درخواست کامیون داران چه بود؟

۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۴ نارضایتی بسیاری از کامیون داران نسبت به تاخیر در پرداخت مطالباتشان و تغییر قیمت نرخ گازوئیل، شکل اعتصاب و اخلال شبکه حمل و نقل در بسیاری از شهر‌ها به خود گرفت. پیش بینی می‌شود ادامه این روند و سکوت نهاد‌های مسئول می‌تواند کمبود کالا و افزایش بیشتر قیمت‌ها را در بازار رقم بزند.

گرچه کرامت ویس کرمی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران تأکید کرد که فعلاً هیچ برنامه اجرایی برای اعمال سه نرخ برای گازوئیل در دستور کار قرار ندارد و تمام نیاز مصرفی کامیون‌داران با نرخ‌های فعلی تأمین می‌شود و همچنین نرخ گازوئیل برای کامیونداران مجاز، مطابق قبل پرداخت می‌شود، اما بحث سه نرخی شدن گازوئیل که بیشتر با هدف جلوگیری از قاچاق سوخت مصوب شده؛ نگرانی رانندگان را درپی داشته و موجب اعتراض آنها شده است.

اعتراض یا باج گیری؟

بسیاری از رانندگان نگران این هستند که این طرح در نهایت منجر به افزایش هزینه‌های سوخت برای آنها شود؛ به خصوص برای کامیون‌دارانی که بارنامه برخط ندارند یا فعالیت مشخصی از سوی آنها ثبت نمی‌شود؛ البته برخی کامیون‌داران دیگر نیز از ناکافی بودن سهمیه سوخت، تخصیص ناعادلانه، صف‌های طولانی برای دریافت گازوئیل گلایه دارند درحالیکه اعتراضات صنفی نباید به شیوه‌ای باشد که بیشتر شبیه «باج‌گیری» باشد و به منافع و امنیت غذایی جامعه آسیب جدی وارد کند.

صدای اعتراض کشاورزان هم درآمد

ازسویی دیگر، اعتراض کامیون داران صدای اعتراض کشاورزان را هم درآورده است و از آنجایی که بسیاری از محصولات کشاورزی مانند میوه‌ها، سبزیجات، صیفی‌جات، لبنیات و گوشت عمر مفید کوتاهی دارند و باید بلافاصله پس از برداشت به بازار یا مراکز فرآوری منتقل شوند. درنتیجه این اخلال، حجم زیادی از این محصولات در مزارع، سردخانه‌ها یا انبار‌های موقت دپو شده که هم زیان مالی هنگفتی برای کشاورزان که تمام سرمایه و زحمت یک ساله خود را صرف تولید این محصولات کرده‌اند به بار آورده است و هم ضرر و زیان ناشی از فاسد شدن بسیاری از محصولات، توان مالی کشاورزان را برای کاشت و تولید در دوره‌های بعدی کاهش داده است.

این نکته را هم باید درنظر داشت که محصولات کشاورزی که بازار‌های مصرف نرسند عملاً برای مصرف‌کنندگان یا کمیاب می‌شود یا بسیار گران؛ در حالی که محصولات در مناطق تولیدی در حال فاسد شدن هستند. همچنین ادامه این وضعیت می‌تواند به کمبود جدی کالا‌ها در فروشگاه‌ها و حتی در مواردی حاد به قحطی در برخی اقلام منجر شود خصوصا برای کالا‌های وارداتی که نیاز به حمل و نقل از بنادر دارند.

البته صنایع تبدیلی که برای تولید محصولات خود به مواد اولیه کشاورزی وابسته هستند مانند کارخانه‌های رب گوجه‌فرنگی، آبمیوه، لبنیات و... نیز با مشکل عدم تامین مواد اولیه مواجه شده و ممکن است روند تولید این کارخانه‌ها را تحت تاثیر قرار دهد؛ بنابراین اعتصاب کامیون‌داران یک زنجیره باطل از مشکلات را ایجاد می‌کند که نه تنها محصولات کشاورزی را از بین می‌برد بلکه موجب ورشکستگی کشاورزان، افزایش قیمت کالا‌های اساسی و تعطیلی صنایع تبدیلی می‌شود.

سکوت وزارت راه و سازمان راهداری چه دلیلی دارد؟

وزارت راه و شهرسازی و سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای که مسئول مستقیم نظارت بر وضعیت حمل و نقل کشور، تعیین نرخ کرایه‌ها و رسیدگی به مطالبات صنفی کامیون‌داران است، موضع سکوت پیشه کرده است در حالی که انتظار می‌رفت فعالانه وارد عمل شده و راهکار‌های اجرایی ارائه دهد.

گرچه اعتصابات کامیون‌داران ریشه در مشکلات ساختاری و اقتصادی عمیق دارد و تنها به موضوع گازوئیل محدود نمی‌شود و شامل طیف وسیعی از مطالبات معیشتی و شغلی می‌شود، اما انتظار می‌رفت وزارت راه و شهرسازی با رویکردی فعالانه‌تر به مطالبات این قشر پاسخ دهد تا از پیامد‌های منفی اقتصادی و اجتماعی گسترش اعتصابات جلوگیری شود