چه کسانی دو جلد شاهنامه رایگان دریافت می‌کنند؟
روزنو :در تاجیکستان توزیع رایگان «شاهنامه»، اثر ابوالقاسم فردوسی، شاعر حماسه‌سرای ایرانی آغاز شده است. تاکنون در ولایت خودمختار کوهستانی بدخشان تاجیکستان و نواحی تاجیک‌آباد، لخش و رشت در شرق آن کشور، به هر خانواده دو جلد کتاب شاهنامه به خط سیریلیک اهدا شده است.
قرار است یک‌میلیون و ۷۰۰ هزار خانواده در سراسر تاجیکستان به‌طور رایگان دو جلد «شاهنامه» را دریافت کنند. این کتاب در انتشارات «شرق آزاد»، یک نهاد وابسته به دفتر ریاست جمهوری تاجیکستان در مجموع به تعداد سه‌میلیون و ۴۰۰ هزار جلد چاپ شده است.
به گزارش روز نو دستور انتشار و اهدای رایگان شاهنامه به مردم تاجیکستان در دسامبر سال ۲۰۲۳ از سوی امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان، در همایشی بین‌المللی به افتخار صد و پانزدهمین سالگرد تولد باباجان غفورف، نویسندهٔ کتاب «تاجیکان»، صادر شد.
برای تهیه و چاپ این کتاب در آکادمی علوم تاجیکستان گروهی ویژه تشکیل شد که در آن شاهنامه‌پژوهان، متن‌شناسان، فرهنگ‌نگاران و پژوهشگران تاجیک حضور داشتند.
به گفتهٔ دکتر فرنگیس شریف‌زاده، رئیس پژوهشگاه زبان و ادبیات تاجیکستان، برای نخستین‌بار در زمان شوروی در سال‌های ۱۹۶۲–۱۹۶۴ شاهنامه فردوسی در تاجیکستان به خط سیریلیک منتشر شد و در سال‌های ۱۹۸۹–۱۹۹۱ در ۹ جلد بازنشر شد.
در دوران استقلال تاجیکستان، در سال‌های ۲۰۰۸–۲۰۱۰ این حماسهٔ منظوم تجدید چاپ شد. شریف‌زاده گفت که تهیهٔ کتاب جدید شاهنامه در مقایسه با چاپ‌های علمی آن، به‌ویژه چاپ مسکو (سال‌های ۱۹۶۰–۱۹۷۱)، چاپ جلال خالقی مطلق، ژول مول و فریدون جنیدی در ایران انجام یافته است.
رئیس‌جمهور تاجیکستان در آستانهٔ روز جهانی زن در ۸ مارس سال ۲۰۲۵ در دیدار با زنان و دختران، نخستین نسخه‌های شاهنامه را به آنان اهدا کرده بود.
انتظار می‌رود تا سی‌وپنجمین سالگرد استقلال تاجیکستان که در ۹ سپتامبر سال ۲۰۲۶ برگزار خواهد شد، هر خانوادهٔ صاحب دو جلد کتاب شاهنامه شود.
هدف این اقدام، به گفتهٔ دولت تاجیکستان، آشنایی بیشتر مردم این کشور با داستان حماسی شاهنامه، ارج‌گذاری به تاریخ و ادب و فرهنگ، تربیت نسل جدید در روحیهٔ میهن‌دوستی، ترویج شجاعت و دلاوری و آماده بودن جوانان برای پاسداری از مرز و بوم کشور است؛ موضوعاتی که از آغاز تا پایان شاهنامه بازتاب یافته است. برخی، اما برای دستیابی به این هدف تنها انتشار شاهنامه و توزیع رایگان آن به خانواده‌ها را کافی نمی‌دانند. به گفتهٔ آنان، برای درک و فهم پیام‌های فردوسی در شاهنامه باید محفل‌های شاهنامه‌خوانی دوباره در میان مردم احیا شود.
همچنین برگزاری مسابقهٔ شاهنامه‌خوانی در تاجیکستان و تشویق بهترین ناقلان داستان‌های شاهنامه می‌تواند توجه نسل جوان را به کتاب و مطالعه، به‌ویژه آثاری همچون شاهنامه بیشتر کند.
شاهنامه یکی از بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین سروده‌های حماسی جهان است. موضوع این اثر، اسطوره‌ها و تاریخ ایران از آغاز تا حملهٔ اعراب به ایران در سدهٔ هفتم میلادی است، که چهار دودمان پادشاهی پیشدادیان، کیانیان، اشکانیان و ساسانیان را دربر می‌گیرد.
در تاجیکستان بسیاری شاهنامه را هویت ملی خود می‌دانند. داستان‌های این اثر حماسی بار‌ها بر صحنهٔ تئاتر‌های تاجیکستان اجرا شده است. در دوران شوروی بر اساس داستان‌های شاهنامه بوریس کیمیاگرف، کارگردان فقید یهودی‌تبار اهل تاجیکستان، چهار فیلم ساخته بود: «کاوۀ آهنگر»، «داستان رستم»، «رستم و سهراب» و «داستان سیاوش».
سال ۱۹۹۱ مردم معترض به سیاست‌های حزب کمونیست مجسمهٔ لنین را در میدان مرکزی شهر دوشنبه سرنگون کردند. پس از مدتی جای آن را مجسمهٔ ابوالقاسم فردوسی گرفت. اکنون این مجسمه در پارکی در شهر دوشنبه که به نام سرایندهٔ شاهنامه نامگذاری شده، پابرجاست.
