مذاکرات؛ از توافق تا تثبیت
مذاکرات هسته ای درواقع باید نمایانگراراده دو طرف در جهت حل مهمترین چالش‌ها باشد. به این معنی که در این مرحله باید از مرحله توافق به مرحله تثبیت، گذار صورت پذیرد و برای این حرکت از مرحله همانند قبل اراده مشترک دو طرف لازم است. ایران و 1+5 در ژنو به مرحله توافق مقدماتی رسیدند و در نشست‌های متفاوت توانستند پرونده هسته‌ای را ازمرحله امنیتی- نظامی به مرزهای حقوقی-سیاسی انتقال دهند. این دستاورد ها، دستاوردهای کوچکی درپرونده هسته ای و در مسیر دیپلماسی هسته‌ای نبوده است. ما از مرحله تاسیس به معنای نگارش توافق نامه هسته‌ای برروی کاغذ در جهت رسیدن به یک راه‌حل جامع برای حل و فصل پرونده هسته‌ای عبور کرده و به مرحله تثبیت و تحکیم رسیده‌ایم و در اینجا حوزه‌های تصمیم‌سازی باید از سوی نهادهای تصمیم گیرنده حمایت شوند. با نظر به نشست نیویورک به نظر می‌رسد که نشست آینده باید مرحله عبور از این پیچ خطرناک و انتقال از مرحله تاسیسی به مرحله تثبیت و تحکیم باشد، از این رو نشست بعدی از منظر موضع‌گیری و تحکیم سیاسی یک نشست بسیار مهم برای انتقال این دوره به دوره نهایی است که در آن یک تصمیم بزرگ باید گرفته شود. به طول انجامیدن مذاکرات یک امر پذیرفته شده است و نباید توقعات فزاینده‌ای از طرفین داشت. هم ایران و هم آمریکا سال‌ها در سطوح مذاکراتی و در پرونده هسته‌ای با هم مذاکره مستقیم نداشته‌اند اما اکنون باید بپذیرند در این مرحله باید بر تعامل تاکید کنند و درتاکید بر انجام بازی
برد- برد باید از حداکثرهای خود عبور کرده و امکان شکست مذاکرات را از میان بردارند. راه منطقی آن است که هر کدام از کنشگران در چارچوب توانایی خود به حداقل اهداف تعیین شده بسنده کنند و در جهت دست یافتن به حداقل پیروزی‌ها به پایه اساسی مدیریت اهداف خود در آینده بیندیشد ولی در هر صورت احتمال بالایی وجود دارد که بار دیگر مذاکرات نیازمند یک تحرک زمانی دیگر باشد. البته به نظر می‌رسد طرفین در مدیریت پرونده هسته‌ای به حداقل‌های اهداف مورد تایید خود تکیه کنند. امروز ایران به طور مشخص خواهان دستیابی به انرژی هسته‌ای درداخل خاک کشورش و رفع تحریم‌هاست و در این زمینه باید خطوط قرمز خودش را بسیار شفاف و مشخص و درباب مسائل دیگر یعنی دستیابی به توافقی که در آن غنی‌سازی در ایران ادامه پیدا کند و تحریم‌ها برداشته شود تاکید کند و برای رسیدن به توافق به تعداد سانتریفیوژها و چگونگی گذر از وضعیت کنونی برای حفظ سانتریفیوژها بیندیشد و به مجاب کردن طرف مقابل فکر کند. چندی پیش آیت‌ا... هاشمی نکته‌ای را در این زمینه بیان کردند و آن هم در واقع پذیرش پروتکل الحاقی توسط ایران برای شفاف‌سازی بیشتر و تاکید بر حفظ وضعیت کنونی در پرونده هسته‌ای با توجه به تعداد سانتریفیوژهاست به گونه‌ای که اطمینان از برنامه هسته‌ای به وجود آید. شاید بتوان گفت یکی از پیشنهادهایی که برطرف کننده نگرانی دو سویه باشد چنین طرحی است، طرحی که در آن ایران بالاترین میزان کمک در جهت اجرای پادمان هسته ای را بدهد و جوابگوی نیازهای منطقی طرف مقابل باشد و غرب نیز ادامه برنامه غنی سازی اروانیوم در ایران را بپذیرد و آرام آرام به سمت برداشته شدن تحریم‌ها حرکت کند.
* کارشناس بین‌الملل
