کابینه پزشکیان در محک مجلس غیرقابل پیش‌بینی/ راه سخت کابینه دولت چهاردهم برای عبور از سد مجلسی با پنج تفکر اقلیت

این مجلس حداقل به پنج دسته تقسیم می‌شود؛ جبهه پایداری و اصولگرایان نزدیک به این جناح، حامیان محمدباقر قالیباف که در حال حاضر قدرتمندترین فرد مجلس است، اصولگرایانی که برخی مواقع با یکی از دو گروه یادشده تعارض منافع دارند و ممکن است مستقل عمل کنند، اصلاح‌طلبان و حامیان دولت و گروهی که معمولاً به نام چهره‌های خاکستری شناخته می‌شوند و اگرچه خود را مستقل معرفی می‌کنند اما بر اساس منافع و لابی‌های درون مجلس تفکرات و نظرات‌شان به نفع هر کدام از این گروه‌ها تغییر خواهد کرد.

روز چهارشنبه 31 مردادماه، مجلس دوازدهم کابینه مسعود پزشکیان را تعیین‌ تکلیف می‌کند. بعد از مراسم تحلیف پرشور پزشکیان، حالا به سه هفته نرسیده ورق برگشته و انتقادها شروع شده؛ اکنون مشخص می‌شود تکلیف مجلس با دولت جدید - که از هر گروه و تفکری یک نفر را در کابینه جای داده و اتفاقاً همین هم به نقطه تقابل و انتقاد تبدیل شده- چگونه خواهد بود.
آغاز سخت معرفی کابینه چهاردهم

روز یکشنبه این هفته فهرست کابینه‌ پیشنهادی دولت چهاردهم در میان «دو دو» و «چهار چهار» گفتن نمایندگان از سوی قالیباف اعلام شد. از همان‌جا و آن میزان از همهمه و فریاد نمایندگان مشخص بود پزشکیان راه آسانی برای مستقر کردن دولت خود در پیش نخواهد داشت. این در حالی است که تا پیش از اعلام اسامی کابینه، همدلی با او در مجلس و فضای سیاسی کشور موج می‌زد. اما با مشخص شدن وزرای پیشنهادی دره‌ای عمیق و وسیع بین رئیس‌جمهور منتخب، مجلس و حتی جریان‌های سیاسی همسو با او ایجاد شد.

انتقادهای گسترده بلافاصله بعد از معرفی وزرای پیشنهادی

واقعیت این است که کابینه پیشنهادی دولت چهاردهم دور از تصور عموم گروه‌های سیاسی، مجلس و حتی مردم بود. این سطح از تعدد تفکر در یک کابینه قابل تصور نبود. تا جایی که بسیاری معتقدند کابینه پیشنهادی و پزشکیان استراتژی لازم برای پیشبرد مشکلات را ندارند. وقتی هماهنگی بین وزرا وجود نداشته باشد کاری هم از پیش نخواهد رفت.

در هر صورت انتقاد از کابینه پیشنهادی همیشه وجود داشته و همواره عده‌ای از یک نفر ناراضی خواهند بود. ولی پزشکیان باید بتواند برای مستقر کردن وزرای خود از سد پارلمان عبور کند. از همین ابتدای کار هم بسیاری از نمایندگان به‌وضوح اعلام کرده‌اند بین چهار تا 6 وزیر وجود دارند که امکان رأی اعتماد گرفتن‌شان از این مجلس بسیار پایین است.

مجلسی نوپا که مدت زیادی از عمرش نمی‌گذرد و بخش قابل توجهی از نمایندگان برای اولین بار است که وارد پارلمان شده‌اند، با ساختار و چارچوب‌های آن آشنا نیستند و از لابی‌گری و رایزنی درباره مسائل سر در‌ نمی‌آورند. شاید برخی پیش از اعلام کابینه معتقد بودند کار آسان است، اما کم‌کم مجلس در حال نشان دادن آن روی سکه است.

کابینه به موج بلند و سهمگین مجلس چندتفکری برخورد می‌کند؟

این مجلس حداقل به پنج دسته تقسیم می‌شود؛ جبهه پایداری و اصولگرایان نزدیک به این جناح، حامیان محمدباقر قالیباف که در حال حاضر قدرتمندترین فرد مجلس است، اصولگرایانی که برخی مواقع با یکی از دو گروه یادشده تعارض منافع دارند و ممکن است مستقل عمل کنند، اصلاح‌طلبان و حامیان دولت و گروهی که معمولاً به نام چهره‌های خاکستری شناخته می‌شوند و اگرچه خود را مستقل معرفی می‌کنند اما بر اساس منافع و لابی‌های درون مجلس تفکرات و نظرات‌شان به نفع هر کدام از این گروه‌ها تغییر خواهد کرد.
ترکیب مجلس با توجه به تفکرات مختلف چگونه است؟

در حال حاضر حدود 278 نماینده در مجلس حاضرند و بنا بر گمانه‌زنی‌ها و مشاهدات در ترکیب آن، به طور تقریبی به شرح زیر است:

تکلیف جبهه پایداری مشخص است و بین 50 تا 60 عضو قطعی دارد. تعداد زیادی از نمایندگان، چهره‌های اصولگرا هستند که بین 40 تا 50 نفر آنها حامیان قطعی رئیس مجلس هستند. حدود 60 تا 70 نفر هم اصولگرایان وابسته به گروه‌های دیگر هستند که به طور معمول تفکرات خود را به جبهه پایداری نزدیک نمی‌دانند و از طرفی برخی مواقع هم با سیاست‌های قالیباف نه حالا که رئیس مجلس است که پیش از آن هم همراهی نداشتند.

