تکمیل پازل احمدی نژاد در دولت رئیسی

شباهت‌های دولت رئیسی به دولت‌های محمود احمدی‌نژاد، هر روز بیشتر می‌شود، تا نشان دهد که اصول‌گرایان روال تازه‌ای برای اداره کشور ندارند. روزهای گذشته مشخص شده بود که بودجه کشور دوباره به سبک دوران دولت محمود احمدی‌نژاد به مجلس ارائه شده است. روزهایی که کشور در شرایط سخت مالی بود و دولت توان اداره امور کشور را به‌خصوص در حوزه مالی نداشت. همین هم باعث می‌شد که محمود احمدی‌نژاد بودجه را برخلاف قانون و با تأخیر زیاد به مجلس ارائه کند. این رویه هرچند در دولت حسن روحانی اصلاح شد و به حالت عادی برگشت اما حالا در دولت سیدابراهیم رئیسی یک بازگشتب به عقب در حال شکل گرفتن است.

آن‌گونه که نمایندگان مجلس می‌گویند فعلا قرار نیست چیزی تحت عنوان بودجه در مجلس بررسی شود و بنابرتوافق بین دولت و مجلس این دو قوه تصمیم گرفته‌اند که یک بودجه چند دوازدهم برای ماه‌های ابتدایی سال بعد تصویب کنند. این دقیقا یک بازگشت به عقب در بودجه‌بندی و امور اقتصادی کشور است. هرچند که سیدابراهیم رئیسی و همکاران او پیش از انتخابات وعده داده بودند که اقتصاد ایران را به قوی‌ترین اقتصاد منطقه تبدیل می‌کنند و برای این کار هم هیچ لزومی ندارند که از رفع تحریم‌ها سخن بگویند اما تاکنون ارزش پول ملی ایران یک سقوط بی‌سابقه را تجربه کرده است. 

چند روزی است که نمایندگان مجلس اعلام می‌کنند که دولت لایحه بودجه را به مجلس ارائه کرده است، اما این هیأت رئیسه مجلس است که لایحه بودجه را اعلام وصول نمی‌کند. موضوعی که دیروز در صحن علنی مجلس هم مطرح شد. به گزارش ایلنا، سیدمحمدرضا میرتاج الدینی عضو کمیسیون برنامه و بودجه در نشست علنی دیروز (۱۸ دی) مجلس شورای اسلامی در تذکر شفاهی خود، گفت: «بررسی لایحه بودجه و لایحه برنامه پنج‌ساله توسعه دارای اهمیت است؛ هم اکنون حدود ۲ هفته است که دولت لایحه بودجه را به هیات رئیسه مجلس ارائه کرده اما هیات رئیسه به خاطر عدم ارائه برنامه هفتم آن را نگه داشته است.» نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس تصریح کرد: «دولت به دنبال تکمیل لایحه برنامه هفتم توسعه است لذا مسئله پیش آمده موجب شده بررسی بودجه ۲ هفته عقب بیافتد که این موضوع مجلس را با مشکل مواجه می‌کند.» وی ادامه داد: «بنابراین باید تلاش شود بین دولت و مجلس تعامل و همکاری صورت گیرد و از این مسائل مهم به آسانی نگذریم در واقع نیاز به تدبیر است و اگر لازم است پیشنهاد می‌شود برنامه ششم تمدید شده تا بررسی لایحه بودجه سال آتی به تأخیر نیفتد.»

اما در واکنش به این سخنان، رئیس مجلس موضوع دیگری را مطرح کرد. محمدباقر قالیباف در پاسخ به تذکر نماینده مردم تبریز در جلسه صحن علنی دیروز گفت: «ما نمی‌توانیم مجلس را سلیقه‌ای اداره کنیم و تعامل نیز به معنای پا گذاشتن بر روی قانون نیست.» رئیس مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: «دقیقاً در ماده ۱۸۰ آئین‌نامه داخلی مجلس مشخص کرده که چگونه مسیر بررسی و تصویب برنامه‌های توسعه طی شود.

