رضا فاطمی‌امین، وزیر صمت دولت سیزدهم گفت: «مخالفت بانک مرکزی و مشکلات ارزی، مانع واردات خودرو بوده است. باوجود آنکه وزارت صمت درآمد ارزی را افزایش داد؛ اما بانک مرکزی با واردات خودرو موافقت نمی‌کرد.»
:

 به مناسبت هفته دولت، برنامه تلویزیونی پایش در ویژه برنامه خود با مهندس سید رضا فاطمی‌امین، وزیر اسبق صمت و مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور در دولت سیزدهم گفتگو کرد.

وزیر اسبق صمت در این برنامه از پیشرفت‌های اقتصادی دولت سیزدهم، پیشران بودن وزارت صمت در اقتصاد و بازار خودرو صحبت کرد. همچنین وی، صنعت خودرو را یکی از چالش‌های مهم در دوران یک سال‌ونیمه وزارتش معرفی کرد. به گفته فاطمی‌امین، او رکوددار استیضاح از سوی مجلس شورای اسلامی است.

فاطمی‌امین در ابتدای برنامه از چالش‌های دولت سیزدهم در آغاز کار گفت. او توضیح داد: «دولت با دو دسته چالش مواجه بود. اولین دسته، چالش‌های ساختاری هستند که بر رفتار فعالین اقتصادی تاثیر می‌گذارد. چون ساختار‌ها دیده نمی‌شوند، از آن‌ها غفلت می‌شود. ساختار‌ها می‌توانند باعث محدودیت یا گسترش فعالیت فعالان اقتصادی باشند.» وی در ادامه از دهه نود و مشکلات اقتصادی آن زمان گفت: «به لحاظ عملکرد، دهه نود، دوران بسیار بدی بود. رشد اقتصادی در ده سال دهه نود، ۰۷/۰درصد بود. دولت سیزدهم این رشد را به ۵ درصد رساند. همه می‌گویند ده سال چیزی نیست و می‌شود آن را جبران کرد.»

همچنین وزیر اسبق صمت گفت: «ما در زمستان ۱۴۰۱، رشد ۱۲درصدی صنعت را تجربه کردیم. سوالی که همه از ما می‌پرسند این است که چرا این رشد در زندگی مردم احساس نمی‌شود. یک سدی را در نظر بگیرید. ورودی آب این سد برای ده سال تقریبا بسته بود. سد تقریبا خالی بوده و حالا که جریان آب برگشته است، زمان زیادی می‌برد تا پر از آب شود. این دلیلی است که مردم رشد اقتصادی را احساس نمی‌کنند. زمان لازم است تا در زندگی مردم جریان یابد.»

وی در پاسخ به این سوال که وزارت صمت برای اصلاح ساختار‌ها چه اقدامی انجام داد، گفت: «کار‌هایی شروع شد؛ اما نیمه‌تمام ماند. صنعت در اقتصاد بسیار مهم است. پیشران اقتصاد است. وقتی تولید صنعتی داشته باشیم، حمل‌ونقل و انبارداری و… هم رشد می‌کنند».

رشد اقتصادی صنعت در تابستان ۱۴۰۰، برابر با ۲.۱درصد بود. رشد اقتصادی هم ۵درصد بود. در ۶ فصل بعد، صنعت رشدی ۱۱.۹درصدی داشت و اقتصاد هم به ۵.۵درصد رشد رسید. سرمایه‌گذاری هم از ۳.۶ به ۱۰درصد رسید. رشد سرمایه‌گذاری یعنی سرمایه‌گذاران به آینده امیدوارند. صادارت هم رشد خوبی را تجربه کرد. ما کار بسیار ساده‌ای کردیم. مسیر را هموار کردیم.»

در بخش دیگر برنامه، درباره خودرو و اتفاقاتی صحبت شد که در زمان وزارت فاطمی‌امین افتاده بود. وزیر اسبق صمت گفت: «خودرو یک صنعت سیاسی و اجتماعی است. سال ۹۷ که تحریم‌ها آغاز شد، در مردادماه همان سال صنعت خودروی ایران تحریم شد. درحالی‌که سه ماه بعد صنعت نفت ایران تحریم شد. این نشان می‌دهد دشمنان ما به خوبی می‌دانند که خودرو چه اثر سیاسی و اجتماعی دارد و متاسفانه سیاسیون خیلی در این صنعت دخالت می‌کنند. سال ۹۶، تقریبا یک میلیون خودرو تولید می‌شد و بین ۷۰ تا ۱۰۰هزار خودرو هم وارد شد».