40 تا 50 نفر هم اصلاح‌طلبان و حامیان دولت هستند که به نظر نمی‌آید به واسطه کار گروهی صرف بتوانند در مجلس کاری از پیش ببرند. 70 تا 80 نفر هم مستقلانی‌اند که هنوز بلاتکلیف هستند، این گروه از نمایندگان یا واقعاً وابستگی به هیچ گروهی ندارند یا هنوز تصمیم نگرفته‌اند به کدام سمت غش کنند. در واقع در این شرایط مجلس بیشتر شبیه موجی بلند و سهمگین است که دولت چهاردهم اگر استراتژی مناسبی برای تعامل و عبور از آن نداشته باشد، قطعاً به سهمگین‌ترین شکل با آن برخورد می‌کند و پس زده می‌شود.
مجلسی که اکثریت و اقلیت در آن نامشخص است

سختی کار دولت از آنجا آغاز می‌شود که هیچ کدام از این پنج گروه برخلاف بسیاری از مجالس گذشته، در حال حاضر در اکثریت نیستند. البته این وضعیت ۳صدر حال حاضر با توجه به تازه‌تاسیس بودن مجلس حاکم است و بعید نیست مدتی که از عمر مجلس گذشت شرایط تغییر کند و یکی از این گروه‌ها بتواند اکثریت را از آن خود کند. اما در حال حاضر هنوز سازماندهی در مجلس تکمیل نشده و فراکسیون‌ها شکل نگرفته‌اند. بنابراین کار دولت برای تعامل و لابی با هر کدام از این گروه‌ها سخت خواهد بود، مخصوصاً زمانی که دو یا سه طیف از این گروه‌ها تصمیم بگیرند با یکدیگر همراه شوند و علیه گزینه‌های دولت اقدام کنند.

هر کدام از این گروه‌ها در مجلس با بخشی از کابینه مشکل دارند و شاید در نهایت سه تا چهار وزیر باشند که اکثریت درباره آنها اتفاق‌ نظر دارند و به آنها رأی خواهند داد. بقیه گزینه‌ها به گونه‌ای انتخاب شده‌اند که در هر صورت با یکی از این گروه‌ها همخوانی دارد و گروه‌های دیگر نسبت به آنها خوش‌بین نیستند. این شرایط موجب شده تحلیل درباره رأی‌آوری وزرای پیشنهادی با ضریب خطای بالا باشد. در واقع همان‌طور که پزشکیان، مجلسیان را با اعلام کابینه و نوع چینش آن غافلگیر کرد، بعید نیست مجلس هم درصدد غافلگیر کردن او برآید. آن‌طور که برخی از نمایندگان صحبت می‌کنند شرایط برای چهار تا 6 نفر از افراد معرفی‌شده بد است و حتی لب‌مرز قرار دارند. با توجه به چینشی که در مجلس برقرار است و از آن یاد شد، این تعداد و حتی بیشتر هم قابل تصور است.

هرچند گمانه‌زنی‌ها ادامه دارد و هنوز هم برای به قطعیت سخن گفتن زود است اما با توجه به حضور تفکرات متعدد در مجلس و بین وزرا این موضوع دور از ذهن نیست.
گمانه‌زنی‌ها درباره استعفای برخی از وزرای پیشنهادی

واکنش منفی به وزرای پیشنهادی دولت چهاردهم به حدی زیاد بوده که گمانه‌زنی‌ها حتی به تغییر برخی از این چهره‌ها از سوی پزشکیان رسیده است. البته این موضوع در سطح شایعه است و در واقعیت هم رئیس‌جمهور در این برهه زمانی نمی‌تواند فهرست وزرای خود را پس بگیرد یا تغییر دهد. این امر خارج از عرف هم هست و تابه‌حال سابقه نداشته است. اما در کنار این اخبار، نام دو سه وزیر هم مطرح است که شاید تصمیم به کناره‌گیری گرفته‌اند. هرچند این موضوع هم تا به حال در حد شایعه است اما میزان تنش در فضای سیاسی کشور نسبت به برخی از این نام‌ها به حدی است که استعفا دور از ذهن هم نیست.
گمانه‌زنی‌های احتمالی درباره رأی اعتماد وزرا به روز آخر کشیده شد

برای روشن شدن تکلیف وزرای منتخب پزشکیان و با قطعیت سخن گفتن از سرنوشت آنها باید منتظر هفته آینده و بررسی برنامه‌ها و دفاعیات‌شان در صحن علنی بمانیم اما مسلم آن است که اوضاع کابینه پیشنهادی پزشکیان روی منطقه هشدار قرار دارد و شاید دولت چهاردهم باید منتظر معجزه‌ای باشد تا مجلس بار دیگر با او همراه و همدل شود.
صحن علنی مجلس، ایستگاه آخر وزرای منتخب دولت چهاردهم

از روز دوشنبه 22 مرداد حضور وزرای پیشنهادی دولت در کمیسیون‌ها آغاز شده و رایزنی‌ها تا آخر هفته هم ادامه خواهد داشت. هر وزیر باید دو بار در کمیسیون‌های تخصصی حاضر شوند و از خود، عملکرد گذشته‌ و برنامه‌های آینده‌شان دفاع کنند. هفته آینده هم این روند در صحن علنی ادامه خواهد یافت و از روز شنبه تا چهارشنبه برنامه‌های وزرا در صحن علنی بررسی خواهد شد. در نهایت هم روز چهارشنبه با رأی‌گیری درباره هر وزیر، کارنامه پزشکیان و کابینه پیشنهادی او به دستش می‌رسد.