همچنین مگر ما می‌توانیم بودجه‌ای تصویب کنیم که قانون برنامه توسعه نداشته باشد به‌عنوان مثال مبنای اینکه بخواهیم دو سوم را تشخیص دهیم چه خواهد بود. در ماده ۱۸۴ آئین‌نامه نیز گفته شده اگر لایحه بودجه بعد از ۱۵ آذر به مجلس تقدیم شد، باید لایحه سه دوازدهم نیز ضمیمه آن باشد.»

وی در ادامه تصریح کرد: «در این میان باید یادآور شد امسال ماده ۱۸۲ قانون آیین‌نامه داخلی تغییر نکرد لذا جداول و بودجه باید با هم ارائه شود در حالی که جداول و بودجه سال ۱۴۰۲ با یکدیگر ارائه نشد زیرا مصوبه مجلس در شورای نگهبان تأیید نشد.» قالیباف افزود: «مسئله تمدید برنامه ششم توسعه را دنبال کردیم اما اجازه تمدید برنامه نداریم و در این خصوص توضیحات لازم ارائه شده است لذا با دولت توافق شد به سرعت در دی ماه برنامه هفتم را تقدیم مجلس کند و با توجه به اینکه از ۱۵ آذر گذشته، حتماً لایحه بودجه به اضافه چند دوازدهم ارائه شود که این موضوع در روال گذشته نیز بوده است.»

وی اضافه کرد: «ما نیز با سرعت ابتدا برنامه را رسیدگی کرده و سپس براساس ماده ۱۸۴اگر فرصت بررسی لایحه بودجه وجود نداشت، با توجه به این که لایحه چند دوازدهم را هم داریم در این خصوص تصمیم می‌گیریم و سپس لایحه بودجه ۱۴۰۲ را بعد از عید تکمیل می‌کنیم. لذا مجموع مواد ۱۸۰ تا ۱۸۴ تکلیف قانون برنامه و قانون بودجه را مشخص کرده است.»

رئیس قوه مقننه با بیان این که نمی‌توانیم خلاف آئین‌نامه عمل کنیم، از این رو خواهش می‌کنم افراد نظرات شخصی خود را در مصاحبه‌ها به‌عنوان نظرات مجلس بیان نکنند، تأکید کرد: «برنامه ششم توسعه قبلا یکسال تمدید شده و نظر بر تمدید دوم آن برای هفتمین سال نیست.»

از دوران ریاست جمهوری سیدمحمد خاتمی تاکنون محمود احمدی نژاد در بودجه‌بندی کشور از همه ضعیف‌تر عمل کرده است. احمدی‌نژاد در میان 3 رئیس جمهوری اخیر ایران، 8 لایحه بودجه دوران ریاست جمهوری خود را با بیشترین تاخیر به مجلس تقدیم کرده است. او در هیچ یک از 8 سال ریاست جمهوری خود، لایحه بودجه را در آذرماه به مجلس ارائه نکرد. اولین لایحه بودجه تدوین شده در دولت محمود احمدی نژاد، 25 دی ماه 84 تقدیم مجلس شد و آخرین لایحه بودجه دولت او، نهم اسفندماه 1391 به بهارستان رفت؛ یعنی با تاخیر 84 روزه . لایحه‌ای که آن‌قدر دیر به مجلس رسید که برای دخل و خرج ماه‌های ابتدایی سال 92، نیاز به تصویب لایحه سه دوازدهم بود. مجلس در 20 اسفند 91، بودجه سه ماهه اول همان سال را برای دخل و خرج سه ماه ابتدایی سال 92 تمدید کرد و به اصطلاح، به لایحه بودجه سه‌دوازدهم برای فصل بهار 92 رای موافق داد. تصویب لایحه بودجه دو یا سه‌دوازدهم، چندباری در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد تکرار شد. او در آن 8 سال، لایحه بودجه 2 سال را در دی ماه، لایحه بودجه 4 سال را در بهمن ماه و لایحه بودجه 2 سال را نیز در اسفند ماه به مجلس ارائه کرد. اما این وضعیت در دولت روحانی به نسبت سامان یافت. حسن روحانی لوایح بودجه 6 سال ریاست جمهوری‌اش را حوالی نیمه آذرماه _گاه چند روز زودتر و گاه با چند روز تاخیر_ ارائه کرد. بیشترین تاخیر او در تقدیم بودجه، به سال‌های 94 و 97 بازمی‌گردد که لوایح بودجه مربوط به دو سال 95 و 98 را در دی‌ماه تقدیم مجلسی‌ها کرد. 

