چالش هاي مذاكرات هسته اي
گفت و گوهاي هسته‌اي ايران و 1+5؛ در همان مسير كه از ابتدا كارشناسان پيش بيني مي كردند حركت مي كند، از همان ابتدا مشخص بود كه مسير گفت وگوها سهل و ممتنع است.از يك ماه و دو هفته پيش به مرحله‌اي از گفت و گو ها رسيديم كه ديپلمات ها به آن؛ زمان تصميم گيري سران سياسي مي گويند. حركت طرف‌هاي مذاكره كننده از ابتدا بر اساس مسير دو طرفه بنيان گذاشته شد. در اين مسير دو طرفه؛ دغدغه‌ها و نگراني‌هاي طرف مقابل باعث طولاني شدن مذاكرات شد؛ایران با حضور جدي در مذاكرات، برداشتن گام هاي عملي در جهت برطرف كردن نگراني آژانس و ارائه طرح‌هاي ابتكاري در طول يك سال اخير سعي كرده است، نگراني هاي جامعه جهاني و به خصوص اعضاي 1+5 را درك كند و در جهت مرتفع كردن آن گام بردارد چنانكه در يك سال اخير دكتر محمد جواد ظريف وتصميم گيران سياسي تهران چنين كردند. تهران امروز هم با اراده به توافق در گفت و گوها گام نهاده است بدين ترتيب بارها طرف ايراني اعلام كرده است ميز مذاكره؛ تنها راه حل پرونده هسته‌اي كشورمان است. از سوي ديگر1+5، سعي كرد به طرف ايراني بفهماند كه
مي‌خواهد، در گفت و گوها به نتيجه برسد.و اين بار بااراده پشت ميز مذاكره نشسته است. تا حدي سعي كرد آنچه در توافق ژنو آمده بود را پذيرفته و در جهت عمل به آن گام بردارد.لغو يا تعليق برخي از تحريم ها، آزاد شدن دارايي هاي بلوكه شده بانك مركزي نشان‌دهنده اراده طرف مقابل نيز هست. آنچه كه امروز رخ داده است پيوند خوردن پرونده هسته‌اي كشورمان با مسائلي است كه به عقيده كارشناسان اصل مذاكرات در خصوص مسائل هسته‌اي را دچار انحراف مي كند. ايران با قاطعيت، مذاكره در خصوص داعش، موشك هاي بالستيك و ... مسائل ديگر را نپذيرفته است. ساختاري كه غربي ها در طول مذاكرات به عقيده خود مورد توجه قرار داده‌اند، متوقف كردن يا كند كردن روند دستيابي ايران به بمب هسته‌اي است. البته؛ نبايد فراموش كرد كه مذاكرات هسته‌اي با چالش هايي هم روبه‌رو است. چالش هاي مذاكرات هسته اي، نوع ديدگاهي است كه دو طرف نسبت به ميزان غني سازي و تعداد سانتريفيوژها دارند. متاسفانه همه اين موارد در داخل كشور با نام زياده خواهي تبلیغ
مي‌شود. همگان به درستي مي دانند كه ايران تصميم و اراده به نتيجه رساندن مذاكرات را دارد، اين اراده را طرف غربي بيش از ديگران درك مي كنند. آنها اكنون به درستي مي‌دانند ايران به رقم فشارهاي داخلي گام در راه توافقي نهاده است كه آينده سياسي منطقه و حتي دنياي بين الملل را دگرگون مي كند. ايران به دنبال يك توافق خوب و به تعبيري حل مسئله است. از ديگر چالش هاي اين روزهاي توافق هسته‌اي و مذاكرات، رفتار روسيه است. به نظر مي آيد روسيه با توجه به شرايط كنوني اش، چندان مايل نيست، شرايط اقتصادي‌اش با ايران دچار تحول شود. اگر رفتار روسيه تغيير كرده است لازم به نظر مي‌رسد كه مذاكره كنندگان كشورمان آن را بيان كنند. چالش ديگر مذاكرات، حوزه فني نيست، چالش ديگر؛ فشار هاي داخلي بر مذاكره كنندگان كشورمان است. اكنون مذاكره كنندگان با اين چالش‌ها در ضيافت نيويورك دست و پنجه نرم مي كنند. همگان اميدوارند دو طرف بر چالش هاي پديد آمده فائق آيند.
* مدير كل پيشين وزارت امور خارجه
