ابهامات واقعی در کیفیت سود بیمه اتکایی امین/مدیریت خوش‌کیش یا مدیریت سود؟
روزنو : شرکت بیمه اتکایی امین با مدیریت فردی که سابقه ۱۰ ساله در هیات مدیره موظف در سازمان میوه و تره‌بار شهر تهران را در سوابق کاری خود دارد، در صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای ۶ ماهه منتهی به ۳۰ اسفند ۱۴۰۳، سود خالص ۴۷۷ میلیارد تومان گزارش کرده است؛ عددی که در نگاه نخست می‌تواند نشان‌دهنده عملکرد مثبت و مدیریتی موفق باشد.
به گزارش روزنو،اما بررسی دقیق‌تر صورت‌های مالی و مقایسه آن با گزارش‌های پیشین، واقعیت دیگری را آشکار می‌کند: این سود بیشتر از آن‌که نتیجه فعالیت اصلی بیمه‌گری باشد، محصول نوسانات ارزی، تغییر زمان شناسایی خسارت‌ها و برخی تصمیمات پرریسک سرمایه‌گذاری است. این پرسش کلیدی را می‌توان مطرح کرد: آیا شرکت با مدیریت «سود» مواجه است یا با مدیریت واقعی و پایدار؟
اتکای سود به تسعیر ارز؛ سودی روی کاغذ
بررسی صورت‌های مالی نشان می‌دهد از کل سود شناسایی‌شده، ۶۱۸ میلیارد تومان صرفاً ناشی از تسعیر ارز بوده است. این سود از جنس غیرنقدی است؛ یعنی هیچ جریان واقعی نقدی برای شرکت ایجاد نکرده و تنها حاصل تغییر نرخ ارز در بازار است. اگر این بخش غیرعملیاتی کنار گذاشته شود، شرکت نه‌تنها سودی نداشته بلکه در وضعیت زیان عملیاتی قرار می‌گیرد. این مسئله نشان می‌دهد سود اعلام‌شده نمی‌تواند معیار مناسبی برای ارزیابی عملکرد واقعی مدیریت باشد.
سکوت معنادار حسابرس
گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی سال مالی منتهی به ۳۱ شهریور ۱۴۰۳، شامل چند بند شرط مهم بود. طبق استاندارد حسابرسی شماره ۷۱۰ (بندهای ۱۲ تا ۱۷)، حسابرس موظف است در صورت وجود اقلام مقایسه‌ای، درباره رفع یا باقی‌ماندن ابهامات پیشین موضع‌گیری کند. با این حال، در گزارش اخیر حسابرس هیچ اشاره‌ای به مواردی که در گزارش قبلی ذکر شده بود، وجود ندارد. این حذف پرسش‌برانگیز است؛ چراکه اگر تعدیلات لازم اعمال می‌شد، احتمالاً رقم سود گزارش‌شده تغییرات اساسی می‌کرد. چنین سکوتی، نه‌تنها به شفافیت صورت‌های مالی آسیب می‌زند بلکه اعتماد بازار سرمایه را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
شناسایی دیرهنگام خسارت‌های معوق
از دیگر نکات مهم، شناسایی بخشی از خسارت‌های معوق سال‌های گذشته در صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای منتهی به اسفند ۱۴۰۳ است. این اقدام، اصول بنیادین حسابداری از جمله اصل تطابق و فرض تعهدی را نقض می‌کند. نتیجه این رویکرد آن است که اولا سود سال جاری کمتر از واقع گزارش می‌شود، در ثانی سود سال قبل بیش از واقع نشان داده شده است. این جابه‌جایی پرسش مهمی را ایجاد می‌کند: چرا حسابرس در پایان شهریور ۱۴۰۳ نسبت به کسری ذخایر موضع‌گیری نکرد؟ و چرا بیمه مرکزی به‌عنوان نهاد ناظر، با وجود چنین ابهاماتی، مجوز برگزاری مجمع عمومی را صادر نمود؟
زیان‌دهی عملیات بیمه‌ای؛ قلب تپنده‌ای که نمی‌تپد
بر اساس اطلاعات منتشرشده، عملیات بیمه‌ای شرکت در ۶ ماهه منتهی به اسفند ۱۴۰۳ همانند سال مالی منتهی به شهریور همان سال، زیان‌ده بوده است. این موضوع نشان می‌دهد سود گزارش‌شده شرکت بیش از آن‌که نتیجه فعالیت بیمه‌گری باشد، ناشی از درآمدهای غیرعملیاتی همچون تسعیر ارز است. به بیان دیگر، هسته اصلی فعالیت شرکت زیان‌ده است و سودآوری تنها بر پایه اتفاقات بیرونی و ناپایدار شکل گرفته است.
سرمایه‌گذاری‌های پرریسک و استقراض بانکی
در دوره مورد گزارش، بیمه اتکایی امین اقدام به خرید سهام شرکت‌هایی نظیر بنیان دیزل و کشت و صنعت آبشیرین کرده است. شواهد نشان می‌دهد تحلیل کارشناسی دقیقی پشت این تصمیمات وجود نداشته و احتمالاً منافع سهام‌داران در نظر گرفته نشده است. از سوی دیگر، کمبود نقدینگی موجب شده شرکت برای تأمین مالی به استقراض بانکی روی آورد. این اقدام، در شرایطی که فعالیت اصلی شرکت سودآوری ندارد، می‌تواند ریسک‌های مضاعفی را به سهام‌داران تحمیل کند.
ابهام در افزایش سرمایه
گزارش افزایش سرمایه شرکت حدود ۱۶ ماه پیش به تأیید بازرس قانونی رسیده، اما تاکنون هیچ اقدام عملی در این خصوص انجام نشده است. در حالی که یکی از ویژگی‌های کیفی اساسی گزارشگری مالی، «به‌موقع بودن» است، تأخیر طولانی در اجرای این تصمیم موجب می‌شود گزارش افزایش سرمایه فاقد اعتبار و کارایی تلقی گردد.
شفافیت یا بازی با اعداد؟
مجموع شواهد موجود نشان می‌دهد سود اعلامی بیمه اتکایی امین، بازتاب واقعی عملکرد شرکت نیست. این سود بیشتر حاصل: تسعیر ارز، جابه‌جایی زمان شناسایی خسارت‌ها، سرمایه‌گذاری‌های پرریسک، و سکوت پرسش‌برانگیز حسابرس است.
در چنین شرایطی، نقش نهاد ناظر و سهام‌داران آگاه پررنگ‌تر از همیشه است. اگر شفافیت و سلامت مالی به‌عنوان اصل بنیادین شرکت‌های بورسی رعایت نشود، اعتماد عمومی به بازار سرمایه آسیب می‌بیند. بنابراین این پرسش همچنان پابرجاست: آیا سود ۴۷۷ میلیارد تومانی بیمه اتکایی امین، حاصل مدیریت خوش‌کیش است یا نتیجه مدیریت سود؟
