راهی برای مذاکرات باز شده است؟

پس از هفته‌ها تنش و بی‌اعتمادی عمیق میان تهران و سه کشور اروپایی، خبر از توافق احتمالی برای ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای به گوش می‌رسد. با وجود توافق کلی درباره برگزاری گفت‌وگوها، ایران همچنان نشان می‌دهد که به اروپایی‌ها اعتماد کامل ندارد و این موضوع را با حضور در نشست آتی قرار است در سطح معاون وزیر خارجه نشان دهد.

به گزارش روز نو این رویکرد محافظه‌کارانه، پس از حملات اخیر اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران و تهدید‌های فعال‌کردن مکانیسم ماشه توسط کشور‌های اروپایی، قابل درک است. با این حال، تهران در واکنش به این فشارها، آرامش خود را حفظ کرده و تلاش می‌کند با دقت و محتاطانه گام بردارد تا مبادا مسیر دیپلماسی مجددا دچار بحران شود.

دیروز خبرگزاری تسنیم گزارش داد که ایران با سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس به توافق کلی درباره برگزاری مذاکرات هسته‌ای دست یافته است. براساس اطلاعات یک منبع آگاه، اصل برگزاری این مذاکرات مورد توافق قرار گرفته، اما زمان و مکان دقیق نشست‌ها هنوز نهایی نشده و رایزنی‌ها برای تعیین این جزئیات ادامه دارد. پیش‌تر نیز برخی از رسانه‌ها اطلاع داده بودند که ایران درخواست رسمی سه کشور اروپایی برای ازسرگیری مذاکرات در زمینه موضوع هسته‌ای و رفع تحریم‌ها را در حال بررسی دارد. در همین حال، تسنیم مدعی شده که سیدعباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در مذاکرات آتی شرکت نخواهد کرد و در صورت قطعی‌شدن، این مذاکرات در سطح معاون وزیر خارجه برگزار خواهد شد.

از سوی دیگر، اسکای‌نیوز عربی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) گزارش داده است دیپلمات‌های ایران و سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا یکشنبه آینده در شهر ژنو سوئیس دیدار خواهند کرد تا درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت‌و‌گو کنند. این نشست در صورت تحقق، نخستین دیدار مستقیم دیپلمات‌ها از زمان حملات اخیر اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران خواهد بود و می‌تواند نشانه‌ای از بازگشت مسیر دیپلماسی به ریل پیشین تلقی شود. همچنین سیدعباس عراقچی روز جمعه اعلام کرد به‌تازگی یک کنفرانس تلفنی مشترک با حضور وزرای خارجه سه کشور اروپایی و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار شده است. او تأکید کرد اگر اروپا و کشور‌های اروپایی بخواهند نقشی مؤثر ایفا کنند، باید مسئولانه رفتار کنند. او گفت: «توافق باید عادلانه، متوازن و مبتنی بر منافع متقابل باشد و تنها در این صورت گفت‌و‌گو‌ها از سر گرفته خواهد شد».

همچنین براساس بیانیه وزارت خارجه فرانسه، طرف‌های اروپایی با تأکید بر ضرورت بازگشت فوری ایران به مذاکرات، هشدار دادند که در صورت عدم پیشرفت ملموس تا پایان تابستان، به سمت اجرای مکانیسم موسوم به «اسنپ‌بک» پیش خواهند رفت؛ بنابراین دور جدید مذاکرات در سایه تهدید و بی‌اعتمادی و البته شروط دقیق و سرسختانه ایران اگر برگزار شود دور از انتظار است به موفقیت چشمگیری ختم شود، به‌خصوص که در سطح معاونت خواهد بود و عراقچی به اروپا نخواهد رفت.

خبرنگار اسرائیلی مستقر در واشنگتن، باراک راوید هم به نقل از مقامات ارشد دیپلماتیک سه قدرت اروپایی نوشته است که انتظار می‌رود مذاکرات بعدی هفته آینده در یکی از پایتخت‌های اروپایی، احتمالا وین یا ژنو، برگزار شود. وی افزود که کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه و مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی وزارت خارجه، از طرف ایران در این مذاکرات حضور خواهند داشت. تاکنون هیچ‌یک از طرف‌های ایرانی و اروپایی به صورت رسمی به این اخبار واکنش نشان نداده‌اند، اما برگزاری چنین نشستی می‌تواند نقطه عطفی در بازگشت به دیپلماسی هسته‌ای بین تهران و اروپا باشد.