گزارش فارین پالسی از دام برجامي ترامپ براي روحاني/ايران با وجود اروپا ،روسيه و چين از برجام عقب نشيني نمي كند

«الکس وطن خواه» پژوهشگر ارشد انستیتو خاورمیانه اشاره می کند که نگاه حسن روحانی به اینده است و احتمال  ایجاد خلاء قدرت. او می نویسد:«روحانی بلندپروازانه درصدد بهبود وضعیت سیاسی خود و حتی ارتقای آن است. او قصد ندارد در دام ترامپ بیفتد. او می خواهد کاری کند که تهدیدات امریکا منجر به لغو توافق هسته ای نشود». 

به گزارش سايت روزنو،وطن خواه در ادامه مقاله خود می نویسد:«پرزیدنت ترامپ جنگ لفظی و کلامی با رهبران خارجی را دوست دارد. علاوه بر کره شمالی رهبران ایران نیز هدف او برای جنگ لفظی هستند. او در کارزار انتخاباتی خود وعده داده بود که برجام را لغو خواهد کرد. از زمان اغاز ریاست جمهوری اش ترامپ این تهدید را مطرح کرده که می تواند به طور یکجانبه امریکا را از برجام خارج کند.

 این یک چالش در برابر همتای او در تهران یعنی روحانی بوده است کسی که سبب شد توافق هسته ای امضا شود و در حال تلاش برای حفظ آن و مقابله با لفاظی های ترامپ علیه برجام است. با این حال، روحانی نمی تواند تهدیدات ترامپ را بی پاسخ بگذارد. او در روز ۱۵ آگوست هشدار داد که اگر ترامپ تحریم های تازه ای را علیه ایران وضع کند ایران می تواند ظرف مدت چند ساعت برنامه هسته ای خود را به پیش از زمان توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ میلادی بازگرداند. 

قمار روحانی تلاش برای جلوگیری از لغو توافق هسته ای توسط ترامپ است او می خواهد طناب توافق را به دور گردن ترامپ بیندازد. بدتر از همه آن که مخالفت امریکا با توافق هسته ای می تواند بر سیاست داخلی ایران تاثیر بگذارد و به نفع نهادهای خاص مخالف برجام تمام شود که همواره می گفتند واشنگتن به تعهداتش پایبند نخواهد ماند. برای روحانی حفظ برجام هرگز به خودی خود اهمیت ندارد. او برای بقای توافق هسته ای تلاش می کند چرا که می داند پیاده سازی موفق آن می تواند به او کمک کند تا در صورت ایجاد خلاء قدرت احتمالی در ایران به مدارج بالایی دست یابد. او به وضوح ناخشنود است که ترامپ با اقداماتش کاری می کند که او از این پیشرفت در جایگاه بازداشته شود». 

او در ادامه می نویسد:«واقعیت آن است که نرمی  نشان دادن در برابر هشدارهای ترامپ می تواند به معنای یک خودکشی سیاسی باشد و به ضرر روحانی در آینده سیاسی ایران خواهد بود. به همین خاطر است که لحن او در قبال امریکا تندتر شده است. با این حال، جمله های روحانی درباره اینده توافق هسته ای با دقت به کار برده شده اند. 

به هیچ وجه نشانی وجود ندارد که نشان دهد ایران قصد دارد برجام را در اولین فرصت لغو کند. در حقیقت این دید در فضای سیاسی ایران غالب است که هدف ترامپ این است که تهران برجام را لغو کند و ایران نباید بگذارد سناریوی ترامپ عملی شود. 

علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران نیز گفته است که ایران به دام ترامپ نخواهد افتاد. او سیگنالی نیز به طرفین چینی، روس و اروپایی فرستاد و گفت که ایران مایل نیست که برجام را با تحمل هرگونه هزینه ای نگه دارد برجام زمانی معتبر است که تمام طرفین به آن احترام بگذارند.

 ایران می خواهد با اعمال فشار بر دیگر طرفین کاری کند که اسیب هایی که ممکن است از جانب اقدامات امریکا ایجاد شود را برای آنان افزایش دهد. تهران می داند می تواند در این مسیر موفق باشد چرا که قدرت های بزرگ اقتصادی اروپا و اسیا تقاضای ترامپ برای اقدام علیه اقتصاد ایران را نادیده گرفته اند. 

