سگ‌ها هم در گیرو دار قانون!
روزنو :پیگیریها از معاونت بهداشت وزارت بهداشت نشان می‌دهد درباره نحوه آلودگی محیط توسط حیوانات خانگی استعلامی نشده است
از اواسط خردادماه روزی نبوده که خبر «ممنوعیت سگ گردانی» در یک شهر به گوش نرسد. هر روز یکی از دادستان‌ها از ممنوعیت تردد و حمل ونقل حیوانات خانگی در یکی از شهر‌های کشور خبر می‌دهد و تا این لحظه، ۱۵ شهر این ممنوعیت را اعمال کرده‌اند؛ شهر‌هایی مثل مازندران، اصفهان، قزوین، همدان، تبریز، خرم آباد، گلستان، کرمان، لرستان، تهران، رباط کریم، مشهد، بروجرد، لواسان و ارومیه که دادستان هایشان خبر از ممنوعیت حضور حیوانات خانگی در معابر عمومی و خودرو‌های شخصی داده‌اند.
به گزاش روز نو،از اواسط خردادماه روزی نبوده که خبر «ممنوعیت سگ گردانی» در یک شهر به گوش نرسد. هر روز یکی از دادستان‌ها از ممنوعیت تردد و حمل ونقل حیوانات خانگی در یکی از شهر‌های کشور خبر می‌دهد و تا این لحظه، ۱۵ شهر این ممنوعیت را اعمال کرده‌اند؛ شهر‌هایی مثل مازندران، اصفهان، قزوین، همدان، تبریز، خرم آباد، گلستان، کرمان، لرستان، تهران، رباط کریم، مشهد، بروجرد، لواسان و ارومیه که دادستان هایشان خبر از ممنوعیت حضور حیوانات خانگی در معابر عمومی و خودرو‌های شخصی داده‌اند.
هجدهم خردادماه گروهی از حامیان حقوق حیوانات در تجمع‌هایی اعتراضی مقابل فرمانداری‌های تبریز و اصفهان خواهان توقف سگ کشی و تصویب قانون حمایت از حیوانات شدند، اما تنها یک روز بعد، یک «مهد سگ» در تبریز پلمب شده و صفحه اش در فضای مجازی بسته شده است. در تهران، افرادی که دارای حیوان خانگی بودند و با آنها در خودروی شخصی تردد می‌کردند، پیامک‌های جریمه دریافت کردند. در متن این پیامک‌ها نوشته شده است به دلیل «حمل و در آغوش گرفتن حیوانات یا سرگرم‌شدن با آنها در حین رانندگی، مبلغ ۵۰۰ هزار تومان» جریمه شده‌اند؛ این پیامک‌ها از سوی پلیس راهور صادر شده است. مهتاب یکی از ساکنان تهران است که در خیابان امام خمینی چنین پیامکی دریافت کرده. او می‌گوید فکر نمی‌کرده پس از سالها باز هم برای داشتن حیوان خانگی، مجرم شناخته شود و مجبور به دادن جریمه باشد. از نظر او این یک گرفتاری جدید است که آستانه تحمل زندگی در ایران را برایش پایین‌تر از قبل کرده است. در متن پیامکی که برای مهتاب ارسال شده، آمده است: «مالک محترم وسیله نقلیه به شماره پلاک شخصی ایران ۲۰... قبض صادر‌شده برای شما به شرح زیر است. شماره سریال.. تاریخ و ساعت... محل تخلف خ امام نوع قبض: دوبرگی وسیله نقلیه... حمل و در آغوش گرفتن حیوانات یا سرگرم‌شدن با آنها در حین رانندگی مبلغ: ۵۰۰۰۰۰۰ شناسه قبض... شناسه پرداخت.. پلیس راهور فرماندهی انتظامی ج. ا. ایران».