هرچند که دولت رئیسی سعی کرد در سال اول خود بودجه را با تأخیر کمتر ولی به‌هرحال به مجلس تقدیم کند، اما به نظر می‌رسد که در سال دوم شرایط به مراتب برایش سخت‌تر شده و همین موضوع هم باعث شده تا با مجلس و نمایندگان وارد یک چالش جدی شود. دیروز نمایندگان از نوع رفتار دولت انتقاد داشتند. 

به گزارش ایسنا، سید غنی نظری خانقاه در نشست علنی دیروز (یکشنبه ۱۸ دی ماه) مجلس شورای اسلامی در تذکری به استناد بند ۱۱ ماده ۲۲ آیین‌نامه داخلی مجلس گفت: «حفظ شأن و جایگاه مجلس از وظایف نمایندگان است، از این رو از رئیس مجلس تشکر می‌کنم که اصرار دارد، اول برنامه هفتم توسعه ارائه شود و بعد بودجه و مانند سال گذشته در تبصره ای در لایحه بودجه، برنامه توسعه تمدید نشود، چرا که برای حرکت نیاز به چراغ راه داریم.»

نماینده مردم خلخال و کوثر در مجلس یازدهم تاکید کرد: «اینکه مجلس اصرار دارد برنامه از سوی دولت داده شود، آزمونی برای نمایندگان است، قانون برنامه بعد از اتمام این دوره مجلس بر کل کشور تاثیرگذار است و این سند بالادستی است، به دولت تاکید می‌کنیم اول برنامه را ارائه دهد و بعد بودجه را، و در رسانه‌ها مجلس را تحت فشار نگذارد. اینکه سال گذشته در تبصره‌ای، برنامه تمدید شد به این دلیل بود که دولت جدید است، اما از شهریورماه دولت فرصت نگارش لایحه برنامه را داشت.»

وی بیان کرد: «لایحه برنامه توسعه باید دقیق و متناسب با مسائل داخلی و خارجی، نقاط ضعف و قدرت کشور باشد تا بتواند مشکلات را حل کند، از سوی دیگر جمعیت اساس لایحه بودجه است، اینکه بگوییم ۵۰ درصد جمعیت استان اردبیل در مرکز استان است و بیشترین اعتبار را به آن بدهیم و مناطقی که دارای جمعیت کمتری هستند را در اولویت قرار ندهیم، برخلاف انسانیت و اسلام است، چرا که اسلام تاکید دارد که هر فرد حرمت دارد.»

این در حالی است که اعتراض نمایندگان نسبت به وضعیت اقتصادی کشور هم بیشتر شده است و از طرف دیگر دوباره نمایندگان بر آن شده‌اند تا وزرای دیگری را هم استیضاح کنند. لطف‌الله سیاهکلی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گفت‌وگو با ایلنا با اشاره به تلاش‌ها برای طرح مجدد استیضاح فاطمی امین وزیر صمت عنوان کرد: «یک هفته از ثبت درخواست استیضاح گذشته بود برای همین هم امضاها جمع‌آوری شد و امروز درخواست استیضاح را تقدیم هیات رئیسه مجلس کردیم.» پیش از این جلسه استیضاح فاطمی امین با تاخیر چهار ماهه به دلیل آنچه تفکیک وزارت صمت خوانده شده بود، در آبان ماه برگزار و وی با ۱۸۴ رای مخالف استیضاح توانست همچنان وزیر صنعت، معدن و تجارت باقی بماند.