از سال ۹۷ یکهو عرضه کاهش پیدا کرد. ۲۰درصد خودرو‌ها ناقص بودند؛ یا آینه نداشتند یا فرمان نداشتند.» وی ادامه داد: «نمی‌شود گفت به خاطر تحریم‌ها بود که خودرو‌ها ناقص ماندند. تحریم که نشانی غلط است. هرکجا که گیر می‌کنیم و می‌خواهیم فرار کنیم می‌گوییم تحریم است. مگر سال ۱۴۰۱ تحریم‌ها برداشته شده بود؟ سال ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰، صنعت خودروسازی ۳۸.۸درصد رشد داشت. آخر سال ۱۴۰۱ فقط هزار خودروی ناقص در پارکینگ‌ها بود.»

مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور در دولت سیزدهم درخصوص تاثیر عرضه پایین خودرو بر جامعه گفت: «چهار سالی متوالی سالی ۵۰۰.۶۰۰هزار خودرو کم‌تر از تقاضای جامعه تولید می‌شود؛ یعنی در این بخش عقب‌ماندگی داریم. انباشت تقاضا اتفاق می‌افتد. مثال سد اینجا هم کاربرد دارد.

به خاطر تقاضای بالا، هرچند که الان تولید زیاد شده؛ اما باز هم عقب هستیم. از طرف دیگر قیمت ارز هم رشد داشته است. مردم برای اینکه پولشان از دست نرود، در بازار خودرو سرمایه‌گذاری می‌کنند. خودرو کالای سرمایه‌ای می‌شود و یک تقاضای کاذب هم شکل می‌گیرد. در آن مدت مثلا ایران‌خودرو برای ۱۰هزار خودرو ثبت‌نام می‌کرد؛ اما ۱۰میلیون نفر ثبت‌نام می‌کردند. تنها راه حل این مشکل، افزایش عرضه است.»

افزایش عرضه خودرو از دو طریق انجام می‌گیرد. اولین راه آن، افزایش تولید است و راه دیگر، افزایش واردات خودرو است. فاطمی‌امین توضیح داد: «باید بازار به تعادل برسد. من شخصا سال ۱۴۰۰ با واردات خودرو مخالف بودم؛ چون محدودیت ارزی داشتیم. هرچند که به لحاظ صنفی مخالفت با واردات به ضرر من بود.

برای حل این مشکل بر صادرات تمرکز کردیم تا درآمد ارزی رشد کند. سال ۱۴۰۱، قلۀ صادرات ما بود که ۵۴میلیارد دلار درآمد داشتیم و نسبت به سال قبل ۵میلیارد دلار رشد داشت. بعد از آن من موافق با واردات خودرو بودم. ما درآمد ارزی را افزایش دادیم و انتظار داشتیم واردات انجام شود؛ اما بانک مرکزی مخالف بود و می‌گفت واردات مشکلات ارزی ایجاد می‌کند. بالاخره واردات خودرو در هیئت دولت تصویب شد و آخر سال ۱۴۰۱، حدود ۱۰۰هزار ثبت سفارش داشتیم.»

وی در ادامه درباره مشکلات پیش‌روی واردات خودرو صحبت کرد. به گفته وزیر اسبق صمت، چالش‌های واردات خودرو بیش از واردات سایر کالا‌ها است. او تصریح کرد: «سال ۱۳۷۱ قانونی تصویب شد، شرکتی که می‌خواهد واردات خودرو انجام دهد، باید با تولیدکننده قرار داشته باشد.

در دوران تحریم‌ها کدام شرکت خارجی مستقیم قرار داد می‌بندد؟ قانون دیگری در سال ۱۴۰۱ در مجلس شورای اسلامی تصویب شد که شرکت وارد کنندۀ خودرو باید فناوری را هم وارد کند. همچنین قانون دیگری می‌گوید شرکت واردکننده باید زنجیرۀ خدمات پس از فروش داشته باشد، درحالی‌که برای سایر کالا انقدر سخت‌گیری وجود ندارد. با همه این اوصاف در اواخر ۱۴۰۱، حدود ۱۰۰هزار ثبت سفارش داشتیم.»

فاطمی‌امین در پایان برنامه به این نکته اشاره کرد که مسئولین کشور به خاطر مسائل حاشیه‌ای، نمی‌توانند به خوبی کار کنند و گفت: «من فقط پنجشنبه و جمعه‌ها را فرصت داشتم تا کار کنم. تقریبا هر دو روز مجلس از من سوال می‌پرسید. تمام مسئولین درگیر حواشی هستند که اگر نباشد به خوبی می‌توانند کار کنند.» مشاور اقتصادی شهید رئیسی در آخر هم گفت که اگر با تجربه سه سال گذشته مسئولیت وزارت را برعهده می‌گرفت، حتما بر مدیریت استعداد‌ها و اصلاح ساختار‌ها زمان بیشتری می‌گذاشت.

منبع: خبرگزاری ایسنا