موج جدید مخالفت با سگ‌های خانگی، با عنوان حفاظت از سلامت عمومی به راه افتاده و مدفوع سگ را کثیف و حامل بیماری می‌داند. پیگیری‌های «شرق» از وزارت بهداشت، اما نشان می‌دهد از معاونت بهداشت درباره نحوه آلودگی محیط از طریق حیوانات خانگی، استعلامی نشده است. محمد زینلی، رئیس گروه بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت، درباره وظایف شان به «شرق» می‌گوید: «ما تنها درباره بیماری‌ها اطلاع رسانی و مراقبت‌های لازم را بیان می‌کنیم. وزارت بهداشت توصیه‌های لازم درباره بیماری‌هایی که به انسان منتقل می‌شود و توصیه‌ها برای سلامت انسان را اطلاع رسانی می‌کند».
سگ گردانی، بردن یا باختن
ممنوعیت‌های جدید برای بردن سگ‌ها بیرون از خانه، موجب نگرانی تعداد زیادی از کسانی شده که حیوان خانگی دارند. کاربران زیادی این روز‌ها درباره تجربه شان از خشم در‌این‌باره می‌نویسند. ثمر ۱۱ سال است از یک سگ به‌عنوان حیوان خانگی مراقبت و نگهداری می‌کند. او در گفت‌و‌گو با «شرق» از عبارت «سگ گردانی» انتقاد می‌کند: «سگ، حیوانی است که نیاز دارد به صورت روزانه پیاده روی کند. سگ در بسیاری از کشور‌های دنیا حیوان کوچه و خیابان نیست و حیوان خانگی است. آنها برای اینکه حیوان خانگی باشند، به وجود آمده‌اند و نمی‌توانند از خودشان در طبیعت مراقبت کنند. زمانی که شما اسم سگ گردانی روی این موضوع می‌گذارید، آن را تبدیل به یک بازی می‌کنید که یکی هم بگوید نه، من این بازی را دوست ندارم. درحالی که پیاده روی روزانه برای حیوانات خانگی و حمل‌ونقل آنها یک پدیده عادی است که اتفاق می‌افتد». او از مخالفان نگهداری از حیوانات خانگی می‌خواهد به این سؤال پاسخ دهند کسی که سگ دارد و نمی‌تواند او را به پیاده روی ببرد، حیوان آزاری محسوب نمی‌شود: «سگ هم مانند همه موجودات دیگر برای حفظ سلامتی اش نیاز به ورزش و تخلیه انرژی اش دارد. اگر این امکان را از سگ بگیریم، معنایش حیوان آزاری است. ضمن اینکه نمی‌توانید به من که ۱۱ سال است سگ دارم، بگویید حیوان خانگی ات را از بین ببر. این بسیار غیراخلاقی و غیرانسانی است و حیوان آزاری محسوب می‌شود».
احساس اولیه ثمر در مواجهه با خبر‌های «ممنوعیت سگ گردانی» یک خشم بزرگ است: «این خشم ناشی از ترس است. وقتی من ۱۱ سال با یک حیوان خانگی زندگی کردم، او به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی من بدل شده است. تصور اینکه یک نفر به خودش اجازه دهد با هر دلیلی بخواهد این حیوان را از من بگیرد یا بلایی سرش بیاورد، ترسی را به من می‌دهد که پر از خشم است». او از تجربه آزاردهنده پنج سال پیش می‌گوید که مشابه همین ممنوعیت‌ها اعمال شده بود: «در تهران، به چند پارکی که به‌طور معمول افراد سگ هایشان را برای پیاده روی به آنجا می‌بردند، حمله کردند و چند سگ را گرفتند. پس از آن اعلام کردند سگ گردانی ممنوع است و هر سگی را ببینند، می‌گیرند. من حتی برای رفتن به خانه خواهرم که چند کوچه با خانه‌ام فاصله دارد، مسیر پراضطرابی را تحمل می‌کردم و مدام به این فکر می‌کردم که اگر پلیس من را ببیند و بخواهد سگم را بگیرد، با همه بی دفاعی که ما در برابر آنها داریم، چه واکنشی می‌توانم نشان دهم که از سگم محافظت کنم. به همین دلیل برای محافظت از او روز‌های طولانی در خانه ماندم». او مواجهه با چنین محدودیت‌هایی را متفاوت از محدودیت‌های عادی می‌داند که به دلیل رفتن به سر کار یا جا‌های دیگر با آن روبه رو است: «ما به صورت روزمره سر کار می‌رویم و در برخی مکان‌ها نمی‌توانیم با سگ مان برویم، این موضوع اذیت‌کننده نیست، اما اینکه سیستمی وجود دارد که به حیوان خانگی من اجازه بیرون‌رفتن نمی‌دهد، باعث شد من عذاب وجدان بگیرم».