تهران تلاش می کند تا کاری کند که ترامپ نزد افکار عمومی بین المللی منزوی شود. مادامی که سایر امضاکنندگان توافق هسته ای به تعهدات خود پایبند باشند ایران نیازی به کناره گیری از برجام نمی بیند. رهبران در تهران باور دارند که ترامپ سرمایه سیاسی در عرصه داخلی و بین المللی برای بسیج تحریم های دوباره علیه ایران را ندارد». 

وطن خواه اشاره می کند که واشنگتن خود با سیاست اش باعث ایجاد همگرایی سیاسی در تهران شده است و می افزاید:«روحانی و منتقدان تندرویش اکنون موافق هستند که توافق هسته ای یک واقعیت است و ارزش حفظ شدن را دارد. 

پیروزی روحانی در انتخابات ماه مه تنها به دلیل حمایت اصلاح طلبان و رای دهندگان حامی آن طیف از او امکان پذیر شد. از میان ۲۴ میلیون رای دهنده به او بسیاری با اکراه رای دادند. انان خواستار جسارت به خرج دادن روحانی برای ازادی زندانیان سیاسی و افزایش امکان مشارکت زنان و اقلیت های مذهبی در سیاست و جامعه بودند. 

با این حال، روحانی نشان داده که در دور دوم هیچ اشتیاقی به جسارت نشان دادن از خود ندارد. او این موضوع را برسمیت شناخته که هرگونه تغییر در درون چارچوب نظام باید در هماهنگی با مقام های عالی نظام صورت گیرد. 

اعضای کابینه او نیز به سختی از حمایت اصلاح طلبان برخوردار هستند. کار تا جایی پیش رفت که رییس دولت اصلاحات که حامی روحانی بود مجبور شد به طور عمومی وعده های رییس جمهوری فعلی را به او یاداوری کند». 

این تحلیلگر سیاسی مسائل ایران در ادامه می نویسد:«روحانی در سخنرانی مراسم تحلیف خود هیچ مسئله ای را بیان نکرد که موجبات ناراحتی مقام های ارشد را فراهم آورد. او هیج اشاره به خواسته های سیاسی و مطالبات در این زمینه نداشت. 

روحانی تاکید کرد که جدایی جدی ای در درون نظام و میان جناح ها و نهادها وجود ندارد و طرح ایده دوگانگی قدرت در ایران را صرفا یک افسانه دانست.

 او گفت که سرمایه گذاران خارجی برای سرمایه گذاری در ایران باید احساس امنیت و ارامش داشته باسند. به نظر می رسد  روحانی می خواهد جهت گیری سیاسی در درون ایران را به سمت میانه سوق دهد. 

به نظر می رسد مقام عالی رهبری ایران نیز چنین تصمیمی دارند به همین خاطر می بینیم که هم راست های افراطی و هم اصلاح طلبان از مراکز کلیدی دور نگهداشته شده اند. این هفته بود که رییس مجمع تشحیص مصلحت نظام منصوب شد و چهره ای میانه رو برای این مقام انتخاب شد. 

به نظر می رسد مقام رهبری و رییس جمهوری هماهنگ با یکدیگر عمل می کنند. این تصادفی نیست هیچ یک از مقام ها نمی خواهند اختلالی در درون نظام ایجاد شود. 

در عین حال، روحانی  قصد دارد پایگاه گسترده تری را در درون نظام برای خود فراهم کند. روحانی موفق شد رای دهندگان اصلاح طلب را در انتخابات به سوی خود بکشاند اما بیش از این پیش روی نمی کند.

 او در اینده در خلاء قدرت نیازمند آن است که به سمت مرکز حرکت کند و حتی به سمت جناح راست نیز حرکت کند جایی که نهادهای خاص و منتقدان کنونی او قرار دارند. 

جنگ لفظی اخیر روحانی با ترامپ را نیز باید در این بستر گسترده تر دید: ایران بعید است که از توافق هسته ای تا زمانی که اتحادیه اروپا، روسیه و چین به آن پایبند هستند کناره گیری کند اما تهدیدی به خروج از برجام استراتژی سیاسی ای از جانب روحانی است که به او در سیاست داخلی ایران کمک خواهد کرد».