این موضوع پرداخته که آیا دولت ترامپ می تواند صادرات نفت خام ایران را همانند دولت اول خود و در سال نخست شیوع همه گیری کرونا به زیر 400 هزار بشکه نفت در روز برساند.

 پاسخ نویسنده این گزارش به این سوال منفی است و نویسنده تاکید می کند که تغییر فضای جهانی، تاکتیک های پیچیده و به روز شونده دور زدن تحریم ها، گسترش شبکه جهانی فروش غیررسمی نفت و نیز سیاست های متناقض دولت ترامپ در پیشبرد همزمان جنگ تعرفه ای با چین و فشار حداکثری علیه ایران، امکان توقف صادرات نفت ایران را منتفی کرده است.

در این گزارش آمده است:

با وجود همه فشارها و تحریم ها ایران توانسته صادرات نفت خود به چین را به عنوان بزرگ ترین خریدار عمده اش، حفظ و حتی تقویت کند.

ایران خود را با تحریم ها تطبیق داده و حتی صادرات خود را با وجود فشار فزاینده تحریمی افزایش هم داده است.

به گفته شرکت‌های تخصصی همچون "کپلر" و " وورتکسا"، علی‌رغم تلاش‌های ایالات متحده برای متوقف کردن تجارت نفتی ایران، تهران همچنان بین 1.2 تا 1.5 میلیون بشکه در روز نفت خام صادر می‌کند.

این نشان دهنده بهبودی شدیدی از اواسط سال 2020 است، زمانی که ترکیبی از تحریم ها و همه گیری کووید-19 صادرات نفت ایران را به زیر 400 هزار بشکه در روز رساند.

بیشتر نفت خام ایران با تخفیف به چین فروخته می شود که با وجود تهدید تحریم های آمریکا به عنوان ثابت ترین خریدار آن ظاهر شده است. 
تحلیلگران تخمین می زنند که تهران سالانه بین 30 تا 40 میلیارد دلار از فروش نفت خود درآمد کسب می کند؛ در آمدی که همه چیز از یارانه های داخلی گرفته تا نفوذ منطقه ای تهران را پشتیبانی می کند.

اتکا به "ناوگان سایه" برای حمل نفت

کارشناسان می گویند ادامه صادرات نفت ایران متکی به شبکه پیچیده ای از عملیات های مخفی است که صنعت گسترده ای در بازار خاکستری را تشکیل می دهد. نفتکش ها اغلب با خاموش کردن فرستنده خود برای فرار از شناسایی غیرقابل ردیابی می شوند.

نفت اغلب بین کشتی‌ها در دریا منتقل می‌شود تا مبدا خود را پنهان کند و کشتی‌ها به طور معمول نام، پرچم و ثبت را تغییر می‌دهند تا سردرگمی ایجاد کنند. در بسیاری از موارد، اسناد و مدارکی جعل می شود تا به دروغ نشان دهد که منشا نفت کشورهایی مانند عراق یا مالزی است.

بیشتر ناوگان موسوم به "ناوگان سایه" متشکل از نفتکش های فرسوده ای است که تحت پرچم های مختلف حرکت می کنند و فاقد بیمه نامه مناسب هستند. بسیاری از آنها پیشتر برای اسقاط کردن فروخته می شدند و دیگر تحت پوشش بیمه های بین المللی نیستند.

پالایشگاه های چینی نیز از مزیت تخفیف سود می برند، در حالی که پکن از به رسمیت شناختن تحریم های آمریکا علیه ایران امتناع می ورزد. این صنعت سایه پر رونق، زنگ خطر را در واشنگتن به صدا درآورده است، جایی که مقامات هشدار می دهند که شکاف های اجرایی - به ویژه در آسیای جنوب شرقی - سیاست تحریم های جهانی را تضعیف می کند.

مقامات ایالات متحده از شرکای منطقه ای خواسته اند تا نظارت خود را بر تجارت دریایی و انتقال نفت تشدید کنند، اما همسویی های سیاسی و اقتصادی این همکاری را پیچیده می کند. برای مثال، مالزی روابط نزدیکی با ایران و چین دارد و ظرفیت‌های اجرایی در منطقه بسیار متفاوت است.

به این چالش‌ها، موانع فنی در ردیابی محموله‌ها هم اضافه می‌شود. ماهیت مخفیانه این عملیات، همراه با عدم اجرای هماهنگ دریایی، رهگیری و توقف جریان نفتی را بسیار دشوار می کند.

و فقط ایران نیست که درون این شبکه پیچیده خاکستری نفت می فروشد. شبکه جهانی نفتکش های سایه به یک تجارت چند میلیارد دلاری پررونق تبدیل شده است. 

ونزوئلا و روسیه - هم تحت تحریم های آمریکا و هم تحت تحریم های بین المللی - از یک نةام مبهم استفاده کرده اند و از تاکتیک هایی مانند جعل مبدا و انتقال کشتی به کشتی برای حفظ جریان نفت به سوی خریداران استفاده می کنند.

"کلایتون سیگل" تحلیلگر کهنه کار بازار نفت و کارشناس ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی (CSIS) در واشنگتن دی سی، گفت: "جا برای اجرای قوی تر تحریم ها، به ویژه در مورد دریافت کننده این محموله ها وجود دارد."

او به دویچه وله گفت: "این به معنای هدف قرار دادن شرکت‌های حمل‌ونقل و همکاری نزدیک‌تر با دولت‌های محلی - به‌ویژه در آسیا" است.
ایالات متحده اهرم فشار خود را از طریق جنگ تعرفه از دست داده است

با این حال، حتی اجرای تهاجمی تر تحریم ها نیز برای توقف کامل تجارت نفت ایران کافی نخواهد بود. به گفته سیگل، ایالات متحده اکنون با چالش عمیق تری مواجه است: این کشور اهرم فشار بر چین، مقصد اصلی صادرات نفت خام ایران را از دست داده است.

وی خاطرنشان کرد که قبل از روی کار آمدن ترامپ، خریداران چینی محتاط تر به نظر می رسیدند و به خطرات ناشی از تحریم های احتمالی ایالات متحده توجه داشتند. اما این محاسبات پس از آغاز یک جنگ تعرفه ای  گسترده علیه پکن توسط واشنگتن تغییر کرده است.

سیگل توضیح داد: زمانی که ایالات متحده آن تعرفه های تجاری را اعمال کرد، تاثیر تحریم های مالی کاهش یافت. از منظر پکن، هزینه‌های اقتصادی گسترده‌تر جنگ تعرفه‌ها بسیار بیشتر از خطرات مرتبط با هر یک از تحریم‌ها ست.