سالها ممنوعیت
آمار اعلام‌شده از سوی سازمان دامپزشکی کشور نشان می‌دهد بین شش تا هشت میلیون سگ خانگی در کشور وجود دارد. فقط در تهران، در سال ۱۴۰۲ به ازای هر ۱۰ نفر، یک سگ شناسنامه‌دار وجود داشته است. این آمار‌ها نشان می‌دهد جامعه به سمت سبک جدیدی از زندگی در حال حرکت است که با ممنوعیت مواجه شده؛ ممنوعیتی که به باور پژوهشگران جامعه شناسی شهری، حقوق‌دانان و دامپزشکان راهکاری غیرعملی و نادرست به نظر می‌رسد. آغاز واکنش‌ها به نگهداری حیوانات خانگی به دهه ۸۰ برمی گردد، اما در دهه ۹۰ ممنوعیت پیاده روی با سگ در پارک‌ها و اماکن عمومی در چندین شهر ازجمله تهران، مشهد، شیراز، اصفهان و کرج اجرائی شد. مأموران شهرداری یا نیروی انتظامی در برخی موارد، حیوانات را ضبط یا به مراکز نگهداری منتقل کردند. در تیرماه سال ۱۴۰۰ کارزاری در اعتراض به برخورد با سگ گردانی و اصلاح قوانین این حوزه به راه افتاد که بیش از ۲۱ هزار امضا برای آن جمع شده است. اما در آبان‌ماه ۱۴۰۰، ۷۵ نفر از نمایندگان مجلس طرحی با عنوان «صیانت از حقوق عامه در مقابل حیوانات مضر و خطرناک» ارائه کردند که هنوز به تصویب نرسیده است. اصلی‌ترین بخش این طرح، ممنوعیت نگهداری از حیواناتی مثل سگ و گربه است که از آنها، در کنار برخی از حیوانات، با عنوان «وحشی، نامتعارف، مضر و خطرناک» یاد شده است. در این طرح مجلس، جریمه نگهداری از حیوانات خانگی بین
۳۵ تا ۱۰۵ میلیون تومان اعلام شده است. واردات، تولید، تکثیر، پرورش، خریدوفروش، حمل‌ونقل و گرداندن حیوانات «مضر و خطرناک» ازجمله سگ را ممنوع اعلام کرده و جریمه سنگینی معادل ۱۰ تا ۳۰ برابر حداقل حقوق اعلامی از سوی وزارت کار برای آن تعیین کرده است. این طرح، اتحادیه صنف مشاوران املاک را موظف کرده ممنوعیت نگهداری حیوانات موضوع این قانون را در قرارداد‌های اجاره بگنجانند. همچنین سه ماه توقیف برای خودروی حامل حیوان خانگی در نظر گرفته شده است. این طرح در همان زمان با اعتراض و واکنش‌های شدیدی روبه رو شد. اولین کارزار در دفاع از حقوق حیوانات خانگی در سال ۹۹ به راه افتاده و تا امروز بیش از ۱۳۰ هزار کارزار با این کلیدواژه‌ها در سایت کارزار ثبت شده است. البته همه این موارد در حمایت از حق حضور حیوانات خانگی در شهر و حمایت از حقوق حیوانات نیستند و بعضی در مخالفت با آنها فعالیت می‌کنند، اما تعداد کارزار‌هایی که در دفاع از حقوق حیوانات خانگی شکل گرفته، به طور چشمگیری بیشتر است. مجموع امضا‌های تمام کارزار‌های مرتبط با این موضوع ۸۳۹هزار‌و ۵۸۶ بوده که نشان دهنده حساسیت این مسئله از سوی جامعه است. چهاردهم خردادماه امسال کارزاری با عنوان «نه به ممنوعیت سگ گردانی؛ مردم را مقابل هم قرار ندهید» به راه افتاده که تا امروز بیش از ۱۶ هزار نفر آن را امضا کردند. تیرماه سال ۱۴۰۱ نیز کارزار مشابهی به راه افتاده بود که توانست ۱۱ هزار امضا جمع کند.
