پنکه را کنار بگذارید!

استفاده از پنکه ممکن است در موج گرما مانند یک راه نجات به نظر برسد و برای افراد مسن ممکن است تا حدودی مفید باشد، اما نه به آن اندازه که به نظر می‌رسد.

به گزارش روز نو یک مطالعه جدید نشان داده است که اگرچه استفاده از پنکه با سرعت بالا دمای مرکزی بدن را کمی کاهش می‌دهد و راحتی را در گرمای مرطوب بهبود می‌بخشد، اما به طور کامل از تجمع گرمای داخلی جلوگیری نمی‌کند و استفاده از پنکه در شرایط بسیار گرم و خشک، باعث افزایش فشار خون می‌شود و می‌تواند ضرر بیشتری نسبت به فایده‌اش داشته باشد.

محققان دانشگاه سیدنی استرالیا، دانشگاه موناش، دانشگاه آدلاید و موسسه قلب مونترال، تأثیر استفاده از پنکه برقی را در شرایط دمایی مختلف بر روی گروهی متشکل از ۵۸ فرد مسن ۶۰ ساله و بالاتر (میانگین سنی ۶۸ سال) بررسی کردند.

در یک کارآزمایی تصادفی متقاطع، ۲۷ شرکت‌کننده سابقه بیماری عروق کرونر قلب داشتند، در حالی که ۳۱ نفر سابقه این بیماری را نداشتند.

همه شرکت‌کنندگان تحت چهار نوع مواجهه سه ساعته با گرما با حداقل ۷۲ ساعت فاصله قرار گرفتند. برای گروه اول فقط از پنکه با جریان هوای حدود ۴ متر بر ثانیه استفاده شد، برای گروه دوم از روش مرطوب کردن پوست بدون پنکه استفاده شد، برای گروه سوم از مرطوب کردن پوست همراه با وزش باد پنکه و برای گروه چهارم نیز هیچ مداخله‌ای صورت نگرفت به عنوان گروه شاهد و کنترل استفاده شدند. ضمن اینکه پنکه کمی بیش از یک متر از سوژه‌ها فاصله داشت.

در جلسات مرطوب کردن پوست، آب گرم روی پوست در معرض دید شرکت‌کنندگان پاشیده می‌شد تا عرق کردن شبیه‌سازی شود و پنکه مورد استفاده یک پنکه پایه‌دار خانگی با سرعت بالا و استاندارد بود.

شرکت‌کنندگان در معرض دمای اتاق (۳۸ درجه سانتی‌گراد) با رطوبت نسبی ۶۰ درصد قرار گرفتند که نشان‌دهنده شرایط موج گرمای بالای داخل ساختمان است.

محققان دریافتند که استفاده از پنکه به تنهایی، دمای مرکزی بدن شرکت‌کنندگان را به طور متوسط ۰.۱ درجه سانتی‌گراد کاهش می‌دهد که در مقایسه با عدم استفاده از پنکه یا مرطوب کردن پوست، نشان‌دهنده برخی مزایای استفاده از پنکه برقی با سرعت بالاست. همچنین افزایش تعریق وجود داشت و افراد گزارش دادند که احساس خنکی و راحتی بیشتری دارند.

جالب توجه است که استفاده از پنکه همراه با مرطوب کردن پوست، دمای مرکزی بدن را تغییر نداد، اگرچه باعث شد افراد در کل احساس راحتی بیشتری داشته باشند.

این پژوهش نشان می‌دهد که مرطوب کردن پوست، پاسخ‌های طبیعی تعریق را که گرما را از بدن خارج می‌کنند، سرکوب می‌کند.

ضمن اینکه مرطوب کردن پوست به تنهایی هیچ تاثیری در تغییر دمای مرکزی بدن نداشت، حتی اگر افراد گزارش می‌دادند که کمی راحت‌تر از زمان قرار گرفتن در معرض گرمای کنترل شده هستند.

با این حال، وقتی پای دما و رطوبت‌های مختلف در میان آمد، نتایج برعکس شد. با توجه به خطر مشکلات قلبی در افراد مبتلا به بیماری عروق کرونری، تنها ۳۱ شرکت‌کننده سالم در مطالعه پنکه شرکت کردند ۲۷ نفر باقی‌مانده فقط تحت شرایط مرطوب کردن پوست یا بدون مرطوب کردن پوست قرار گرفتند.

آنچه محققان دریافتند این بود که در شرایط گرم و خشک با دمای ۴۵ درجه سانتی‌گراد و ۱۵ درصد رطوبت، استفاده از پنکه به تنهایی در واقع دمای مرکزی بدن را ۰.۳ درجه سانتی‌گراد افزایش داد که نشان می‌دهد استفاده از پنکه در مقایسه با عدم استفاده از پنکه، گرما را به بدن وارد می‌کند.

ضمن اینکه هیچ یک از آزمایش‌های مرطوب کردن پوست در خنک کردن شرکت‌کنندگان معنی‌دار نبود و افراد همچنین گزارش دادند که در این آزمایش با استفاده از پنکه احساس گرمای بیشتری می‌کردند که نشان می‌دهد با افزایش دمای مرکزی بدن، سطح راحتی آنها منعکس کننده تغییر داخلی است.

به طور کلی، این مطالعه نشان می‌دهد که نه تنها عدد دما، بلکه میزان آب موجود در هوا نیز تعیین می‌کند که یک پنکه برقی پرسرعت چقدر در خنک کردن واقعی بدن خوب عمل می‌کند.

ارتباط بین قرار گرفتن در معرض گرما و بیماری‌های قلبی-عروقی به خوبی مستند شده است و شواهد زیادی نشان می‌دهد که چگونه دمای بالاتر می‌تواند قلب را تحت فشار بیشتری قرار دهد. همچنین نشان داده شده است که خطر مرگ ناشی از مشکلات قلبی با افزایش دما در طول موج گرما سه برابر می‌شود.

تحقیقات قبلی از دانشگاه سیدنی و موسسه قلب مونترال نشان داده که مداخلات قابل دسترس مانند مرطوب کردن پوست می‌تواند اثر گرمایش پنکه‌ها را هنگامی که دما و خشکی هوا منجر به گرم شدن بدن می‌شود، خنثی کند. با این حال در این مطالعه، کاهش جزئی دمای مرکزی از نظر آماری معنی‌دار نبود، بنابراین مزایای آن حتی اگر به عنوان راحتی بیشتر درک شود، ناچیز است.

این مطالعه نشان می‌دهد که یک پنکه ممکن است برای خنثی کردن خطرات سلامتی در طول موج گرما کافی نباشد و برای کسانی که به کولر دسترسی ندارند، مداخلات دیگری مانند پناهگاه‌های خنک‌کننده عمومی و هشدار‌های دقیق‌تر در مورد خطر گرما می‌تواند از سالمندان در طول رویداد‌های شدید آب و هوایی محافظت بهتری کند.

این پژوهش در مجله JAMA Network Open منتشر شده است.