ممنوعیتی که قانونی نیست
مخالفان نگهداری حیوانات خانگی به برخی از مواد قانونی استناد می‌کنند و براساس این خواهان برخورد با کسانی می‌شوند که حیوان خانگی دارند. محسن برهانی، حقوق‌دان، درباره مسئله حاکمیت قانون به «شرق» می‌گوید: «زیرمجموعه «اصل قانونی‌بودن» دو اصل مهم دیگر وجود دارد به نام «اصل قانونی‌بودن جرم و مجازات»، به این معنا که هیچ رفتاری جرم و ممنوع نیست، مگر اینکه قانون‌گذار آن را ممنوع اعلام کرده باشد و هیچ نوع مجازاتی قانونی و مجاز نیست، مگر اینکه قانون‌گذار آن را با بیان قانونی تعیین کرده باشد». به گفته او، هیچ شخصی منکر این موضوع نیست که باید در این موضوع اقدام به ایجاد مقررات روشن کرد: «ایجاد «مقررات» با ایجاد «جرم» و تعیین «مجازات» متفاوت است. مقررات و مباحث مرتبط با تنظیم گری در حوزه‌های تخصصی یا عمومی اقدام به کدگذاری می‌کنند تا برخی موازین و سازوکار‌ها رعایت شود و نظم یا سیستم اجتماعی مختل نشود. این مسئله متفاوت از جرم انگاری است. جرم انگاری یک رفتار را آن‌چنان برخلاف حقوق مردم و نظم جامعه می‌داند که با ابزار کیفری با آن برخورد می‌کنند. به همین دلیل مقررات کیفری به‌طور استثنائی استفاده می‌شود و اتفاقا توصیه می‌شود که قوانین کیفری باید آخرین ابزار باشند».
برخی از مخالفان تلاش می‌کنند ماده ۶۸۸ بخش تعزیرات را مستند چنین برخورد‌هایی اعلام کنند. اما برهانی استناد به این ماده در موضوع سگ گردانی را استناد دقیقی نمی‌داند: «اساسا نمی‌توان سگ گردانی را به صورت مطلق مصداق تهدید علیه بهداشت عمومی دانست. قانون‌گذار در این ماده درباره اقداماتی جرم انگاری کرده که به خودی خود بهداشت عمومی را تهدید کند. اگر شخصی در ماشینش حیوان خانگی داشته باشد یا او را با قلاده بیرون برده باشد یا در آغوش گرفته باشد و در خیابان راه برود، تهدیدی برای بهداشت عمومی نیست. بسیاری از حیوانات خانگی تحت نظارت پزشک هستند و صاحبان آنها رسیدگی‌های پزشکی را انجام می‌دهند. صرف داشتن حیوان خانگی، تهدیدی علیه بهداشت عمومی محسوب نمی‌شود».
در این ماده قانونی، قانون‌گذار وقتی درباره آلوده‌کردن محیط حرف می‌زند، مواردی مانند آلوده‌کردن آب آشامیدنی، دفع غیربهداشتی فضولات انسانی، دامی، مواد زائد و ریختن مواد مسدودکننده در رودخانه، زباله در خیابان ها، کشتار غیرمجاز و مواردی از این دست را مطرح می‌کند: «شما نمی‌توانید بگویید صرف همراه‌داشتن سگ تهدید علیه بهداشت عمومی است. اگر کسی فضولات حیوانش را در جامعه پخش کرد، می‌توان به آن شخص گفت علیه بهداشت عمومی اقدام کرده، نه همه کسانی که حیوان خانگی دارند مرتکب چنین رفتاری می‌شوند. نمی‌توان همه شهروندان را دستگیر کرد و گفت برخی از شما در خیابان آشغال می‌ریزید. باید کسانی را که آشغال در خیابان می‌ریزند، دستگیر کرد؛ بنابراین به صورت کلی نمی‌توان گفت همراه‌داشتن حیوان خانگی یا سگ گردانی یا همراه‌داشتن سگ تهدید علیه بهداشت عمومی است.
در تبصره همین ماده، قانون‌گذار گفته است برای اینکه مشخص کنیم چه چیزی تهدید علیه بهداشت عمومی و آلودگی محیط زیست است، وزارت بهداشت یا سازمان حفاظت محیط زیست یا سازمان دامپزشکی حسب مورد باید درباره اعلام جرم اقدام کنند».
برهانی در پاسخ به این سؤال که آیا چنین اظهارنظر‌هایی می‌تواند اساس قانون‌گذاری باشد؟ می‌گوید: «اگر چنین اظهارنظری وجود داشته باشد، باید مورد بررسی قرار بگیرد که به چه دلیل چنین ادعایی شده است. اظهارنظر مستند سه نهاد در این زمینه می‌تواند کارساز باشد».
برخی دیگر، مواد ۶۱۸ و ۶۱۹ تعزیرات را مطرح می‌کنند. ماده ۶۱۸ تعزیرات می‌گوید: «هرکس با هیاهو و جنجال یا حرکات غیرمتعارف یا تعرض به افراد موجب اخلال نظم، آسایش و آرامش عمومی گردد یا مردم را از کسب‌وکار باز‌دارد به حبس از سه ماه تا یک سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد». در ماده ۶۱۹ نیز نوشته شده: «هرکس در اماکن عمومی و غیرعمومی مزاحم زنان یا اطفال با الفاظ و حرکات مخالف شئون و حیثیت آنها شود به حبس دو تا شش ماه همچنین به ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شود». به گفته برهانی، نبود تطبیق سگ گردانی با این دو ماده نیازمند سواد حقوقی هم نیست: «طرح این مواد، ریشه در عدم درک و تفسیر درست قوانین کیفری دارد. برخی می‌گویند حضور سگ در مجامع عمومی مانند پارک یا خیابان باعث ترس شهروندان می‌شود. ترس شهروندان نمی‌تواند منشأ ممنوعیت و قانون‌گذاری باشد و ما چنین مقرره حقوقی در نظام حقوقی نداریم».
او در پاسخ به این استدلال که برخی از حیوانات خانگی به دیگر شهروندان حمله می‌کنند، می‌گوید: «اگر چنین آسیبی به شهروندی وارد شود، این جرم است و زیرمجموعه برخی از مواد مانند جرح قرار می‌گیرد. جرم منتسب به صاحب حیوان است و بسته به میزان قصورش، مجازات می‌شود. اما اینکه در برخی موارد ممکن است چنین اتفاقی بیفتد به معنای تهدید بهداشت عمومی نیست. اینکه برخی از موارد یا برخی از حیوانات خانگی یا سگ‌ها به برخی از شهروندان یا عابران پیاده آسیب رساندند، دلیل این نیست که صرف سگ گردانی منشأ تهدید علیه بهداشت عمومی است». او بر این باور است که این حوزه نیاز به مقررات گذاری و تنظیم گری دارد: «اشخاص باید سگ هایشان را با قلاده بیرون بیاورند یا اگر جثه سگ آنها از یک حدی بزرگ‌تر است، باید پوز‌ه بند داشته باشند و امثال این قواعد و مقررات. این مقررات امری ضروری است، اما اینکه به صورت کلی ممنوعیت را شهر به شهر و بدون مستند قانونی و به ادعای تهدید علیه بهداشت عمومی راه بیندازیم، با قواعد حقوق عمومی و قانون‌گرایی سازگاری ندارد و باید نهاد‌های حاکمیتی اقدام به ایجاد مقررات روشن برای نظم‌بخشیدن به این موضوع بکنند. ممنوع دانستن این موضوع با موازین قانونی سازگاری ندارد». یکی از دیگر مباحث مطرح‌شده در‌این‌باره، مباحث شرعی است: «از نظر شرعی، نگهداری حیوان خانگی و به همراه داشتن سگ شرعا حرام نیست؛ یک عمل مباح است. در حیطه تکالیف فردی، شرعیات و به‌عنوان مثال درباره طهارت، نجاست و امکان نماز، زمانی که حیوان خانگی وجود دارد یا اجزای حیوان خانگی روی لباس است، مباحث شرعی فردی مطرح می‌شود. پس با توجه به این موارد باید گفت نگهداری حیوان خانگی و سگ گردانی از لحاظ شرعی حرام محسوب نمی‌شود و برخورد با این پدیده مستند به شریعت نیست و این استدلال که، چون این عمل خلاف شرع است ما تکلیف داریم با این موضوع برخورد کنیم، درست نیست».
بااین‌حال دغدغه بخشی از جامعه این است که تصور می‌کنند داشتن حیوان خانگی با موازین اسلامی یا سبک زندگی اسلامی مغایرت دارد و معتقدند این اقدام منشأ حساسیت زدایی از قشر متدین و متشرع جامعه است. برهانی با انتقاد از این دغدغه می‌گوید: «برخی از سخنرانان به این موضوع اشاره کردند که برخی از اقدامات مثل سگ گردانی باعث حساسیت زدایی از جامعه شده و موجب می‌شود هسته سخت طرفداران نظام به‌زعم آنها از نظام و اسلام دلسرد شوند. این یک اشتباه است و اساسا این یک موضوع فرهنگی است که ارتباطی به اسلام ندارد. بخشی از جامعه می‌خواهند این سبک زندگی را داشته باشند که منافاتی با شرع ندارد، اما، چون تلقی آنها این است که این اقدامات حساسیت زدایی است وارد این حوزه شدند. من در این موضوع به‌شدت احساس نگرانی می‌کنم».
او معتقد است هر چند وقت یک بار بخشی از افراد و فعالان اجتماعی برای حاکمیت، دولت و دستگاه قضا و نیرو‌های امنیتی «مسئله سازی» می‌کنند: «مسائل کم‌اهمیت جامعه را پررنگ و فضای اجتماعی را تحریک می‌کنند و نهاد‌های حاکمیتی را به مداخله در این موضوعات سوق می‌دهند. با این کار اولویت‌های اصلی نظام تقنینی، قضائی و امنیتی به حاشیه رانده می‌شود و این موضوع خطرناکی است».
پاک‌کردن صورت‌مسئله
این روز‌ها با اعمال ممنوعیت‌های جدید برای حضور سگ‌ها در مکان‌های عمومی و خودرو‌های شخصی، بار دیگری موجی از مخالف با این شیوه برخورد به راه افتاده است. ایمان معماریان، دامپزشک، در گفت‌و‌گو با «شرق» این نوع از نگاه به مسئله را پاک کردن صورت‌مسئله می‌داند و می‌گوید: «زمانی که صورت‌مسئله را پاک می‌کنید و محبوب‌ترین حیوان خانگی دنیا را به رسمیت نمی‌شناسید و می‌گویید نباید از آن نگهداری شود، فرهنگ نگهداری از آن را آموزش نمی‌دهید؛ چون صورت‌مسئله پاک شده. کسانی که می‌خواهند نگهداری کنند نمی‌دانند چه مراقبت‌هایی لازم است و باید چه قوانینی را رعایت کنند که باعث آزار دیگران نشوند. از سوی دیگر مراقبت‌های بهداشتی سخت‌تر می‌شود. وقتی می‌گویید سگ حیوان خانگی نیست، یعنی بیرون‌آوردنش ممنوع می‌شود و نمی‌توانند به دامپزشک مراجعه کنند و مراقبت‌های دامپزشکی سخت‌تر می‌شود. به همین دلیل شانس افزایش بیماری‌ها زیاد می‌شود». هیچ حیوانی وجود ندارد که بیماری‌های مشترک با انسان نداشته باشد: «اما حیواناتی به عنوان حیوان خانگی در دنیا شناخته می‌شوند که بیماری‌های مشترک آنها با انسان قابل پیشگیری و کنترل باشد که به معنای مراجعه به دامپزشک، واکسیناسیون، درمان‌های مختلف، توصیه‌های غذایی و رفتار‌هایی است که برای کنترل بیماری‌های مشترک باید انجام شود. اگر سگ به‌عنوان معروف‌ترین و محبوب‌ترین حیوان خانگی دنیا نگهداری می‌شود، باید تحت این مراقبت‌های دامپزشکی قرار گیرد». او با انتقاد از موجی که تحت عنوان حفاظت از سلامت عمومی به راه افتاده و مدفوع سگ را کثیف و حامل بیماری می‌داند، می‌گوید: «این بهانه‌ها می‌تواند برای سگ‌های بدون صاحب و رهاشده درست باشد، چون برای آنها مراقبت‌های دامپزشکی انجام نمی‌شود، اما سگی که صاحب دارد و او فرهنگ نگهداری از حیوانش را بلد است، یعنی اگر او را بیرون می‌برد و مدفوع می‌کند، آن را جمع می‌کند و مراقبت‌های پزشکی و دامپزشکی برای او انجام می‌شود، واکسینه است، این خطرات برای این حیوان بسیار پایین‌تر و حتی می‌توان گفت صفر است». معماریان معتقد است آنچه در ایران اتفاق نمی‌افتد، «مدیریت جمعیت سگ‌ها و گربه‌های بدون صاحب» است که می‌توانند سلامت عمومی را تهدید کنند: «این ممنوعیت هم مانند بسیاری از ممنوعیت‌های دیگر، حتی کسانی را که عقیده دارند سگ نجس است نیز به خواسته شان نمی‌رساند. با توجه به تغییر نگرش مردم، علاقه مردم به نگهداری از محبوب‌ترین حیوان خانگی که سگ است، افزایش پیدا کرده و این موضوع با هر قانونی که تصویب شود، کم نمی‌شود». او می‌گوید کار درست در این حوزه تصویب قوانین مرتبط با نگهداری حیوانات خانگی است: «قوانینی مانند اینکه اگر می‌خواهید سگ را بیرون بیاورید، باید قلاده داشته باشد، اگر مدفوع کرد جمع کنید، سگ شما نباید نسبت به مردم پرخاشگر باشد و بقیه را آزار دهد، اینها نیازمند آموزش است. در حقیقت فرهنگ نگهداری باید آموزش داده شود، نه اینکه ممنوعیت نگهداری وجود داشته باشد».
جرئت‌های از دست رفته برای سیاست‌گذاری
پژوهشگران حوزه شهری بار‌ها اعلام کرده‌اند که شهر، ملک مشاع همه شهروندان است و ساکنان با رعایت مجموعه‌ای از قوانین می‌پذیرند به شکل اشتراکی کنار هم زندگی کنند. نفیسه آزاد، پژوهشگر جامعه شناسی شهری، در گفت‌و‌گو با «شرق» درباره ممنوعیت‌های اخیر می‌گوید: «تاریخ مدیریت شهری و سیاست‌گذاری ما، انباشت ممنوعیت‌های بی اثر است. واقعیت این است که ما درباره نگهداری حیوانات خانگی در شهر نیازمند تنظیمات قانونی هستیم. زمانی که آن را ممنوع می‌کنید، تنظیمات قانونی هم اتفاق نمی‌افتد. شکل درست سیاست‌گذاری، تنظیم مقررات است. لازمه این شکل، به رسمیت شناختن است. ما باید بپذیریم که حیوانات خانگی وجود دارند و پس از آن باید به شکلی سیاست‌گذاری شود که حق هیچ‌کس ضایع نشود». آزاد بر این باور است که ممنوعیت، زندگی آدم‌ها را تغییر نمی‌دهد، بلکه جامعه شهری را از تنظیمات درست و قانون گذاری که براساس آن کسی آسیب نبیند، محروم می‌کند: «مسئله در مورد حیوانات خانگی هم این است، باید قانون گذاری‌های درستی وجود داشته باشد، همان‌طور که در همه شهر‌های جهان وجود دارد. آنها تلاش می‌کنند به شکلی تنظیم گری کنند که ساکنان شهر چه خودشان حیوان خانگی دارند و چه ندارند، آسیبی نمی‌بینند. فرمان ممنوعیت نه‌تنها تغییری در وضعیت نمی‌دهد، بلکه آسیب را روزبه‌روز بیشتر می‌کند. مردم با فرمان ممنوعیت، سگ هایشان را نمی‌کشند». پیش‌تر ممنوعیت‌های مشابهی در موضوعات دیگری هم که به انتخاب سبک جدید زندگی از سوی شهروندان برمی گردد، اعمال شده بود مانند ممنوعیت ماهواره، اما نتیجه آن چیزی نبوده که مخالفان انتظار داشتند. آزاد می‌گوید سیاست‌گذار جرئت تصمیم سازی و تنظیم گری را از دست داده و همه چیز را مقابله‌ای می‌بیند: «تغییر، یک توان و قابلیت است که وقتی مدیریت شهر کلانی مانند تهران را بر عهده دارید، باید بتوانید تنوع را تنظیم گری کنید و مدارا را توسعه دهید. نگاهی که در همه حوزه‌های سیاست‌گذاری وجود دارد، ممنوع‌کردن، مسدود‌کردن و بستن است. در حالی که جامعه در حال تغییر است و درک این تغییر و تنظیم گری آن نیاز به یک توانی دارد. همگام‌شدن با تغییر و سیاست‌گذاری و تنظیم گری برای آن نیاز به توانی دارد که سیاست‌گذار ما آن را کنار گذاشته و نمی‌تواند با آن روبه‌رو شود». به گفته آزاد اگر فرض پشت این ممنوعیت این است که می‌شود مانند پادگان بخش‌نامه ممنوعیت داد و تصور کرد بعد از آن همه دیگر آن کار را انجام نمی‌دهند، این درکی عجیب از جامعه است: «جامعه این کار را نمی‌کند، همان‌طور که در حوزه‌های مختلف پیش از این، این نوع سیاست‌گذاری اتفاق افتاده و تجربه شده و دیدیم نتایج آنها چه بوده است. این خیلی بد است که شهری مانند تهران در حوزه حیوانات خانگی تنظیم گری ندارد و این مسئله خودش آسیب است. کسی نمی‌داند قانون چیست. اگر سگی در خیابان فردی را بترساند یا در جایی که نباید مدفوع کند و صاحبش آن را جمع نکند، ما جایی برای پیگیری آن نداریم و حکم ممنوعیت این مسئله را حل نمی‌کند».
